تأثیر داروی ضدافسردگی بر سرطان و تومور‌های مغزی

گلیوبلاستوما (Glioblastoma) نوعی تومور مغزی غیرقابل درمان و کشنده است. اکنون محققان در یک غربالگری دارویی در مقیاس بزرگ، دریافتند که می‌توان از داروی ضدافسردگی ورتیوکستین (Vortioxetine) به عنوان یکی از موثرترین دارو‌ها در برابر این نوع سلول‌های سرطانی استفاده کرد.

گلیوبلاستوما یک تومور مغزی خاص است که درحال‌حاضر غیرقابل درمان است. پزشکان می‌توانند امید به زندگی بیماران را از طریق جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی افزایش دهند. با‌این‌حال، حدود نیمی از بیماران در عرض دوازده ماه پس از تشخیص می‌میرند.

از سویی یافتن دارو‌های مؤثر برای تومور‌های مغزی دشوار است، زیرا بسیاری از دارو‌های سرطان اغلب نمی‌توانند از سد خونی‌مغزی عبور کنند تا به مغز برسند. این مانع انتخاب درمان‌های ممکن را محدود می‌کند. به همین دلیل متخصصان مغز و اعصاب مدتی است که به دنبال یافتن دارو‌های بهتری هستند که می‌توانند به مغز برسند و تومور را از بین ببرند.

محققان ETH زوریخ سوئیس، دریافتند که داروی ضدافسردگی ورتیوکستین به طور مؤثر با گلیوبلاستوما حداقل در آزمایشگاه مبارزه می‌کند؛ این دارو می‌تواند از سد خونی مغزی عبور کند، پیش‌ازاین نیز توسط آژانس‌هایی مانند FDA ایالات متحده تأیید شده و ارزان‌قیمت است.

براساس مقاله منتشرشده در نیچر، محققان در این پژوهش از فارماکوسکوپی (Pharmacoscopy) که یک پلتفرم غربالگری ویژه است بهره برده‌اند. با فارماکوسکوپی، محققان ETH زوریخ توانستند صد‌ها ماده را به‌طور همزمان روی سلول‌های زنده بافت سرطانی انسان آزمایش کنند.

مطالعه محققان در وهله اول روی مواد عصبی فعالی متمرکز بود که از سد خونی مغزی عبور می‌کنند، مانند دارو‌های ضدافسردگی، دارو‌های پارکینسون و دارو‌های ضد روان‌پریشی. در مجموع، محققان دارو‌های مختلف را روی بافت تومور از ۴۰ بیمار آزمایش کردند. آنها همچنین از یک مدل کامپیوتری به منظور آزمایش بیش از یک میلیون ماده برای سنجش اثربخشی مواد در برابر گلیوبلاستوم استفاده کردند. سپس ثابت شد که ورتوکستین مؤثرترین داروی ضدافسردگی در برابر این تومور است.

در آخرین مرحله، محققان بیمارستان دانشگاه زوریخ، ورتیوکستین را روی موش‌های مبتلا به گلیوبلاستوما آزمایش کردند. این دارو همچنین در این کارآزمایی اثربخشی خوبی نشان داد.

«مایکل ولر»، پروفسور بیمارستان دانشگاه زوریخ می‌گوید: مزیت ورتیوکستین این است که ایمن و بسیار مقرون‌به‌صرفه است. از آنجایی که این دارو قبلاً تأیید شده است، نیازی به یک پروسه تأیید پیچیده نیست و می‌تواند مکمل درمان معمول این تومور مرگبار مغزی باشد.

اکنون گروهی از محققان ETH درحال آماده‌سازی دو کارآزمایی بالینی برای آزمایش این دارو روی انسان هستند.