جهان در آشوب

به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ بازارهای جهانی روز دوشنبه پس از فروپاشی دو روزه هفته گذشته در وال استریت، سقوط کردند و دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، اعلام کرد که از تعرفه‌های گسترده جدید خود که تجارت جهانی را آشفته کرده است، عقب‌نشینی نخواهد کرد. در این میان، کشورها در تکاپو هستند تا دریابند چگونه به این تعرفه‌ها پاسخ دهند و چین و دیگران به سرعت دست به اقدامات تلافی‌جویانه زده‌اند.

حمله تعرفه‌ای ترامپ، یک وعده کلیدی کمپین انتخاباتی او را محقق کرد؛ او بدون نیاز به کنگره برای بازنویسی قواعد سیستم تجارت بین‌المللی اقدام کرد. این حرکتی بود که دهه‌ها برای ترامپ در حال شکل‌گیری بود؛ کسی که مدت‌هاست قراردادهای تجاری خارجی را ناعادلانه برای آمریکا خوانده است. قرار است نرخ‌های بالاتر از روز چهارشنبه اعمال شوند و دوره جدیدی از عدم قطعیت اقتصادی را آغاز کنند که پایانی روشن برای آن متصور نیست. مبنای سیاست ترامپ مشخص است: کسری تراز تجاری به معنای ضرر است. ما مازاد تراز تجاری خواهیم داشت یا در بدترین حالت، سربه‌سر خواهیم شد.

جهش صادرات آلمان در پیش‌بینی تعرفه‌ها

آلمان گزارش داده است که صادراتش به ایالات متحده در ماه فوریه، پیش از اعلام تعرفه‌های گسترده توسط دونالد ترامپ، افزایش چشمگیری داشته است. آلمان بزرگترین اقتصاد اروپا و یک صادرکننده پیشرو است. سال گذشته، برای اولین بار در نزدیک به یک دهه، ایالات متحده بزرگترین شریک تجاری منفرد آن شد و جای چین را گرفت.

اداره آمار فدرال روز دوشنبه اعلام کرد که صادرات آلمان به آمریکا در ماه فوریه نسبت به ماه قبل 8.5 درصد افزایش یافته و به 14.2 میلیارد یورو (15.6 میلیارد دلار) رسیده است. صادرات آلمان به کل جهان، شامل سایر کشورهای اتحادیه اروپا، در همین دوره 1.8 درصد افزایش یافته و به 131.6میلیارد یورو رسیده است.

رئیس انجمن صادرکنندگان آلمان (BGA) گفت که افزایش ماه فوریه "نباید ما را فریب دهد" زیرا افزایش صادرات به آمریکا ناشی از "اثرات پیش‌دستانه" بوده است. دیرک یاندورا در بیانیه‌ای گفت: "شرکت‌های آمریکایی انبار کردند و شرکت‌های آلمانی تحویل‌ها را جلو انداختند." او افزود: "آلمان و اتحادیه اروپا باید به سرعت نقش خود را در نظم نوین جهانی پیدا کنند" و "با پیشنهادهای عمل‌گرایانه به جنوب جهانی نزدیک شوند." یاندورا استدلال کرد که "ضربه گسترده آمریکا فرصتی منحصر به فرد برای معرفی اروپا به عنوان یک شریک قابل اعتماد و معتبر فراهم می‌کند."

وزیر آلمانی: تعرفه‌ها "مزخرف" است

وزیر اقتصاد آلمان می‌گوید پیش‌فرض تعرفه‌های گسترده دونالد ترامپ "مزخرف" است و استدلال می‌کند که اروپا در موقعیت قدرتمندی قرار دارد. روبرت هابک، که همچنین معاون صدراعظم در دولت فعلی آلمان است، روز دوشنبه هنگام ورود به نشست وزرای تجارت اتحادیه اروپا در لوکزامبورگ گفت که او و همکارانش باید "آرام، محتاطانه اما همچنین شفاف و با قاطعیت" عمل کنند.او گفت این به معنای "روشن بودن این است که ما در موقعیت قدرتمندی هستیم - آمریکا در موقعیت ضعف قرار دارد." او استدلال کرد که "ما اکنون فشار زمانی نداریم"، اما ایالات متحده دارد. هابک گفت مهم است که اتحادیه اروپا متحد بماند و استدلال کرد که تلاش‌های کشورهای منفرد برای کسب معافیت در گذشته جواب نداده است. او بر اهمیت توافقنامه‌های تجاری و تماس با سایر مناطق جهان مانند آمریکای جنوبی، آسیا و اقیانوسیه تأکید کرد.

