"یون سوک یول" دومین رئیس‌جمهور برکنار شده در تاریخ دموکراتیک کره جنوبی
دیوان قانون اساسی کره جنوبی رئیس‌جمهور را عزل کرد
دیوان قانون اساسی کره جنوبی، یون سوک یول، رئیس‌جمهور این کشور را به دلیل اعلام حکومت نظامی و ایجاد آشفتگی سیاسی، از مقام خود برکنار کرد. این رأی قاطع، به ماه‌ها بلاتکلیفی و کشمکش حقوقی پایان داد و برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری را الزامی می‌سازد.
دیوان عالی کره جنوبی با صدور حکمی، یون سوک یول، رئیس‌جمهور درگیر بحران این کشور را از مقام خود برکنار کرد و به ماه‌ها بلاتکلیفی و کشمکش حقوقی که پس از اعلام کوتاه مدت حکومت نظامی توسط او در ماه دسامبر و فرو بردن کشور در آشفتگی سیاسی آغاز شده بود، پایان داد.
تصمیم دیوان به منزله برکناری رسمی یون از مقام ریاست‌جمهوری پس از رأی پارلمان به استیضاح او در اواخر سال گذشته است. برکناری او فوراً لازم‌الاجراست، به این معنی که او باید اکنون اقامتگاه ریاست‌جمهوری را ترک کند و این حکم، برگزاری انتخاباتی برای تعیین جانشین او را کلید خواهد زد.
این یک سقوط قابل توجه برای دادستان سابقِ سیاستمدار شده است؛ کسی که سال‌ها پیش به خاطر نقشش در استیضاح و زندانی کردن یک رئیس‌جمهور دیگر به شهرت رسید، اما اکنون خود با همان سرنوشت روبرو شده است.
این تصمیم، نقطه پایانی بر بحرانی طولانی‌مدت است که یک اقتصاد بزرگ جهانی و متحد کلیدی آمریکا را در لحظه‌ای پرتنش در امور جهانی، بی‌سکان رها کرده بود؛ به‌ویژه در شرایطی که دستورکار «اول آمریکا»ی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، هنجارهای چندین دهه‌ای سیاست خارجی را زیر و رو کرده و نظام تجارت جهانی را از هم می‌پاشد.
حکم متفق‌القول روز جمعه که توسط هشت قاضی دیوان قانون اساسی صادر شد، اقدامات رئیس‌جمهور را «خیانتی بزرگ به اعتماد مردم» توصیف کرد. مون هیونگ-بائه، سرپرست قضات دیوان، در توبیخی شدیداللحن، به شب پرآشوب سوم دسامبر اشاره کرد که در آن رئیس‌جمهور نیروهای نظامی را به پارلمان فرستاد و به سربازان دستور داد نمایندگان مجلس را «بیرون بکشند». او تأکید کرد که چنین اقداماتی «قابل توجیه نیست». مون افزود که هیچ وضعیت اضطراری ملی وجود نداشت و چنین فرمانی اساساً خلاف قانون اساسی بود.
در یک روند قضایی کیفری جداگانه، یون در ماه ژانویه به اتهام رهبری یک شورش بازداشت و سپس در ماه مارس پس از لغو حکم بازداشتش توسط دادگاه، آزاد شد – هرچند اتهامات او همچنان پابرجاست.یون پس از حکم روز جمعه که با واکنش‌های متفاوتی در پایتخت کره جنوبی روبرو شد، از حامیان خود تشکر کرد و گفت خدمت به عنوان رهبر مایه افتخار بوده و «متاسف است که نتوانسته انتظارات را برآورده کند».
مخالفان یون در بیرون ساختمان دادگاه به جشن و پایکوبی پرداختند، پرچم‌ها را به اهتزاز درآوردند و با موسیقی رقصیدند. بسیاری نگران بودند که اگر او دوباره به قدرت بازگردانده می‌شد، ممکن بود بار دیگر حکومت نظامی اعلام کند. اما فضا در بیرون اقامتگاه رسمی یون، جایی که حامیان محافظه‌کار او گرد آمده بودند، آرام‌تر و حزن‌آلودتر بود. نماینده‌ای از حزب حاکم او گفت که آن‌ها حکم را می‌پذیرند و به مردم خدمت خواهند کرد. این موضوع بسیار تفرقه‌انگیز بوده و جمعیت‌های بزرگی له و علیه برکناری یون به خیابان‌ها آمده بودند. پلیس پیش از اعلام رأی، تدابیر امنیتی را در پایتخت تشدید کرد، موانع و ایست‌های بازرسی برپا نمود و نسبت به هرگونه خشونت هشدار داد.
چگونه به اینجا رسیدیم و بعد چه خواهد شد؟
فرمان غافلگیرکننده یون برای اعلام حکومت نظامی، جهان را شوکه کرد و حتی حامیان و اعضای حزب خود او را نیز غافلگیر نمود. بسیاری گفتند که ورود نیروهای مسلح به پارلمان، خاطرات دردناک گذشته استبدادی کره جنوبی پیش از تبدیل شدن به یک دموکراسی شکوفا را زنده کرد.
