از کارشکنی برخی اعضای شورای عالی فضای مجازی تا طولانی شدن مذاکره با پلتفرم‌ها
چرا دولت گام دوم فیلترینگ را بر نمی‌دارد؟
طبق شنیده‌های «فن‌زی» تاکنون تیم مذاکره‌کننده که احتمالا از وزارت ارتباطات انتخاب شده‌اند با نماینده یوتیوب در دوبی و تلگرام گفت‌وگو کرده‌اند، با این حال برخی از اعضای شورا که نامشان قابل حدس است، نسبت به روند مذاکره‌ها موانع و چالش‌های گوناگونی ایجاد می‌کنند.
درحالی که گمانه‌‌زنی‌ها خبر از برداشته شدن گام دوم رفع فیلتر تا پایان سال می‌داد و سخنگوی دولت هم گفته بود احتمالا در این گام یوتیوب و تلگرام رفع فیلتر خواهند شد، دبیر شورای عالی فضای مجازی در اظهاراتی جدید مانند همیشه گفته است که در حال پیگیری و پیدا کردن راهکارهای مختلفی در این زمینه هستند. شنیده‌های «فن‌زی» هم نشان می‌دهد طولانی شدن فرایند مذاکره با برخی پلتفرم‌ها یکی از دلایل به تعویق افتادن وعده رئیس جمهوری در این زمینه است، اما این طولانی شدن به خاطر مخالفت‌های برخی اعضای شورای عالی فضای مجازی و در راس آن دبیر شورا با چارچوب‌های تعیین شده برای مذاکره‌ات است.
طبق شنیده‌های «فن‌زی» تاکنون تیم مذاکره‌کننده که احتمالا از وزارت ارتباطات انتخاب شده‌اند با نماینده یوتیوب در دوبی و تلگرام گفت‌وگو کرده‌اند، با این حال برخی از اعضای شورا که نامشان قابل حدس است، نسبت به روند مذاکره‌ها موانع و چالش‌های گوناگونی ایجاد می‌کنند. همچنین در حالی که طبق مصوبه اخیر شورای عالی فضای مجازی در مورد رفع فیلتر، تمام پلتفرم‌ها مشمول رفع فیلتر می‌شوند، برخی از اعضای شورا با رفع فیلتر شبکه ایکس (توییتر سابق) موافق نیستند. دلیل آن هم صاحب این شبکه ایلان ماسک و از نزدیکان دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا است.
بن‌بست وفاق در فضای مجازی
با تغییر دولت بسیاری فکر می‌کردیم با وعده‌هایی که مسعود پزشکیان داده، وضعیت اینترنت بهتر و فیلترینگ از روی پلفترم‌های محبوب خارجی برداشته می‌شود، اما در هنوز بر همان پاشنه قدیم می‌چرخد. در حالی که ۸ ماه از رفتن مسعود پزشکیان به پاستور می‌گذرد، وعده‌های او در بخش‌های اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و … عملی نشده و وعده رفع فیلتر از پلتفرم‌ها هم که می‌توانست سریع‌تر انجام شود،مردم را کلافه کرده است.
مسعود پزشکیان چه در کارزارهای تبلیغاتی انتخابات چه زمانی که توانست رئیس جمهوری چهاردهم شود وعده‌های گوناگونی در مورد رفع فیلتر پلتفرم‌ها و دیگر محدودیت‌های اینترنتی داد. او برای یک صدایی تصمیم‌گیری در مورد رفع فیلتر هم شورای عالی فضای مجازی را به عنوان مرجع اصلی در این زمینه معرفی کرد. اما با نتایجی که تاکنون در این زمینه می‌توان دید، مشخصص است که این تصمیم به ضررش تمام شده و تلاشش برای وفاق با اعضای شورای عالی فضای مجازی هم به بن‌بست نزدیک می‌شود. براساس برخی شنیده‌ها و گزارش‌هایی که در ۸ ماه اخیر روزنامه «شرق» در این زمینه منتشر کرده، اصلی‌ترین مخالفان رفع فیلترینگ در همین شورا قرار دارند که به هیچ وجه هم حاضر به دل دادن به وفاقی که مسعود پزشکیان به دنبال آن است، نیستند.
حتی بعد از رفع فیلتر واتس‌اپ و گوگل‌پلی که با ماه‌ها پیگیری رسانه‌ای و راه‌اندازی کارزارهای مختلف از مسعود پزشکیان به راه افتاد، برخی از اعضای شورای عالی فضای مجازی نظیر رسول جلیلی با حضور در رسانه ملی اعلام کردند که این تصمیم چندان منطقی نبوده و دولت را برای رفع فیلتر برخی سکوهای محبوب خارجی را زیر سوال برد.
