نگاهی به عملکرد فراکسیون زنان مجلس در سالی که زنان محور بودند
تقریبا هیچ
فراکسیون زنان مجلس یازدهم ترجیح داد در اکثر قریب به اتفاق چالش‌های رخ داده در حوزه زنان یا وارد نشود یا موضعی مغایر با خواست اکثریت جامعه اتخاذ کند. در بهترین حالت، اعضا این فراکسیون قول پیگیری دادند ولی هرگز نتیجه این پیگیری‌ها اعلام نشد.
پاسخ ۳ عضو فراکسیون زنان به سوال خبرنگار «شبکه شرق»: تلاش کردیم ولی دیده نشد
زنان و ۳ فصل پر از جنجال
سال ۱۴۰۱ را بسیاری از تحلیل‌گران و ناظران سال زنان معرفی می‌کنند. سالی که ۶ ماه پایانی آن با اعتراضات اقشار مختلف جامعه همراه بود. پیش از آن و از اوایل تابستان هم نوع برخوردهای گشت ارشاد با زنان اعتراضات بسیاری را موجب شده بود. سپیده رشنو یکی از چهره‌هایی است که نامش به میان رسانه‌ها کشیده شد. در تمام این مدت اما فراکسیون زنان مجلس ترجیح داد وارد عرصه نشود. رویکردی در نقطه مقابل فراکسیون زنان مجلس دهم. برخی ناظران رد صلاحیت گسترده زنان مجلس دهم را یکی از عوامل انفعال فراکسیون زنان مجلس یازدهم می‌دانند و از سوی دیگر رویکرد اصولگرایانه آنان را مزید بر علت معرفی می‌کنند.
وعده‌هایی که نتیجه‌اش اعلام نشد
فراکسیون زنان مجلس یازدهم ترجیح داد در اکثر قریب به اتفاق چالش‌های رخ داده در حوزه زنان یا وارد نشود یا موضعی مغایر با خواست اکثریت جامعه اتخاذ کند. در بهترین حالت، اعضا این فراکسیون قول پیگیری دادند ولی هرگز نتیجه این پیگیری‌ها اعلام نشد. به عنوان نمونه ۲۸ شهریور شیوا قاسمی‌پور در قامت نماینده فراکسیون زنان با خانواده مهسا امینی دیدار کرد و قول پیگیری از «جایگاه نظارتی پارلمان» داد ولی هرگز نتیجه‌ای اعلام نشد. اعضا این فراکسیون پس از بالا گرفتن انتقادها به نوع برخوردها با زنان بازداشتی در اعتراضات ایران نیز به زندان قرچک و اوین رفتند و قول پیگیری دادند ولی بازهم نتیجه اعلام نشد.
سکوت و تکذیب؛ واکنشی مقابل اظهارات جنجالی
در ۳۶۵ روز گذشته در سال ۱۴۰۱ ، طرحهای جنجالی قابل توجهی در پارلمان مطرح شد یا حداقل از زبان مردان مجلس جزئیاتی درباره آن ارائه شد. اقدام نمایندگان زن پارلمان در این حوزه اکثرا تکذیب بود و بس. یکی از این طرح‌ها در میانه اعتراضات ایران بود: «خروج زنان از کشور با اذن سرپرست». این طرح از سوی سخنگوی کمیسیون قضایی مجلس مطرح شد و با اعتراضات گسترده‌ای هم مواجه شد. چند روز بعد اعضای فراکسیون زنان مجلس نظیر فاطمه رحمانی آن را ماحصل «برداشت غلط رسانه‌ها» اعلام کرد. این اظهارنظر در شرایطی صورت گرفت که در لایحه منع خشونت علیه زنان چنین موضوعی پیش‌بینی شده بود. طرح قطع اینترنت و عدم ارائه سیم کارت به «زنان بد حجاب» هم در اواخر اسفند ماه از سوی بیژن نوباوه مطرح شد، اینبار اما نمایندگان زن مجلس ترجیح دادند سکوت اختیار کنند ولی در عوض یکی از اعضای هیات رئیسه مجلس تاکید کرد که چنین طرحی «نه در دستور کار مجلس بوده، نه هست و نه خواهد بود.»
