نگاهی به بیانیه اخیر جامعه صنفی تهیهکنندگان در جهت رفع برخی شبهات در نحوه تقسیم فروش فیلم
دخل‌و‌خرج نابرابر سینما
این‌بار بحث اختلاف بین صاحبان آثار و سینماداران است؛ اختلافی که ظاهرا ریشه‌دار است و جامعه صنفی تهیهکنندگان سینما به‌تازگی به سهم سینماداران از مبلغی که از فروش فیلم در گیشه به دست می‌آورند، واکنش نشان داده‌اند.
این‌بار بحث اختلاف بین صاحبان آثار و سینماداران است؛ اختلافی که ظاهرا ریشه‌دار است و جامعه صنفی تهیهکنندگان سینما به‌تازگی به سهم سینماداران از مبلغی که از فروش فیلم در گیشه به دست می‌آورند، واکنش نشان داده‌اند. معمولا نیمی از فروش فیلم در گیشه سهم سینمادار می‌شود و 10 درصد از فروش فیلم به پخش‌کننده می‌رسد و مابقی سهم صاحب اثر می‌شود. حال اعتراض صاحبان آثار به مبلغی است که سینماداران از فروش فیلم در گیشه بابت هزینه‌های جانبی سینما از صاحب فیلم کم می‌کنند.
«یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های یک سینمای پویا، معدل سالانه اکران عمومی از حیث تنوع ژانر، توزیع عادلانه منابع، گردش اقتصادی و تعداد مخاطب به‌شمار می‌رود که بحمدالله به حسن تدبیر و وقوف یک نگاه کلان‌نگر، سال گذشته را می‌توان سالی موفق در اکران عمومی قلمداد کرد.
واضح و مبرهن است که یکی از عوامل مهم در دستیابی به این نتایج قابل‌اعتنا را می‌توان حسن همکاری و درک صحیح از شرایط و مقتضیات روز سینما در یک گذار تعاملی بین ارکان اصلی اکران، یعنی تهیهکنندگان و سینماداران و حمایت سازمان سینمایی تعریف کرد؛ چرا‌که رونق اکران، ضامن چرخه مستمر تولید است و پایداری امنیت شغلی یکی از دستاوردهای این فرایند به‌شمار خواهد رفت. پس لاجرم حفظ و صیانت از حقوق منتفعین بلاواسطه از اکران (تهیهکنندگان و سینماداران) از مهم‌ترین تکالیف ذاتی تمامی دست‌اندرکاران سینما، نهادهای صنفی و در یک کلام متولیان سینمای ایران خواهد بود. در همین راستا و به جهت رفع برخی شبهات، اختلافات و رویه‌های غلط در نحوه تقسیم فروش هر فیلم، لازم است تأکید نماییم آنچه تهیهکننده یا مالکان فیلم از فروش هر فیلم به‌عنوان قدرالسهم، عایدی خواهند داشت، 50 درصد جمع کل فروش فیلم بوده و کسر هرگونه مبالغ اضافی تحت هر عنوان اعم از حق‌الطب، انعام و... فاقد وجاهت قانونی و عرفی بوده و به‌قطع موجب تضییع حقوق مالکان فیلم می‌گردد.
درخصوص مسئله مالیات بر ارزش افزوده نیز ضروری است به جهت تنویر افکار همکاران تهیهکننده و سینمادار و ایضا اصلاح رویه غیرقانونی فعلی، تأکید مؤکد نماییم که صرف‌نظر از اینکه سهم مالیاتی مذکور مطابق قانون باید از خریدار اخذ گردد، با‌این‌حال در صورت عدم دریافت از خریدار بلیت، می‌بایست بالمناصفه (به میزان مساوی) از محل فروش فیلم بین تهیهکننده و سینمادار تقسیم و سپس کسر گردد. لذا انتظار می‌رود تمامی دست‌اندرکاران فرایند اکران ضمن توجه به حق‌الناس و حقوق اشخاص، با تغییر فرایند غلط فعلی، چنین اقدام و استیفای ناروایی را متوقف کرده و خاتمه دهند. امیدواریم با حمایت آحاد تهیهکنندگان و سینماداران و همچنین همیت و انسجام صنفی در سینمای ایران، بتوانیم در جهت برقراری عدالت و جلوگیری از تضییع حقوق تمامی همکاران، گام‌های مؤثر و جدی‌تری برداریم».
جامعه صنفی تهیهکنندگان به‌تازگی این بیانیه را در جهت رفع برخی شبهات، اختلافات و رویه‌های غلط در نحوه تقسیم فروش هر فیلم منتشر کرده است.
