روزنامه اطلاعات: شرایط کنونی از جنگ بدتر است که اینترنت را مسدود می‌کنید؟
روزنامه اطلاعات نوشت: اگر دست اندرکاران در صدد تحقق حکمرانی نوین هستند، حکمرانی نوین ملزومات خاص خود را دارد و با اقدامات و امکاناتی در سطح حکمرانی عصر ذغالی و ذهنیت بسته و سرعت لاک پشتی اینترنت و شهروندان ناراضی ، محقق نمی شود.
به گزراش شبکه شرق، روزنامه اطلاعات در یادداشتی به قلم جمیله کدیور نوشت: هر محدودیت ضروری به زعم دولت از جمله اختلال در اینترنت، باید با تصویب مجلس و برای مدت محدود و مشخصی باشد که سقف آن ۳۰ روز اعلام شده است، مگر اینکه دولت برای تمدید محدودیت از مجلس درخواست مجدد کند.
چنان که در تمامی خانه ها در آشپزخانه چاقوی تیز وجود دارد که می توان با آن پوست میوه را گرفت یا آدم کشت، اینترنت و پلتفرم های اجتماعی را نیز نباید مستثنی از این قاعده قرار داد.
چنین رویکردی به اینترنت و رسانه های اجتماعی به عنوان علت و عامل اصلی تغییر ناشی از نگاه جبرگرایانه دست اندرکاران به موضوع تکنولوژی و اینترنت و رسانه از یک سو و بی اعتنایی به عاملیت فرد و جامعه در تحولات اجتماعی ازسوی دیگر است.
قطعی کامل، قطعی منطقه ای، قطعی چند ساعته یا اختلال مقطعی اینترنت و مسدود کردن پیام رسان ها و شبکه های پرمخاطب اجتماعی از جمله شیوه هایی است که دست اندرکاران در ایران در مقاطع مختلف از جمله در زمان اعتراضات به منظور کنترل اوضاع از آن بهره برده اند.
اگر در زمان تدوین و تصویب قانون اساسی در سال ۵۸ و اصلاح آن در سال ۶۸ اینترنت و فضاهای مجازی وارد زندگی مردم شده بود، به طور قطع، فصل و موادی به نحوه استفاده یا شرایط تعطیلی آن اختصاص می یافت. با توجه به نبود چنین فصل و موادی و تلقی وضع فعلی به عنوان شرایط اضطراری و به تعبیر رئیس جمهوری به عنوان «فضا و بستری که دشمن در آن فضا دشمنی می کند» و باز به استناد گفته ایشان مبنی بر اینکه «محدودیت های ایجاد شده به دلیل اخلال دشمن و ایجاد نا امنی است که در آن ایجاد کرد» می توان ماده ۷۹ را در رابطه با اوضاع فعلی و تصمیمات متخذه در مورد محدودیت ها در اینترنت و فضای مجازی مورد استناد قرار داد که در آن قید شده است:«… در حالت جنگ و شرایط اضطراری نظیر آن، دولت حق دارد با تصویب مجلس شورای اسلامی موقتا محدودیتهای ضروری را برقرار نماید، ولی مدت آن به هر حال نمی‌تواند بیش از سی روز باشد و در صورتی که ضرورت همچنان باقی باشد دولت موظف است مجددا از مجلس کسب مجوز کند.»
به این ترتیب، هر محدودیت ضروری به زعم دولت از جمله اختلال در اینترنت، باید با تصویب مجلس و برای مدت محدود و مشخصی باشد که سقف آن ۳۰ روز اعلام شده است، مگر اینکه دولت برای تمدید محدودیت از مجلس درخواست مجدد کند. منطبق با این ماده صریح قانون اساسی، این اقدام در رابطه با محدودیت های اعمال شده در مورد اینترنت، توسط دولت و مجلس صورت نگرفته است.
استمرار این وضع در رابطه با اینترنت که اثرات گسترده مادی و روحی و روانی در اقشار مختلف جامعه ایجاد کرده است و به تعبیری « شلیک به خود» تلقی می شود، نمایانگر آن است که تصمیم گیرندگان و مجریان امر به جای آنکه در صدد آن باشند که شرایط و فضای کشور را هر چه سریعتر به سمت عادی شدن هدایت و مدیریت کنند، نه فقط با اظهارات و اقدامات خود به غیرعادی بودن اوضاع مهر تائید می زنند، بلکه با اعمال سیاستی که به خشم و عصبانیت و بیکاری و فقر بیشتر مردم منتج می شود، خواسته یا ناخواسته در تسری ناامنی به زعم خود، به تشدید آن نیز دامن می زنند.
تجربه زیسته و هزینه هایی که کشور در این زمینه طی این سالها پرداخته، ضرورت توجه جدی به بی نتیجه بودن اعمال سیاست محدودیت های اینترنتی و دسترسی به رسانه ها و شبکه های اجتماعی را ثابت کرده است. به عنوان نمونه در سال ۱۳۸۸ و در جریان اعتراض به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری، محدودیت هایی همچون محدود کردن امکان ارسال پیامک توسط تلفن های همراه به منظور هماهنگی برای برگزاری تجمع ها اعمال شد.
همچنین با محدودیت های دیگر اینترنتی امکان ارسال خبر و عکس و فیلم نیز قطع و با فیلتر شدن توییتر و یوتیوب و فیس بوک، دسترسی به آنها به منظور انتشار اخبار و تصاویر و فیلم های تجمعات از شهروندان داخل کشور سلب شد . البته این محدودیت ها نتیجه مطلوب دست اندرکاران را تامین نکرد؛چون هم تجمع های اعتراضی بزرگ برگزار شد و هم انتشار اخبار و تصاویر و فیلم ها به واسطه وی پی ان و انواع و اقسام فیلتر شکن ها توسط شهروندان در این پلتفرم ها ادامه یافت.
