رقابتی در میان است؟

شرق: چندسالی است با گسترش شبکه نمایش خانگی در بحث سرگرمی‌‌سازی، مقایسه‌ای بین تولیدات شبکه نمایش خانگی و رسانه ملی صورت می‌گیرد؛ به‌خصوص اینکه تولیدات پرتعداد شبکه نمایش خانگی در سریال‌سازی قابل مقایسه با تلویزیون نیست و باید این واقعیت را پذیرفت که مردم از تماشای قصه و سریال لذت می‌برند و یکی از راه‌های جذب مخاطب، تولید سریال‌هایی با قصه‌های پرکشش است. اگر تولیدات سال‌های اخیر تلویزیون را کنار بگذاریم، ساخت سریال‌های پرمخاطب، برنامه‌های ترکیبی مردم‌پسند و البته حضور چهره‌هایی که مردم با علاقه آثارشان را دنبال می‌کنند، زمانی در اختیار تلویزیون بود. تولید سریال‌های متنوع در گونه‌های مختلف، ساخت سریال‌های مناسبتی و... راهکارهای جذب مخاطبی است که به مرور در تلویزیون کم‌رنگ شد. تعداد ساخت سریال‌ها به حداقل رسید و بسیاری از چهره‌های تلویزیونی از این رسانه خداحافظی کردند و با گسترش شبکه نمایش خانگی، بستر تازه را برای ادامه فعالیت مناسب‌تر دیدند.

همچنان بیشترین میزان شبکه‌ها در اختیار رسانه ملی است. شبکه‌هایی که هر یک رسالت و مأموریتی دارند. این تعداد شبکه تلویزیونی به‌هیچ‌وجه با تعداد محدود پلتفرم‌های تولید فیلم و سریال قابل مقایسه نیست. این در حالی است که بخش زیادی از شبکه‌های تلویزیونی به بازپخش سریال‌های قدیمی‌تر اختصاص داده می‌شود. هر‌چند‌ سریال‌های سال‌های دور تلویزیون همچنان پرمخاطب است، اما نکته درخور تأمل بودجه‌ای است که در اختیار صداوسیما قرار می‌گیرد. به‌علاوه اینکه در کنار بودجه مرسوم صداوسیما، بودجه‌ای بین‌المللی و دریافتی بازرگانی نیز تعریف می‌شود که طبعا رقم شایان توجهی است.

طبیعی است که چنین بودجه‌ای در اختیار پلتفرم‌هایی که در حال فعالیت هستند، قرار نمی‌گیرد. بااین‌حال، شاید پررنگ‌ترین تفاوت را بتوان به میزان تنوع محصولات در شبکه نمایش خانگی و تلویزیون نسبت داد. بدون شک در سال‌های اخیر پلتفرم‌هایی که میزان تولیدات سریال‌سازی آنها چشمگیر است، به سراغ مضامین متفاوت و جالبی برای مخاطبان می‌روند؛ اتفاقی که در تلویزیون کمتر به آن برخورد می‌کنیم. از همین‌جا می‌توان به موضوع دیگر که کم‌رنگ‌شدن حضور چهره‌ها در تلویزیون است، رسید. اصولا رسانه بر مبنای چهره حرکت می‌کند. بسیاری از چهره‌های مطرح و شناخته‌شده برای مخاطبان تلویزیون از این رسانه خداحافظی کرده‌‌ ‌یا بستری دیگر را برای ادامه فعالیت انتخاب کرده‌اند. این در حالی است که در سال‌های اخیر، تلویزیون سعی کرده‌ ابتکار عمل را با جایگزینی چهره‌های جدید به دست بگیرد. طبیعی است که در این شرایط، بازخورد مخاطب نسبت به جایگزینی چهره‌های جدید متفاوت است ‌یا گاهی مخاطب ترجیح می‌دهد چهره‌های شناخته‌شده و محبوبش را در رسانه‌هایی دیگر دنبال کند.

