نگاهی به آداب و رسوم خاکسپاری پاپ در واتیکان

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، این مراسم که در دل واتیکان، کوچک‌ترین کشور مستقل دنیا اما بزرگ‌ترین مرجع معنوی جهان مسیحیت برگزار می‌شود، آمیزه‌ای است از آئین‌های مذهبی، سنت‌های قرون وسطایی، و اصول دقیق تشریفات کلیسایی. در ادامه، مراحل مختلف این مراسم کم‌نظیر را مرور می‌کنیم:

مرگ پاپ؛ آغاز رسمی خلأ مذهبی

با مرگ پاپ، نخستین اقدامی که صورت می‌گیرد، تأیید رسمی درگذشت او توسط پزشک مخصوص و کاردینال کامرلنگو (Camerlengo) – کسی که در زمان خالی بودن جایگاه پاپ اداره واتیکان را به‌عهده دارد – است. طبق رسم، کامرلنگو سه‌بار پاپ را با نام غسل تعمیدش صدا می‌زند؛ اگر پاسخی دریافت نشود، مرگ او را اعلام می‌کند. سپس حلقه‌ی ماهیگیر (Ring of the Fisherman) – نماد اقتدار پاپ – در حضور شاهدان شکسته می‌شود تا نشان دهد دوران پاپی او پایان یافته است.

نه روز عزاداری رسمی

پس از تأیید مرگ، واتیکان وارد دوره‌ای به نام "سده واکانته" (Sede Vacante) یا «صندلی خالی» می‌شود. پرچم واتیکان پایین کشیده شده و ناقوس کلیسای سنت پیتر (سن‌پیترو) در واتیکان نواخته می‌شود. بدن پاپ در تابوتی ساده و بسته‌شده، برای سه روز در کلیسای سن‌پیترو قرار می‌گیرد تا مؤمنان از سراسر جهان بتوانند آخرین وداع را با او به‌جا آورند. هزاران نفر در صفی طولانی وارد کلیسا می‌شوند و به آرامی از کنار پاپ عبور می‌کنند.

در این سه روز، مراسمی موسوم به "نووادیه" (Novemdiales) برگزار می‌شود؛ یعنی ۹ روز عزاداری عمومی با برگزاری ۹ آئین عبادی و نماز جماعت ویژه برای آرامش روح پاپ. رهبران کلیسایی، کاردینال‌ها، و مقامات دینی از سراسر جهان در این آئین شرکت می‌کنند.

تابوت سه‌لایه؛ آمیختگی نماد و سنت

در مراسم رسمی خاکسپاری که معمولاً بین روز چهارم تا ششم پس از مرگ پاپ برگزار می‌شود، پیکر او در تابوتی سه‌لایه قرار می‌گیرد:

تابوت داخلی از چوب سرو: نمادی از فروتنی و فقر

تابوت میانی از سرب یا روی: برای حفاظت دائمی از بدن

تابوت بیرونی از چوب بلوط یا شاه‌بلوط: با طراحی سنتی کلیسایی

پیش از بسته‌شدن تابوت، یک کپسول کوچک حاوی مدارک مهم دوره پاپی (از جمله تاریخ‌های مهم، نام پاپ، و رویدادهای بزرگ) در کنار جسد قرار می‌گیرد.

مراسم تشییع؛ اجتماع جهان مسیحیت

مراسم خاکسپاری پاپ در میدان سن‌پیترو در واتیکان برگزار می‌شود و توسط کاردینال دِکان رهبری می‌شود. در این مراسم، رهبران سیاسی، مذهبی و هزاران زائر از سراسر دنیا حضور دارند. پاپ در طول حیاتش می‌تواند وصیت کند که در کجا دفن شود، اما اغلب آن‌ها در سرداب‌های مخصوص کلیسای سنت‌پیتر به خاک سپرده می‌شوند.

تابوت، پس از دعای نهایی، از پله‌های سنگی کلیسا پایین برده می‌شود و به سردابی منتقل می‌شود که مقبره پاپ‌های پیشین نیز در آن‌جاست. روی سنگ قبر، تنها نام پاپ، تاریخ تولد و درگذشت او نوشته می‌شود؛ ساده و بی‌ادعا.

پس از تدفین؛ آماده‌سازی برای انتخاب پاپ جدید

با پایان خاکسپاری، واتیکان وارد مرحله‌ی مهم بعدی می‌شود: آماده‌سازی برای کنگره انتخاب پاپ جدید (Conclave). کاردینال‌ها از سراسر جهان گرد هم می‌آیند تا با رأی‌گیری مخفی، جانشین رهبر پیشین را انتخاب کنند. تا زمان انتخاب پاپ جدید، همه‌ی قدرت‌های پاپی موقتاً از کار می‌افتند و اداره واتیکان تنها به مسئولیت‌های روزمره محدود می‌شود.

آداب خاکسپاری پاپ، بازمانده‌ای‌ست از قرن‌ها سنت کلیسایی که در آن، مرگ به اندازه‌ی زندگی پاپ مقدس، نمادین و قابل احترام است. این مراسم نه‌تنها وداع با یک شخصیت معنوی، بلکه آغاز مرحله‌ای تازه برای میلیاردها مسیحی کاتولیک در سراسر جهان است؛ مرحله‌ای که با سکوت ناقوس‌ها آغاز می‌شود و با دود سفید از دودکش سیستین، به تولد پاپی دیگر ختم خواهد شد.