این وزیر آلمانی درباره تعرفه‌های ترامپ گفت: "حتی اساس محاسبه نیز مزخرف است: این فرض که مازاد یا کسری تراز تجاری به خودی خود یک مشکل است، یک برآورد اشتباه است."

نتانیاهو در واشنگتن؛ اولین دیدار پس از تعرفه‌ها

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز دوشنبه در واشنگتن با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، دیدار خواهد کرد و اولین رهبر خارجی خواهد بود که از زمان اعمال تعرفه‌ها توسط ترامپ بر کشورهای سراسر جهان، از واشنگتن بازدید می‌کند.

باید دید آیا سفر نتانیاهو در کاهش یا حذف تعرفه ۱۷ درصدی اسرائیل موفق خواهد بود یا خیر، اما نحوه پیشرفت آن می‌تواند زمینه‌ساز نحوه تلاش سایر رهبران جهان برای رسیدگی به تعرفه‌های جدید باشد. دفتر نتانیاهو تمرکز سفر عجولانه او به واشنگتن را بر روی تعرفه‌ها قرار داده و در عین حال تأکید کرده است که دو رهبر در مورد مسائل مهم ژئوپلیتیکی از جمله جنگ در غزه، تنش با ایران، روابط اسرائیل و ترکیه و دادگاه کیفری بین‌المللی گفتگو خواهند کرد.ایتان گیلبوآ، کارشناس روابط آمریکا و اسرائیل، گفت انتظار دارد ترامپ از تعرفه‌ها به عنوان اهرم فشار برای گرفتن امتیاز از نتانیاهو استفاده کند. هفته گذشته، اسرائیل در اقدامی پیش‌دستانه اعلام کرد که تمام تعرفه‌ها بر کالاهای وارداتی از آمریکا، عمدتاً مواد غذایی و محصولات کشاورزی وارداتی، را حذف می‌کند.

اندونزی: تلافی نه، دیپلماسی آری

اندونزی می‌گوید در برابر تعرفه ۳۲ درصدی ترامپ اقدامی تلافی‌جویانه انجام نخواهد داد، بلکه دیپلماسی و مذاکره را برای یافتن راه‌حل‌های سودمند متقابل دنبال خواهد کرد. ایرلانگا هارتارتو، وزیر هماهنگ‌کننده امور اقتصادی اندونزی، روز دوشنبه گفت اندونزی که سال گذشته مازاد تجاری ۱۸ میلیارد دلاری با آمریکا داشت، نظرات رهبران تجاری را جمع‌آوری خواهد کرد تا راهبردی برای رسیدگی به تعرفه‌ها ایجاد و راه‌هایی برای کاهش کسری پیدا کند. هارتارتو گفت: "ما حجم خریدها را افزایش خواهیم داد تا کسری تجاری ۱۸ میلیارد دلاری کاهش یابد."

چین: آمریکا قلدر اقتصادی است

چین روز دوشنبه ایالات متحده را به یکجانبه‌گرایی، حمایت‌گرایی و قلدری اقتصادی با اعمال تعرفه‌ها متهم کرد. لین جیان، سخنگوی وزارت امور خارجه، به خبرنگاران گفت: "قرار دادن 'اول آمریکا' بر فراز قوانین بین‌المللی، اقدامی نمونه از یکجانبه‌گرایی، حمایت‌گرایی و قلدری اقتصادی است."

هفته گذشته، ترامپ تعرفه اضافی ۳۴ درصدی بر کالاهای چینی اعمال کرد، علاوه بر دو دور تعرفه ۱۰ درصدی که قبلاً در فوریه و مارس اعلام شده بود و ترامپ دلیل آن را نقش پکن در بحران فنتانیل عنوان کرد. چین و سایر دولت‌ها به سرعت تلافی کردند. چین نرخ تعرفه ۳۴ درصدی خود را بر کالاهای آمریکایی اعلام کرد.لین گفت تعرفه‌های جدید به ثبات تولید و زنجیره‌های تأمین جهانی آسیب رسانده و به طور جدی بر بهبود اقتصادی جهان تأثیر گذاشته است. لین افزود: "فشار و تهدید راه برخورد با چین نیست. چین قاطعانه از حقوق و منافع مشروع خود دفاع خواهد کرد."

سقوط بازارهای اروپا

سهام اروپا در معاملات اولیه سقوط کرد و شاخص دکس آلمان 6.5 درصد کاهش یافت و به 19311.29 رسید. در پاریس، شاخص کک ۴۰ با 5.7 درصد کاهش به 6861.27 رسید، در حالی که شاخص فوتسی ۱۰۰ بریتانیا 4.5 درصد افت کرد و به 7694.00رسید.

