مسیر پر سنگلاخ احیای برجام
آیا یک توافق با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند راهگشا باشد؟
سفر رافائل گروسی دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، که از ژانویه ۲۰۲۳ حرفش بود، بالاخره در ابتدای ماه مارس امسال صورت گرفت.
به گزارش شبکه شرق، در این سفر دو طرف بیش از هر چیز در مورد مسائل پادمانی به گفتگو با هم نشستند و ایران اعلام کرد آماده همکاری‌های بیشتر با آژانس است. اما این توافق کلی می‌تواند زمینه‌ساز بازگشت به مذاکرات احیای برجام باشد؟
توافق پرابهام ایران با آژانس انرژی اتمی
پس از سفر گروسی به تهران، برخی از رسانه‌ها از ایجاد دسترسی بیشتر بازرسان فنی به‌خصوص در سه محل مورد ادعای غرب خبردادند. اما در تهران بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی خیلی زود دست به تکذیب برخی از این موارد زد. او به خبرگزاری ایرنا گفت : در طول دو روزی که اقای گروسی و هیات همراه در ایران بودند هیچ گاه بحث دسترسی به افراد مطرح نشد و هیچ متنی هم حاکی از این موضوع نوشته نشده است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی در مورد نصب دوربین‌های جدید در تاسیسات هستهای هم توضیح داد که در مورد نصب دوربین ها صحبت یا توافقی صورت نگرفته است. تفاوت در میان این خبرها نشان می‌دهد که گفتگوها در تهران احتمالا در فضایی پرابهام جلو رفته است.
توافق صورت گرفته میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حتی با وجود ابهاماتی که وجود دارد؛ باز هم تکانی به بازار ارز و طلا در ایران داد و امیدها را به ازسرگیری دوباره گفتگوهای برجامی بالا برد.
حل مشکل غنی‌سازی ۸۴ درصدی
مدتی قبل از سفر دبیرکل سازمان انرژی اتمی به ایران، برخی رسانه‌های غربی نوشتند که اورانیوم با غنی‌سازی ۸۴ درصدی در ایران کشف شده است. این سوءتفاهم در دیدار گروسی از تهران ظاهرا حل و مشخص شد که ذراتی غنی شده تا ۸۴ درصد کشف شده، اما ایران غنی‌سازی خود را در همان اندازه ۶۰ درصد نگه داشته و به ۸۴ درصد نرسانده است.
هر چند غنی‌سازی ۸۴ درصدی از سوی ایران تکذیب شد اما کماکان ایالات متحده از میزان غنی‌سازی ۶۰ درصدی هم بسیار نگران است. لاورا هالگیت نماینده آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین گفته ایران کماکان به توسعه برنامه هستهای خود فراتر از محدودیت‌های برجام ادامه می‌دهد و تولید اورانیوم ۶۰ درصدی در ایران با هیچ هدف صلح‌آمیز باورپذیر نیست. اتحادیه اروپا هم در بیانیه‌ای مدعی شده که در نتیجه تشدید فعالیت‌های هستهای ایران، خطر بحران اشاعه هستهای در منطقه افزایش پیدا است.
آیا برجام تنها گزینه است؟
حسین امیرعبداللهیان وزیرامور خارجه کشورمان می‌گوید ایران هیچ‌گاه میز مذاکرات را ترک نکرده است. دستگاه دیپلماسی ایران می‌گوید آماده توافقی است که در آن منافع ایران تامین شود. از سوی دیگر اتحادیه اروپا هم تاکید کرده که کماکان متعهد به برجام است و چین می‌گوید احیای کامل برجام، تنها راه حل صحیح پرونده هستهای ایران است. به‌نظر می‌رسد که همه طرفین حداقل بر سر این ماجرا توافق دارند که بازگشت به مذاکرات برجام تنها گزینه عقلانی موجود بر روی میز است.
به تازگی یک مذاکره‌کننده ارشد اروپایی در گفتگو با المانیتور گفته است که در صورت توافق بین ایران و آژانس، بازگشت به برجام آسان‌تر خواهد شد. با همه اینها آژانس و ایران یکبار دیگر در سال گذشته به توافق مشابهی رسیده بودند که به‌دلیل آنچه تهران آژانس را متهم به سیاسی‌کاری کرد، عملا مرجعیت خود را از دست داد.
مسیر پر پیچ و خم است
هر چند همه طرف‌های برجام معتقدند راه‌حل دیگری بین ایران و غرب به جز احیای برجام وجود ندارد اما این مسیر در حال حاضر پر از سنگلاخ است. اتفاقات اخیر در ایران و موضع برخی از کشورهای غربی مانند آلمان و فرانسه به عنوان دو کشور حاضر در توافق هستهای، باعث شده تا اوضاع از همیشه سخت‌تر شود.
