چرخش تجاری ترامپ
آتش‌بس ۹۰ روزه با جهان، تشدید نبرد با چین
دونالد ترامپ با عقب‌نشینی از سیاست تجاری جنجالی خود، تعرفه‌های گسترده بر شرکای اصلی آمریکا را ۹۰ روز به حال تعلیق درآورد. این چرخش باعث نفس تازه وال‌استریت و جهش بازارهای جهانی شد، هرچند همزمان جنگ تعرفه‌ای با چین شدت گرفت و عوارض بر پکن افزایش یافت.
به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ دونالد ترامپ روز چهارشنبه با اعلام یک مهلت ۹۰ روزه برای تعرفه‌های گسترده‌ای که هفته گذشته علیه تمام شرکای تجاری اصلی ایالات متحده وضع کرده بود، باعث ایجاد آرامش فوری در وال‌استریت شد. این عقب‌نشینی از سیاستی که تهدیدی جدی برای تجارت جهانی محسوب می‌شد، بازارهای مالی را تکان داد.اما همزمان، ترامپ با افزایش تعرفه‌ها علیه چین به ۱۲۵ درصد، بر آتش جنگ تجاری خود با دومین اقتصاد بزرگ جهان دمید.
این توقف در طرح موسوم به «تعرفه‌های متقابل» ترامپ، تازه‌ترین نمونه از سلسله چرخش‌ها و تغییر مواضع رئیس‌جمهور آمریکا در اجرای پرآشوب سیاست تجاری‌اش از زمان آغاز به کار در ژانویه است. واکنش انفجاری بازارها بلافاصله پس از اعلام ترامپ، بازارهای سهام آمریکا جهش کردند و شاخص S&P 500 با رشد 9.5 درصدی بسته شد.
این موج مثبت به آسیا نیز سرایت کرد و شاخص Topix ژاپن ۸ درصد و شاخص Taiex تایوان 9.3 درصد رشد کردند. بر اساس محاسبات فایننشال تایمز، این رشد چشمگیر سهام حدود 4.3 تریلیون دلار به ارزش بازار شاخص S&P 500 افزود. این بهترین روز این شاخص از سال ۲۰۰۸ و قوی‌ترین روز برای شاخص Nasdaq از سال ۲۰۰۱ بود.
با این حال، ترامپ با مستثنی کردن چین، تعرفه‌های بیشتری را بر این کشور وضع کرد و عوارض آمریکا را از ۱۰۴ درصد به ۱۲۵ درصد افزایش داد و رویارویی خود با دومین اقتصاد بزرگ جهان را عمیق‌تر کرد. لازم به ذکر است که تعرفه کلی ۱۰ درصدی بر اکثر واردات از سراسر جهان همچنان پابرجاست.
چرا ترامپ تعرفه‌ها را متوقف کرد؟
وسعت و حجم تعرفه‌های آمریکا علیه شرکای تجاری اصلی‌اش، باعث فروش گسترده سهام در سطح جهانی شد و انتقادات کم‌سابقه‌ای را از سوی قانون‌گذاران جمهوری‌خواه در کنگره متوجه ترامپ کرد. چندین سرمایه‌دار میلیاردر، از جمله برخی از بزرگترین حامیان حزب جمهوری‌خواه نیز، این تعرفه‌ها را به شدت مورد انتقاد قرار دادند.
ترامپ در توضیح تصمیم خود به سقوط بازارهای جهانی سهام اشاره کرد و گفت که مردم "بی‌قرار" شده بودند. او به خبرنگاران گفت: باید انعطاف‌پذیری داشته باشید.
تصمیم او درست زمانی اعلام شد که مذاکره‌کننده ارشد تجاری‌اش، جیمیسون گریر، در حال ارائه شهادت به قانون‌گذاران در کنگره بود. استیون هورسفورد، قانون‌گذار دموکرات از نوادا، لحظاتی پس از اعلام توقف تعرفه‌ها توسط ترامپ، خطاب به گریر فریاد زد: چه خبر است؟ چه کسی مسئول است؟
گریر پاسخ داد: رئیس‌جمهور ایالات متحده مسئول است.
کدام تعرفه‌ها باقی ماندند؟
ایالات متحده در حال حاضر یک تعرفه پایه ۱۰ درصدی بر واردات از همه کشورها، از جمله اتحادیه اروپا، دارد که البته معافیت‌هایی برای تراشه‌ها، مس، الوار، دارو، شمش، انرژی و مواد معدنی که در آمریکا یافت نمی‌شوند، در نظر گرفته شده است.
خودروها و قطعات خودرو نیز از تعرفه ۱۰ درصدی معاف شدند – اما همچنان مشمول تعرفه جداگانه ۲۵ درصدی هستند که ترامپ ماه گذشته وضع کرد.
مکزیک و کانادا از بدترین بخش رژیم تعرفه‌های متقابل در امان مانده بودند، اما واشنگتن ماه گذشته تعرفه ۲۵ درصدی را بر تمام واردات از این دو همسایه که به شرایط توافق تجارت آزاد ۲۰۲۰ خود (USMCA) پایبند نبودند، اعمال کرد.