یون این اعلامیه را در یک سخنرانی تلویزیونی غیرمنتظره در اواخر شب انجام داد و مدعی شد که بن‌بست سیاسی و تهدیدات از سوی «نیروهای ضددولتی» هوادار کره شمالی، این اقدام را توجیه می‌کند. در پی آن، هجومی وحشت‌زده شکل گرفت؛ معترضان خشمگین در نیمه‌های شب به سوی پارلمان سرازیر شدند و نمایندگان مجلس با کنار زدن سربازان، برای برگزاری یک رأی‌گیری اضطراری تلاش کردند. آن‌ها در ساختمان با نیروهای نظامی روبرو شدند و ویدئوهای دراماتیکی نمایندگانی را نشان می‌داد که برای ورود به محوطه از روی دروازه‌های پارلمان می‌پرند.
عزم آن‌ها نتیجه داد؛ تا نیمه‌شب، تعداد کافی از نمایندگان به لغو فرمان یون و جلوگیری از اجرای حکومت نظامی رأی دادند. در نهایت، این فرمان تنها شش ساعت دوام آورد. با طلوع آفتاب، یون اعلامیه خود را پس گرفت و چهار ماه آشفتگی سیاسی آغاز شد که طی آن پارلمان به استیضاح نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور موقت نیز رأی داد. پس از آن، یون ادعا کرد که هدف از این فرمان، یک هشدار موقت به اپوزیسیون لیبرال بوده و او همیشه قصد داشته در صورت رأی نمایندگان به لغو آن، به خواست آن‌ها احترام بگذارد.
حتی پس از برکناری از مقام ریاست‌جمهوری، یون همچنان درگیر سایر روندهای قانونی، از جمله محاکمه‌اش به اتهام شورش است. این اتهام کیفری مجازات حبس ابد یا اعدام را در پی دارد، اگرچه کره جنوبی دهه‌هاست کسی را اعدام نکرده است.
طبق قانون کره جنوبی، انتخابات سراسری برای گزینش رئیس‌جمهور جدید باید ظرف ۶۰ روز پس از برکناری یون برگزار شود. یکی از نامزدهای بالقوه برای ریاست‌جمهوری بعدی کشور، لی جائه-میونگ، رهبر اپوزیسیون، وکیل و نماینده سابق مجلس است که در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۲ با اختلافی اندک از یون شکست خورد. پس از رأی دادگاه، لی از مردمی که «از جمهوری دموکراتیک کره محافظت کردند» تشکر کرد و گفت که آن‌ها برای احیای صلح و اقتصاد کشور و تضمین اینکه چنین اتفاقی هرگز تکرار نشود، تلاش خواهند کرد.
هان داک-سو، رئیس‌جمهور موقت که پس از استیضاح یون این مقام ارشد را بر عهده گرفت، نیز متعهد شد که امنیت ملی را تضمین کند و انتخابات بعدی را طبق قانون اساسی و «اراده مردم که حاکمیت از آن آنهاست» برگزار نماید.
سقوط از اوج
یون پیش از به قدرت رسیدن در سال ۲۰۲۲، یک دادستان ستاره و چهره‌ای کلیدی در تحقیقات گسترده مربوط به آخرین رئیس‌جمهور استیضاح شده کره جنوبی، پارک گون-هه بود. پارک در سال ۲۰۱۷ از مقام خود برکنار و در سال ۲۰۱۸ به اتهام فساد و سوء استفاده از قدرت به زندان محکوم شد.
یون اکنون دومین رئیس‌جمهوری است که توسط دیوان قانون اساسی برکنار می‌شود و همچنین کوتاه‌ترین دوره ریاست‌جمهوری منتخب در تاریخ دموکراتیک این کشور را داشته است.
این سلسله رویدادهای سریع، نشانه افول چشمگیر یون است که زمانی توسط جو بایدن، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، به عنوان یک متحد کلیدی مورد ستایش قرار می‌گرفت. یون در جریان یک ضیافت شام دولتی در کاخ سفید در سال ۲۰۲۳، به عنوان مهمان افتخاری ایستاد و ترانه «پای آمریکایی» اثر دان مک‌لین را برای حضار به وجد آمده خواند. آوازخوانی یون قرار بود نشان‌دهنده رابطه صمیمانه او با واشنگتن و تقویت‌کننده پیوندهای استراتژیک سئول با ایالات متحده باشد. با این حال، منتقدان او این لحظه را انحرافی عجیب از نگرانی‌های مبرم داخلی دانستند.
در داخل کشور، او به شدت با اپوزیسیون درگیر بود؛ اپوزیسیونی که با قاطعیت پیروز انتخابات میان‌دوره‌ای شد و از پارلمان برای استیضاح اعضای کلیدی کابینه و متوقف کردن قوانین استفاده کرد. همین بن‌بست سیاسی بود که یون تلاش کرد از آن برای توجیه فرمان سرنوشت‌ساز خود استفاده کند.