مذاکره‌کننده ارشد کره‌جنوبی در واشنگتن

مذاکره‌کننده ارشد تجاری کره جنوبی این هفته برای ابراز نگرانی‌های سئول در مورد افزایش تعرفه‌های دولت ترامپ و بحث در مورد راه‌های کاهش تأثیر منفی آنها بر کسب‌وکارهای کره جنوبی، از واشنگتن بازدید خواهد کرد. وزارت تجارت، صنعت و انرژی کره جنوبی روز دوشنبه اعلام کرد که وزیر تجارت آن، اینکیو چئونگ، قصد دارد با مقامات مختلف آمریکایی از جمله نماینده تجاری ایالات متحده، جیمیسون گریر، دیدار کند. این وزارتخانه می‌گوید چئونگ قصد دارد اطلاعات دقیقی در مورد سیاست‌های تجاری دولت ترامپ جمع‌آوری کند و در بحث‌هایی برای کاهش تعرفه ۲۵ درصدی اعمال شده بر محصولات کره جنوبی شرکت کند.

دیدار مقامات چینی با شرکت‌های آمریکایی

مقامات دولت چین روز یکشنبه با نمایندگان تجاری تسلا، جی‌ای هلث‌کر و سایر شرکت‌های آمریکایی دیدار کردند. در این دیدار از آن‌ها خواسته شد تا بیانیه‌های "معقول" صادر کرده و "اقدامات مشخصی" برای رسیدگی به موضوع تعرفه‌ها انجام دهند.

لینگ جی، معاون وزیر بازرگانی، در این دیدار با ۲۰ شرکت آمریکایی گفت: "ایالات متحده در روزهای اخیر از انواع بهانه‌ها برای اعلام تعرفه‌های بی‌رویه بر همه شرکای تجاری، از جمله چین، استفاده کرده و به شدت به سیستم تجارت چندجانبه مبتنی بر قوانین آسیب رسانده است." لینگ افزود: "اقدامات متقابل چین نه تنها راهی برای حفاظت از حقوق و منافع شرکت‌ها، از جمله شرکت‌های آمریکایی، است، بلکه برای ترغیب ایالات متحده به بازگشت به مسیر صحیح سیستم تجارت چندجانبه نیز هست." بر اساس گزارش وزارت بازرگانی از این نشست، لینگ همچنین قول داد که چین به روی سرمایه‌گذاری خارجی باز خواهد ماند.

مالزی: پاسخ واحد آ‌سه‌آن به تعرفه‌ها

وزیر تجارت مالزی، زفرول عبدالعزیز، گفت کشورش می‌خواهد پاسخی واحد از سوی آسیای جنوب شرقی به تعرفه‌های گسترده ایالات متحده شکل دهد. زفرول روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری گفت مالزی که امسال ریاست انجمن ملل آسیای جنوب شرقی (آ‌سه‌آن) را بر عهده دارد، نشست ویژه وزرای اقتصادی این بلوک منطقه‌ای را در ۱۰ آوریل در کوالالامپور برای بحث در مورد پیامدهای گسترده‌تر اقدامات تعرفه‌ای بر تجارت و سرمایه‌گذاری منطقه‌ای رهبری خواهد کرد.زفرول گفت: "ما در حال بررسی جریان سرمایه‌گذاری، ثبات اقتصاد کلان و پاسخ هماهنگ آ‌سه‌آن به این موضوع تعرفه هستیم." رهبران آ‌سه‌آن همچنین برای بحث در مورد استراتژی‌های کشورهای عضو و کاهش اختلالات بالقوه در شبکه‌های زنجیره تأمین منطقه‌ای دیدار خواهند کرد.

پاکستان به دنبال راه فرار از تعرفه‌ها

مقامات پاکستانی روز دوشنبه گفتند که این کشور قصد دارد یک هیئت دولتی را این ماه به واشنگتن بفرستد تا در مورد چگونگی اجتناب از تعرفه‌های ۲۹ درصدی اعمال شده توسط ایالات متحده بر واردات از پاکستان گفتگو کند. این اقدام دو روز پس از آن صورت گرفت که نخست‌وزیر پاکستان از وزیر دارایی خود خواست تا توصیه‌هایی برای حل این مشکل برای او ارسال کند. ایالات متحده حدود ۵ میلیارد دلار منسوجات و سایر محصولات را از پاکستان وارد می‌کند که به شدت به وام‌های صندوق بین‌المللی پول و دیگران متکی است. بورس اوراق بهادار پاکستان روز دوشنبه به سرعت سقوط کرد. این بورس پس از افت ۵ درصدی شاخص اصلی KSE-30، معاملات را به مدت یک ساعت متوقف کرد.