در این میان، ‌باید ‌روی نکته مهم دیگری نیز دست گذاشت؛ اینکه اصول نظام سرگرمی‌سازی در کشور ما بر این مبنا پایه‌گذاری شده که تماشای شبکه‌های ماهواره‌ای توسط مخاطب ایرانی روز به روز کمتر شود. تا حد زیادی می‌توان این بازخورد را در میان مخاطبان ایرانی دید که تماشای سریال‌های به‌روز در پلتفرم‌ها، بخش زیادی از آنها را از صرافت تماشای ماهواره انداخته است. اما در این میان می‌بینیم که بسیاری از صاحبان تولیدات نمایشی، به‌خصوص سینما، همچنان ترجیح می‌دهند تبلیغات آثارشان در شبکه‌های ماهواره‌ای پخش شود و با تصور اینکه محل مناسبی برای بهتر دیده‌شدن است، پای هزینه‌های زیاد آن هم می‌ایستند.

مدتی قبل پیمان جبلی، رئیس سازمان صداوسیما، در نشست خبری نمایشگاه رصتا اعلام کرد‌ فضای شبکه نمایش خانگی با فضای رسانه ملی متفاوت است. مخاطب رسانه ملی با مخاطب شبکه نمایش خانگی متفاوت است. همچنین درآمدهای تهیه‌کنندگان در شبکه نمایش خانگی با درآمدهایی که در صداوسیما دارند، متفاوت است. مجموعه این عوامل باعث می‌شود‌ تولیدکنندگان محتوا انتخاب کنند که با توجه به معیارها در صداوسیما یا در شبکه نمایش خانگی فعالیت کنند.

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «ما بسیاری از تولیدکنندگان را هم داریم که مشترکا هم در صداوسیما برنامه تولید می‌کنند و هم در شبکه نمایش خانگی. ما هیچ اجبار و‌ منعی هم نداریم و از تولیدات فاخر با معیارها، ضوابط و اولویت‌های صداوسیما در رسانه ملی‌ استقبال می‌کنیم. بسیاری از ویژندهای دوره قبل را نه‌‌تنها ادامه دادیم، بلکه تولیداتی را که سال‌ها خاک می‌خورد، در این دوره به منصه عرضه رساندیم و بقیه فعالیت‌ها را هم فعال و استفاده می‌کنیم. در این تنوعی که در تولید محتوا در شبکه نمایش خانگی و صداوسیما به وجود آمده است، برخی ترجیح می‌دهند در شبکه نمایش خانگی کار کنند و ما هم در رسانه ملی از آنها استقبال می‌کنیم».

او اشاره کرد: «بارها گفته‌ایم با تنوع و گستردگی ایجاد‌شده، متناسب با شناخت نهادهای تولید محتوا، چهره‌ها می‌توانند انتخاب کنند که در کجا فعالیت کنند. ما به‌عنوان صداوسیما و رسانه فراگیر و ملی از چهره‌های محبوب بهره می‌بریم و درعین‌حال با چهره‌های تازه همکاری داریم. در دوره اخیر با حفظ ظرفیت‌ها، برنامه‌ها و برندهای قدیمی، قرار بر این شد تا با معرفی استعدادها و برندهای جدید که نیاز داشتند میدان در اختیارشان قرار بگیرد، فضایی ایجاد کنیم تا آنها هم خودشان را نشان دهند‌».

صحبت‌های رئیس رسانه ملی تا حد زیادی نشان می‌دهد‌ از نگاه آنها اساسا رقابتی در این میان وجود ندارد. اما آنچه بیش از پیش مهم به نظر می‌رسد، این است که تلاش پلتفرم‌ها در جذب مخاطب هر روز شدت بیشتری می‌گیرد و در این میان، دست رسانه ملی در تولید محتواهای جذاب و با‌کیفیت خالی‌تر می‌شود.