یکی دیگر از اشتباهاتی که مسعود پزشکیان برای انجام وعده خود در زمینه رفع فیلتر انجام داد، قبول به برداشتن فیلترینگ به شکل گام به گام بود. به باور فعالان و کنش‌گران اینترنتی در حالی که که او این قدرت را به واسطه پشتوانه اجتماعی از طرف مردم داشت، برای جالب رضایت تمام اعضای شورای عالی فضای مجازی، تن به تصویب مصوبه‌ای داد که اجازه می‌دهد پلتفرم‌های فیلتر شده با شرایط و ضوابط خاص به شکل گام به گام رفع فیلتر شوند.
این مصوبه که در ۴ دی ماه و در جلسات شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسیده است، تا کنون و بعد از گذشت سه ماه هنوز به صورت شفاف در اختیار رسانه‌ها و مردم قرار نگرفته است. در حالی که این مصوبه روی زندگی مردم و کسب‌وکارها تاثیرگذار است، مرکز ملی فضای مجازی روی آن مهر محرمانه زده و به پیگیری چند باره ما هم برای دسترسی به این مصوبه پاسخ نداده است. همچنین پیگری ما از وزارت ارتباطات در مورد جزییات این مصوبه هم به نتیجه نرسیده است. وزارت ارتباطات به «فن‌زی» اعلام کرد که مرکز ملی فضای مجازی باید در این زمینه پاسخگو باشد و این وزارتخانه در مورد انتشار یا عدم انتشار آن، مرجع ذی‌صلاح نیست.
به نظر می‌رسد با توجه به تبصره ماده ۱۱ آیین‌نامه داخلی شورای عالی فضای مجازی، دبیر این شورا یعنی «محمدامین آقامیری» جلوی انتشار این مصوبه را گرفته است. طبق ماده ۱۱ :«مصوبات شورای‌عالی پس از ملاحظه رئیس شورا (رئیس جمهور) بلافاصله توسط دبیر به استحضار مقام معظم رهبری می‌رسد و سپس توسط دبیر به دستگاه‌ها و اشخاص ذی‌ربط ابلاغ می‌شود.» در تبصره این ماده آمده است: «آن دست از مصوبات شورای عالی که بنابر تشخیص دبیر، انتشار عمومی آن ضرورت دارد، به‌منظور درج و انتشار به روزنامه رسمی کشور ابلاغ می‌شود.»
ناامیدی از دولت برای رفع فیلتر
طولانی شدن روند رفع فیلتر و اظهارت مختلف رئیس دولت و اعضای کابینه‌اش در مورد اینکه فیلتر از شبکه‌های اجتماعی محبوب به زودی برداشته می‌شود و اینکه پیگیر رفع فیلتر هستند، مردم را کلافه و ناامید کرده است، حتی در این زمینه نظرسنجی اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس هم ناامید شدن کاربران از وعده رفع فیلتر پلتفرم‌ها را به وضوح نشان می‌دهد.
در بخشی از این نظرسنجی ۲۴.۸ درصد از شرکت‌کنندگان ، در پاسخ به این سوال که «به نظر شما دولت آقای پزشکیان چقدر می‌تواند فیلترینگ و محدودیت‌های اجتماعی را رفع کند؟» گزینه «اصلا» را انتخاب کرده‌اند و ۲۶.۷ درصد هم احتمال «کم» در این زمینه را انتخاب کرده‌اند. همچنین ۱۱.۲ درصد هم توانایی دولت چهاردم در این خصوص را «خیلی زیاد» عنوان کرده‌اند.
کارشناسان و فعالان حوزه اینترنت و فناوری اطلاعات معتقدند با توجه به حمایت‌های گروه‌های مختلف از رئیس‌جمهور و همچنین فشار‌های اجتماعی که بیش‌از‌پیش برای رفع فیلتر وجود داشت، مسعود پزشکیان باید از تمام قدرت و امکاناتش برای رفع فیلتر کلی پلتفرم‌ها استفاده می‌کرد. قبل از تصویب مصوبه شورا برای رفع فیلترینگ آنها این هشدار را مطرح کردن که مسعود پزشکیان نباید برداشته شدن گام‌به‌گام رفع فیلتر را قبول کند، چرا که به باور آنها هیچ تضمینی وجود ندارد با اجرای مرحله اول رفع فیلترینگ مرحله دوم آن هم به اجرا گذاشته شود، پیشی‌بینی که به نظر می‌آید به حقیقت پیوسته است.