ضربه دوگانه به بازارهای خاورمیانه

بازارهای سهام خاورمیانه با ضربه دوگانه تعرفه‌های جدید ایالات متحده و کاهش شدید قیمت نفت دست و پنجه نرم می‌کردند و سقوط کردند. این وضعیت بر کشورهای تولیدکننده انرژی که برای تأمین انرژی اقتصاد و هزینه‌های دولتی خود به فروش نفت متکی هستند، فشار وارد می‌کند. نفت خام برنت معیار در پنج روز گذشته معاملاتی نزدیک به ۱۵ درصد کاهش یافته و قیمت هر بشکه نفت کمی بیش از ۶۳ دلار است. این قیمت نزدیک به ۳۰ درصد کمتر از یک سال پیش است که هر بشکه بیش از ۹۰ دلار قیمت داشت. این هزینه هر بشکه بسیار کمتر از قیمت سربه‌سر تخمینی برای تولیدکنندگان است.

این وضعیت با تعرفه‌های جدید همراه شده است که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس شامل بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی را با تعرفه ۱۰ درصدی مواجه کرده است. سایر کشورهای خاورمیانه با تعرفه‌های بالاتری روبرو هستند، مانند عراق با ۳۹ درصد و سوریه با ۴۱ درصد.

بورس بازار مالی دبی در آغاز هفته ۵ درصد سقوط کرد. بورس اوراق بهادار ابوظبی ۴ درصد کاهش یافت. بازارهایی که روز یکشنبه باز شدند نیز شاهد زیان بودند. بورس تداول عربستان سعودی در معاملات بیش از ۶ درصد سقوط کرد. غول این بورس، شرکت دولتی نفت عربستان سعودی، آرامکو، به تنهایی بیش از ۵ درصد سقوط کرد و میلیاردها دلار از ارزش بازار ششمین شرکت با ارزش جهان را از بین برد.

چین: آسمان به زمین نمی‌آید

پکن روز دوشنبه حتی با سقوط بازارهای هنگ کنگ و شانگهای، لحنی حاکی از اعتماد به نفس داشت. روزنامه خلق، ارگان رسمی حزب کمونیست، نوشت: "آسمان به زمین نخواهد آمد. در مواجهه با مشت‌های بی‌رویه مالیات‌های آمریکا، ما می‌دانیم چه می‌کنیم و ابزارهایی در اختیار داریم." چین شامگاه جمعه مجموعه‌ای از اقدامات متقابل را با هدف مقابله با تعرفه‌های ترامپ اعلام کرد، از جمله تعرفه‌های ۳۴ درصدی خود بر تمام کالاهای وارداتی از ایالات متحده که قرار است از روز چهارشنبه اجرایی شود.

ترامپ: از تعرفه‌ها کوتاه نمی‌آیم؛ تعرفه‌ها "دارو" هستند

دونالد ترامپ روز یکشنبه گفت که از تعرفه‌های گسترده خود بر واردات از اکثر نقاط جهان عقب‌نشینی نخواهد کرد، مگر اینکه کشورها تجارت خود را با ایالات متحده متعادل کنند. او بر برنامه‌های خود برای اجرای مالیات‌هایی که بازارهای مالی را متزلزل کرده، ترس از رکود اقتصادی را افزایش داده و سیستم تجارت جهانی را زیر و رو کرده است، پافشاری کرد.

ترامپ در گفتگو با خبرنگاران در هواپیمای ایر فورس وان گفت که نمی‌خواهد بازارهای جهانی سقوط کنند، اما همچنین نگران فروش گسترده سهام نیز نیست و افزود: "گاهی اوقات برای رفع مشکل باید دارو مصرف کرد."

اظهارات او در حالی بیان شد که به نظر می‌رسید بازارهای مالی جهانی در مسیر ادامه کاهش‌های شدید پس از ازسرگیری معاملات در روز دوشنبه قرار دارند و پس از آنکه دستیاران ترامپ با گفتن اینکه بیش از ۵۰ کشور برای آغاز مذاکرات جهت لغو تعرفه‌ها تماس گرفته‌اند، به دنبال کاهش نگرانی‌های بازار بودند.

ترامپ گفت: "من با بسیاری از رهبران، اروپایی، آسیایی، از سراسر جهان صحبت کردم." "آنها مشتاقانه خواهان توافق هستند. و من گفتم، ما با کشور شما کسری نخواهیم داشت. ما این کار را نخواهیم کرد، زیرا برای من کسری به معنای ضرر است. ما مازاد خواهیم داشت یا در بدترین حالت، سربه‌سر خواهیم شد."