آیا این عدالت است؟
علی‌اکبر ثقفی، تهیهکننده و کارگردان با‌سابقه سینما، در ارتباط با انتشار این بیانیه و چگونگی تعامل با سینماداران به «شرق» گفت: «فکر می‌کنم زمان درستی این بیانیه منتشر شد و صاحبان آثار باید واکنش درستی به این موضوع نشان می‌دادند. وقتی سهم سینمادار، پخش‌کننده و صاحبان آثار را در فروش یک فیلم ارزیابی می‌کنیم، متوجه می‌شویم اگر سایر هزینه‌های جاری سینما هم از صاحب اثر کم شود، عملا دیگر چیزی باقی نمی‌ماند. چرا مالیات یا ارزش افزوده باید از صاحب فیلم کم شود؟ سینمادار نباید چنین هزینه‌ای بپردازد؟ چرا باید یک درصد انعام از صاحب فیلم کم شود؟ یا دو درصد از فروش بلیت برای پرداخت حقوق کارمندان سینما از ما تهیهکنندگان کم می‌شود. هزینه تمامی تبلیغات فیلم بر عهده صاحبان فیلم است و حال سینمادار هم هزینه‌ای را بابت تبلیغ فیلم در سینماهایش از صاحب اثر می‌گیرد. آیا این عدالت است؟ در این میان فیلم‌هایی که کم‌فروش هستند، بیشتر ضرر می‌کنند».
تهیهکننده «همه چیز برای فروش» در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «فکر می‌کنم زمان این رسیده که با یک بینش و رفتار درست به این شرایط کمی سامان بدهیم و به تعادلی در اکران برسیم».
او ادامه داد: «همان‌طور‌که جدول فروش فیلم‌ها نشان می‌دهد، در یک ماه ابتدایی سال جز یکی، دو فیلم، باقی فیلم‌های اکران‌شده فروش چندانی در گیشه ندارند. وقتی به فیلم‌های ارگانی و فروش‌شان در گیشه نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که استقبال مخاطب از آنها چشمگیر نیست. فیلم‌هایی که توسط بخش خصوصی یا با حمایت بنیاد فارابی تولید شده‌اند نیز به نوعی در اکران ضرر کردند و تنها دو فیلم پر‌فروش در صدر فهرست اکران‌ها داریم. طبیعی است که با یک گل بهار نمی‌شود. چیزی که به آن نیاز داریم، عدالت در اکران است. وقتی عدالت رعایت نشود، هر روز نوبت به یک فیلم می‌رسد که قربانی ناعدالتی شود. قانون باید برای تمامی فیلم‌ها یکسان رعایت شود».
ثقفی ادامه داد: «می‌بینیم که در اکران فیلمی پر‌فروش، سانس‌های زیادی به آن تعلق می‌گیرد و فیلمی که مخاطب چندانی ندارد، چرخشی روزی یک سانس دارد. قطعا این ناعدالتی است. البته حرف سینمادار در این شرایط هم این است سالنی را که 500 یا 300 نفر ظرفیت دارد، نمی‌تواند به فیلمی که تماشاگر کمی دارد، اختصاص بدهد. ولی من معتقدم در این شرایط هم می‌تواند هر روز یک سالن کوچک را به چنین فیلمی اختصاص بدهد، نه اینکه کلا فیلم را نادیده بگیرد. باید باور کنیم سینماداران در تبلیغ و جذب مخاطب به سینما تأثیرگذار هستند. معمولا وقتی فیلمی در گیشه موفق عمل می‌کند، تمامی تبلیغات سینما به همان فیلم تعلق می‌گیرد و چیزی از فیلم‌های دیگر در تبلیغات سینما نمی‌بینیم یا آن‌قدر تبلیغات جزئی و کوچک هستند که بود و نبودشان به چشم نمی‌آید. به زعم من، سینمادار دنبال این است که صندلی‌هایش را پر کند و در معدود سینما‌دارانی می‌توان این روحیه را دید که صرف علاقه‌مندی به سینما از فیلم‌های خاص و مهجور حمایت کنند. در نهایت معتقدم بیانیه اخیر جامعه صنفی تهیهکنندگان از منافع بحق صاحبان فیلم‌ها حمایت می‌کند».
نیازمند قرارداد و صورت‌حساب تیپ هستیم
سعید خانی، تهیهکننده، سینمادار و پخش‌کننده سینما نیز در این رابطه به «شرق» گفت: «سال‌های زیادی بسیاری از امور مربوط در سینما، سنتی پیش رفته و به مرور تکنولوژی وارد بخش‌هایی از سینما شده است. در سال‌های اخیر بحث فروش گیشه با ورود سامانه‌هایی مثل سمفا و... روند بهتری پیدا کرده است، اما باز نیاز داریم که همه چیز روال منطقی‌تری پیدا کند».
او ادامه داد: «سال گذشته برای سینماداران سال پر‌رونقی به لحاظ فروش فیلم درگیشه بود و مدت‌ها‌ست درباره قرارداد و صورت‌حساب تیپ در سینما صحبت می‌شود و اگر این دو مورد به سرانجام برسد، تنها ارزش افزوده و پاداش پرسنل از درصد فروش کم می‌شود. البته این روزها برخی از سینماداران کم‌لطفی می‌کنند و هزینه‌هایی از صاحب فیلم کم می‌کنند که به نظرم تا حد زیادی درست نیست».
تهیهکننده فیلم سینمایی «من»، در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «اگر تعامل بهتری بین سینمادار و پخش‌کننده صورت بگیرد و فیلم‌ها هم شرایط خوبی در اکران داشته باشند، قطعا منافع تهیهکننده حفط خواهد شد».
