روایت دادههای آنلاین از واکنش زنان در برابر فشارها ۲ ماه پس از «شنبه» معروف؛
دوربینها و تذکرهایی که کار نمیکنند
۲ ماه پس از شنبه معروف و پس از آنکه یک خبرگزاری مدعی شد زنان بیحجاب با هوش مصنوعی شناسایی میشوند، حساسیت کاربران شبکههای اجتماعی به موضوع حجاب افزایش یافت بهنحوی که فقط در تویتر فارسی تعداد توییتهای مربوط به موضوع حجاب و برخوردهای مربوط به آن در هفته اخیر و بازه روزهای ۱۸ تا ۲۵ خرداد ماه نسبت به هفته قبل از آن (روزهای ۱۱ تا ۱۸ خرداد) حدود ۵۰ درصد افزایش داشته است.
محمد رهبری- هادی صفری| بیش از ۲ ماه از روزی که سردار رادان گفت که «از شنبه» کشفحجابکنندگان در معابر عمومی به محاکم قضایی معرفی میشوند، گذشته است. آن سخنان در آن مقطع در شبکههای اجتماعی واکنشهای زیادی را بهدنبال داشت؛ برخی از کاربران تصاویری از حضور بدون روسری خود در خیابانهای شهر منتشر کردند تا نشان دهند به این سخنان بیتوجه هستند و همچنان به حضور بدون روسری خود در خیابانها ادامه خواهند داد. برخی دیگر نسبت به این سخنانتهدید آمیز اعتراض کردند و کاربران انقلابی و اصولگرا نیز توییتهایی را در حمایت از سخنان سردار رادان منتشر کردند.
حالا پس از ۲ ماه از آن ایام، موضوع برخورد با زنان و دختران بدون حجاب وارد مرحله جدیدی شده است. در روزهای اخیر خبرگزاری فارس ویدئویی با عنوان «شناسایی زنان بیحجاب با هوش مصنوعی» منتشر کرد که در آن ادعا شده بود امکان تشخیص هویت زنانی که بدون روسری در خیابان رفتوآمد میکنند، وجود دارد؛ این ویدئو در شبکههای اجتماعی نسبتا مورد توجه قرار گرفت و ۸۱۵ هزار بار در تلگرام مشاهده شد. این در حالی است که توییت عباس عبدی در انتقاد به این ویدئو نیز بهتنهایی حدود ۶۵۰ هزار بار در تلگرام دیده شد. امری که نشان میدهد بازدید ویدئوی جنجالی خبرگزاری فارس نسبت به موضوعات مشابه چندان متفاوت نبوده است. همزمان با انتشار این ویدئو، سرداران نیز خبر از شناسایی افرادی که کشف حجاب میکنند، داد و گفت «طرح برخورد با بیحجابها با استفاده از دوربین درحال اجراست».
همه این اتفاقات باعث افزایش حساسیت کاربران شبکههای اجتماعی به این موضوع شده است بهنحوی که فقط در تویتر فارسی تعداد توییتهای مربوط به موضوع حجاب و برخوردهای مربوط به آن در هفته اخیر و بازه روزهای ۱۸ تا ۲۵ خرداد ماه نسبت به هفته قبل از آن (روزهای ۱۱ تا ۱۸ خرداد) حدود ۵۰ درصد افزایش داشته است. همانگونه که در نمودار زیر نیز مشخص است، از ابتدای هفته گذشته تعداد توییتهای مربوط به حجاب اجباری افزایش داشته و در ساعات شبانگاهی روزهای ۱۸، ۱۹ و ۲۲ خرداد ماه این توییتها افزایش محسوسی پیدا کرده است.
توییتهای منتشر شده در بازه زمانی ۱۸ تا ۲۵ خرداد حدود ۱۷۰ هزار لایک با ۳۸ هزار ریتوییت داشته است. اما در این مقطع زمانی چه عواملی منجر به افزایش توییتها راجع به موضوع حجاب و اجبار آن شده است است؟ در این مقطع زمانی، سید محمد خاتمی، زهرا رهنورد و حزب اتحاد ملت در سخنان و بیانیههای جداگانهای نسبت به اعمال زور در برخورد با افراد بدون روسری انتقاد کردهاند و گفتهاند که «نمیتوان حجاب را به زور تحمیل کرد». در کنار مواضع گروهها و چهرههای سیاسی، کاربران توییتری نیز تجارب روزانه خود در زمینه حجاب را بازگو کردهاند؛ امری که با مطالعه توییتهای فیواستار شده (توییتهایی با حداقل هزار لایک) دیده میشود.
در میان توییتهای فیواستار شده در این بازه زمانی، توییتهای زیر از جمله توییتهایی است که بیشترین لایک را خورده است. توییتهایی که همگی بیانگر تجارب روزانه افراد در مواجهه با افراد محجبه یا تذکر در موضوع حجاب است.
هر سهتوییتی که توسط کاربران عادی در توییتر نوشته شده است، روایتگر مواجهه زنان و دختران در برابر تذکرات و محدودیتهای اعلامی در خصوص رعایت حجاب است؛ روایتی از فشارها و مشکلاتی که بابت نداشتن روسری تحمل میکنند. در همین روزها نیز تجمع دانشجویان دانشگاه هنر در اعتراض به اجباریشدن «مقنعه» در این دانشگاه نیز خبرساز شده است. این اخبار و روایتها نشان میدهد که با گذشت 2 ماه از آغاز آن «شنبه» معروف و افزایش فشارها و محدودیتها، جامعه همچنان مسیر خودش را میرود و در برابر این رفتار ها رویکرد خودش را دارد.