کاخ سفید روز چهارشنبه تأیید کرد که این تعرفه ۲۵ درصدی پابرجا خواهد ماند. عوارض ۲۵ درصدی بر تمام واردات فولاد و آلومینیوم به آمریکا نیز حفظ خواهد شد و تحقیقاتی که می‌تواند منجر به تعرفه‌گذاری بر مس و الوار شود، ادامه دارد. رئیس‌جمهور همچنین ممکن است به وعده‌های خود مبنی بر وضع تعرفه بر تراشه‌ها و داروها عمل کند.
آیا تعرفه‌های متقابل بازخواهند گشت؟
ترامپ گفته است که بیش از ۷۰ کشور برای دستیابی به توافق با واشنگتن صف کشیده‌اند. برای جلوگیری از وضع مجدد تعرفه‌ها پس از ۹۰ روز، کاخ سفید به دنبال دستیابی سریع به توافق‌هایی در مورد تعرفه‌های متقابل متوقف‌شده، به‌ویژه با کشورهای تولیدمحور مانند ژاپن، کره جنوبی، ویتنام و کامبوج خواهد بود.
الی رنیسون، مقام سابق وزارت تجارت بریتانیا و مشاور کنونی در SEC Newgate، می‌گوید با توجه به چالش مدیریت همزمان این تعداد مذاکره، راه سریع‌تر برای عقب‌نشینی، تغییر از تعرفه‌های کلی به عوارض بخشی هدفمندتر و معافیت‌های محصولی خواهد بود. او افزود: "ترامپ می‌تواند از اعمال تعرفه‌های کلی کشور به کشور، به سیستمی مبتنی بر عوارض ویژه محصولی روی آورد که برای تولیدکنندگان قابل مدیریت‌تر بوده و موانع تجاری ناعادلانه بر محصولات خاص را هدف قرار می‌دهد.
چرا ترامپ تعرفه‌های چین را کاهش نداد؟
ترامپ همزمان با کاهش تعرفه‌ها بر سایر کشورها، عوارض بر چین را از ۱۰۴ درصد به ۱۲۵ درصد افزایش داد. این اقدام پس از آن صورت گرفت که پکن اوایل روز چهارشنبه در پاسخ به افزایش قبلی تعرفه‌ها توسط واشنگتن، عوارض تلافی‌جویانه‌ای را علیه ایالات متحده اعمال کرد.
اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری امریکا، چین را مسئول تعرفه‌های تلافی‌جویانه دانست. او گفت: همانطور که یک هفته پیش به همه گفتم، تلافی نکنید تا پاداش بگیرید.
در حالی که بسیاری از کشورها برای گفتگوهای تجاری به کاخ سفید نزدیک شده‌اند، هیچ مذاکره‌ای بین ایالات متحده و چین صورت نگرفته است. رئیس‌جمهور گفت که انتظار افزایش بیشتر نرخ تعرفه بر چین را ندارد و افزود که انتظار دارد دو کشور در مقطعی به توافق برسند.
اما پکن به دولت ترامپ گفته است که این تعرفه‌ها را یک تاکتیک قلدری می‌داند و مرعوب اقدامات رئیس‌جمهور آمریکا نخواهد شد. در حالی که ترامپ پیشنهاد کرده است که رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ در مقطعی با او گفتگو خواهد کرد، بعید است رهبر چین با یک تماس تلفنی - چه رسد به یک ملاقات - موافقت کند، مگر اینکه مقامات ابتدا چارچوب توافقی را مشخص کرده باشند که این گفتگوها را از نظر سیاسی برای شی در داخل کشورش امکان‌پذیرتر کند.
آیا جنگ تجاری جهانی به پایان رسیده است؟
اقتصاددانان هشدار می‌دهند که آشفتگی ایجاد شده توسط رویکرد تهاجمی ترامپ در قبال تعرفه‌ها، به دلیل عدم قطعیت و بی‌اعتمادی که بر روابط تجاری ایالات متحده سایه افکنده است، تأثیرات منفی خواهد داشت.
نیکولو تامبری از مرکز سیاست تجاری فراگیر در دانشگاه ساسکس بریتانیا گفت که عدم قطعیت، سرمایه‌گذاری را مهار می‌کند زیرا شرکت‌ها قبل از تصمیم‌گیری در مورد چگونگی تنظیم زنجیره تأمین خود، سیاست صبر و انتظار را در پیش می‌گیرند. او گفت: علوم دانشگاهی اقتصادی نشان می‌دهد که اثرات عدم قطعیت می‌تواند به اندازه خود تعرفه‌ها بد باشد و در اینجا حجم عظیمی از عدم قطعیت وجود دارد. بنابراین حتی اگر ترامپ امروز برای جلوگیری از تأثیرات تعرفه‌ها توافق کند، شاید فردا نظرش را تغییر دهد.
سرمایه‌گذاران بازار نیز ممکن است قبل از اینکه فرض کنند آشفتگی پایان یافته است، استراتژی صبر و انتظار را اتخاذ کنند. استیون آبراهامز، رئیس استراتژی سرمایه‌گذاری در Santander US Capital Markets، هشدار داد که بدون شفافیت بیشتر، سرمایه‌گذاران ممکن است تصمیم بگیرند به جای بازگشت فوری به بازار، برای ۹۰ روز آینده عقب‌نشینی کنند. او گفت: ما روز آزادسازی اول را دیده‌ایم. بدون شفافیت، برخی ممکن است علی‌رغم احتمال روز آزادسازی دوم سرمایه‌گذاری کنند، اما بسیاری این کار را نخواهند کرد.