یک اعتراف تلخ
همه این موارد در کنار هم سبب شده تا نگاه‌ها به فراکسیون زنان مجلس یازدهم منفی باشد. برخی ناظران نیز این فراکسیون را متهم به بی عملی و انفعال کردند. نکته قابل توجه در این میان آنکه از قرار معلوم نمایندگان زن مجلس هم بر این مهم واقفند چنانکه شیوا قاسمی‌پور، عضو فراکسیون زنان مجلس در اظهاراتی که خبرگزاری رکنا آن را منتشر کرد، در پاسخ به سوالی درباره عملکرد این فراکسیون و سود آن برای زنان ایران اظهار کرد: «در سال ۱۴۰۱ در فراکسیون زنان متاسفانه کاری که به سود زنان باشد، انجام نشد.» او در بخش دیگری از اظهاراتش تنها گام مثبت فراکسیون زنان را «طرح منع خشونت علیه زنان» اعلام کرده که «هنوز به صحن علنی نرسیده است». این طرح هم اما با اصلاحاتی که در آن صورت گرفته، این روزها با انتقادات بسیاری همراه شده است.
ادعای حل ریشه‌ای مشکلات
برخلاف شیوا قاسمی‌پور، برخی دیگر از اعضای فراکسیون زنان مجلس اما چندان معتقد به بی عملی این فراکسیون و برنداشتن گام مثبت برای زنان نیستند. فاطمه قاسم‌پور در جریان گفت‌وگوی خود با «شبکه شرق» در پاسخ به این سوال که در سالی که مساله حجاب به یکی از اصلی‌ترین منازعات تبدیل شده بود، چه اقدام مثبتی در این حوزه انجام دادید تنها به ذکر این جمله اکتفا کرد که «ما تلاش می‌کنیم مشکلات زنان را ریشه‌ای حل کنیم.» او حاضر به بیان اقدامات ریشه‌ای این فراکسیون نشد و تاکید کرد که «وقت ندارم به این سوالات پاسخ دهم.»
کار کردیم، شما ندیدید!
فاطمه رحمانی، یکی دیگر از اعضای فراکسیون زنان مجلس یازدهم است. او هم حاضر به بررسی عملکرد فراکسیون زنان مجلس یازدهم در گفت‌وگو با «شبکه شرق» نشد و تاکید کرد که ارائه گزارش عملکرد وظیفه افراد دیگر است. او اما حاضر به پذیرش بی عملی اعضای این فراکسیون در قبال مطالبات زنان نشد و تاکید کرد که «اقدامات مثبتی در حوزه‌های مختلف به ویژه برای تقویت زنان روستایی و کارآفرین صورت گرفت ولی دیده نشد.» او در پاسخ به این سوال که کدام یک از مطالبات مطرح شده در جریان اعتراضات زنان ایران را بررسی کردید نیز گفت: «کار کردیم، ندیدید.»
منتظر لایحه‌ایم!
«لایحه منع خشونت علیه زنان» و بررسی آن اما پاسخ فاطمه مقصودی به سوال خبرنگار «شبکه شرق» درباره عملکرد فراکسیون زنان مجلس بود. او تاکید کرد که بودجه اجازه نداد این طرح به صحن علنی مجلس برسد اما قطعا بررسی خواهد شد و به بخشی از مطالبات زنان پاسخ خواهد داد. این اظهارات در شرایطی از سوی او مطرح شد که شیوا قاسمی‌پور، پیشتر در اظهاراتی گفته بود که حتی با تصویب این لایحه هم «کل مشکلات زنان حل نمی‌شود.» با این حال و به رغم برخی انتقادات به این لایحه همچنان فعالان این حوزه تصویب لایحه منع خشونت علیه زنان را گامی مفید می‌دانند هرچند که در این لایحه هیچ پاسخی برای مناقشات بر سر حجاب وجود ندارد.