در اعتراضات دی ماه سال ۱۳۹۶ نیز در پی آموزش ساخت بمب های دست ساز توسط یک کانال تلگرامی پر مخاطب، دسترسی مردم به پیام رسان تلگرام نزدیک به دو هفته قطع شد و از اردیبهشت ۹۷ هم به طور کامل این پیام رسان با حکم مقام قضایی در حالی که دولت و شخص رئیس جمهوری و وزیر ارتباطات وقت مخالف با مسدود شدن آن بودند، فیلتر شد. فیلتر شدن تلگرام نیز لزومامنجر به عدم استفاده مردم از آن و روی آوردن آنها به پیام رسان های داخلی نشد؛ بلکه بسیاری با تهیه فیلترشکن همچنان از تلگرام استفاده کرده و می کنند و به رغم چهار سال فیلتر بودن، همچنان جزو
شبکه های محبوب کاربران ایرانی نه فقط برای نشر اخبار و ارتباطات، بلکه در حوزه دیجیتال مارکتینگ است. روی آوردن به تلگرام در سال جاری و در پی اعمال محدودیت ها در واتس آپ و اینستاگرام شتاب بیشتری به خود گرفت. در آبان سال ۹۸ نیز به دنبال گران شدن بنزین و اعتراضات مردم با تصمیم شورای عالی امنیت ملی اینترنت بین المللی به مدت یک هفته در سراسر ایران قطع و از دسترس شهروندان خارج شدو دسترسی به پیام رسان ها وشبکه های اجتماعی غیرممکن شد و فقط شبکه ملی اطلاعات وصل و دسترسی به سایت های داخلی مقدور بود. در این مقطع اتصال حتی با فیلترشکن به اینترنت هم مقدور نبود. این قطعی، هزینه اقتصادی زیادی بر کشور وارد کرد. پس از پایان اعتراضات به تدریج قطعی اینترنت ر فع شد.
روال ایجاد محدودیت در اینترنت و دسترسی به برخی پلتفرم ها از ۳۰ شهریور ماه ۱۴۰۱ تا امروز بدون آنکه مبنای قانونی چنین اقداماتی روشن شود، به دستور شورای امنیت کشور انجام شد وهمچنان در جریان است. قطعی کامل اینترنت یا پایین آمدن سرعت آن در ساعاتی از شبانه روز در مناطق مختلف جغرافیایی، مسدود شدن واتس آپ و اینستاگرام و گوگل پلی استور و برخی بازی های رایانه ای از جمله اتفاقاتی است که همچنان استمرار دارد. برخی سایت ها و پلتفرم ها همچون لینکدین و اسکایپ و اپ استور و مایکروسافت و گوگل ادز و گوگل‌مپس و گوگل ترنسلیت نیز بعد از قطعی چند هفته ای مجدد در دسترس قرار گرفتند. در این مدت سه ماهه، ایران هم به لحاظ کیفیت اینترنت و هم در زمینه سرعت اینترنت افت جدی داشته است.هر چند با استفاده از فیلتر شکن بسیاری موفق به استفاده از واتس اپ و اینستاگرام و سایر سایت های مسدود شده جدید و گذشته شده اند، ولی بسیاری نیز همچنان امکان دسترسی به واتس اپ را حتی با وجود فیلتر شکن پیدا نکرده اند.
گذشته از فیلترینگ معکوس به دلیل تحریم تکنولوژیک و سایبری ایران توسط آمریکا که مشکلات خاص خود را در زمینه دسترسی به ابزارها و اطلاعات نوین ارتباطی داشته و دارد، اختلال مستمر در اینترنت و فیلترینگ پیام رسان ها و شبکه های محبوب اجتماعی موجب آسیب های زیادی در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تکنولوژی شده است.
از جمله پیامدهای سیاسی می توان از کاهش اعتماد عمومی نسبت به حاکمیت و یاس نسبت به هر نوع اصلاح و تغییری در شیوه ها و در نتیجه گسترش شکاف میان مردم و حاکمیت یاد کرد. خدشه جدی به اعتبار ایران نزد افکار عمومی داخل و جهان نیز از آثار این تصمیم است. پیامدهای اقتصادی قطعی اینترنت و فیلترینگ خسارت های جدی روزانه ایجاد کرده است. اختلال اینترنت و مسدود شدن واتس آپ و اینستاگرام نه فقط موجب از دست رفتن بسیاری از کسب و کارهای اینترنتی و ضررهای گسترده اقتصادی به طیف های زیادی از مردم شده، همچنین موجب ورشکستگی، خسارت، تعطیلی استارتاپ ها و موسسات متعدد شده است. امروزه اکثر کسب و کارها به گونه ای با اینترنت سر و کار دارند؛ چه در خط تولید، چه در توزیع و سفارش و فروش، چه در تبلیغات و چه در خدمات و اختلال در اینترنت این چرخه را دچار معضل جدی کرده است.
در دنیایی که همه کشورها در صدد بهره گیری بهینه از همه امکانات در جهت پیشرفت و توسعه اند، دریغ است که ایران همچنان مشغول به آزمودن چندین و چند باره آزموده های شکست خورده خود است و به جای هزینه محدود سازی ها، کمتر به فکر گشایش و توسعه است.
اگر دست اندرکاران در صدد تحقق حکمرانی نوین هستند، حکمرانی نوین ملزومات خاص خود را دارد و با اقدامات و امکاناتی در سطح حکمرانی عصر ذغالی و ذهنیت بسته و سرعت لاک پشتی اینترنت و شهروندان ناراضی ، محقق نمی شود.
