متحدین در تهران

عبدالرحمن فتح‌الهی: بعدازظهر دیروز بود که فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، وارد تهران شد؛ سفری که پس از هفت سال قطعی روابط انجام شد. البته به روایتی دیگر سفر دیروز بن فرحان، اولین حضور وزیر امور خارجه عربستان سعودی پس از 17 سال است که آخرین مورد آن به سفر سعود الفیصل، وزیر امور خارجه فقید عربستان سعودی در ۲۲ خرداد سال ۱۳۸۵ بازمی‌گردد؛ بنابراین اگرچه به باور طیفی از کارشناسان با امضای توافق سه‌جانبه پکن، احیای روابط تهران - ریاض، بازگشایی سفارت جمهوری اسلامی ایران در عربستان و انجام چند دور دیدار حضوری و رایزنی تلفنی وزرای امور خارجه دو کشور، هنوز اختلافات و بحران‌های برجای‌مانده در مناسبات تهران - ریاض حل‌وفصل نشده است، اما سفر فیصل بن‌فرحان در قامت سکاندار سیاست خارجی عربستان سعودی صفحه جدیدی را در مناسبات تهران - ریاض  گشوده است.

  ورود به تهران و مذاکرات در وزارت امور خارجه

فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی که به دعوت حسین امیرعبداللهیان، همتای ایرانی خود به تهران سفر کرده بود، ظهر دیروز (شنبه 27 خرداد) در محل وزارت امور خارجه با وزیر امور خارجه کشورمان دیدار و گفت‌وگو کرد. این سومین دیدار میان وزرای امور خارجه ایران و عربستان پس از دو دیدار فروردین ماه در پکن و خرداد ماه در کیپ‌تاون محسوب می‌شود. پس از مراسم استقبال، دو هیئت مذاکره‌کننده ایرانی و سعودی درخصوص مسائل مهم دوجانبه، گسترش مناسبات و همکاری‌های فی‌مابین و البته مهم‌ترین مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی به بحث و تبادل نظر پرداختند.

  نشست خبری مشترک

پس از انجام مذاکرات، نوبت به برگزاری نشست خبری مشترک دو وزیر رسید که به تشریح نتایج مذاکرات خود بپردازند. حسین امیرعبداللهیان در این نشست با ابراز خرسندی از سفر وزیر امور خارجه عربستان سعودی به تهران گفت: «از دیدار با وزیر خارجه عربستان خوشحالم و خرسندم که توانستیم پس از قریب ۱۰۰ روز از توافق در تهران با یکدیگر دیدار داشته باشیم». وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه به موضوع بازگشایی سفارت ایران هم اشاره کرد و گفت «در این مدت سفارت و کنسولگری‌های دو کشور در تهران، ریاض، جده و مشهد بازگشایی شد و سفرای دو کشور مشخص شدند و کارهای سیاسی آنها در حال انجام است».

رئیس دستگاه سیاست خارجی کشورمان از مساعدت‌های عربستان سعودی در جهت بازگشایی سفارت ایران و دفتر همکاری اسلامی ایران در جده تشکر کرد و عنوان داشت که «متقابلا ما نیز تسهیلات و زمینه‌های لازم را برای سفر اتباع عربستان سعودی به ایران آماده کردیم».

امیرعبداللهیان با اشاره به مذاکرات روز شنبه خود با بن فرحان در ادامه دیدارهای قبلی در پکن و کیپ‌تاون از توافق و اشتراک نظر با طرف سعودی درخصوص اهمیت تشکیل کمیته‌های مشترک سیاسی، مرزی، اقتصادی و مبارزه با قاچاق مواد مخدر از جمله همکاری در حوزه محیط زیست خبر داد و عنوان کرد که «پس از تأیید توافقات دو وزیر توسط مقامات عالی دو کشور، در مسیر اجرای توافقات فی‌مابین اقدام خواهیم کرد». امیرعبداللهیان در حوزه تجاری و سرمایه‌گذاری مشترک به ضرورت تمرکز همکاری‌های پایدار اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری مشترک به‌ویژه تحرک بیشتر در بخش خصوصی دو کشور اشاره داشت و در ادامه خاطرنشان کرد که «دو طرف درباره همکاری‌ها در حوزه حمل‌ و نقل، گردشگری، فناوری و سایر زمینه‌های مورد علاقه طرفین اتفاق نظر داریم». وزیر امور خارجه کشورمان به موضوع حجاح هم ورودی داشت و گفت که «خرسند هستیم با ارتباط ایجادشده بین ایران و عربستان سعودی هم‌وطنانمان حج شایسته و مناسبی را در عربستان سعودی پشت سر می‌گذارند». البته امیرعبداللهیان به اتفاق نظر دو طرف درباره حمایت از مردم مظلوم فلسطین هم گریزی زد.

  بن‌فرحان: به زودی سفارت عربستان در ایران بازگشایی می‌شود

پس از سخنان وزیر امور خارجه کشورمان، فیصل بن فرحان، همتای عربستانی او هم در نشست خبری روز گذشته به گفت‌وگوهای مثبت و شفاف با حسین امیرعبداللهیان اشاره کرد که از دید سکاندار سیاست خارجی عربستان، در چارچوب تکمیل توافقاتی است که در پکن بین وزرای امور خارجه صورت گرفته بود. بن فرحان از تلاش دوجانبه در جهت تداوم اقدامات دیپلماتیک گفت و تأکید داشت که «اکنون شاهدیم سفارت و کنسولگری و دفتر نمایندگی ایران در سازمان همکاری‌های اسلامی بازگشایی شده و به زودی سفارت عربستان در ایران هم بازگشایی می‌شود».

بن فرحان در فراز مهمی از سخنان خود در نشست خبری دیروزش، ضمن تشکر از تسهیل ایران برای بازگشایی نمایندگی‌های عربستان در تهران به این موضوع پرداخت که «بازگشت روابط دو طرف به حالت طبیعی مهم است، چراکه هر دو طرف بازیگران مهمی در منطقه به حساب می‌آیند و این روابط براساس اصلی از جمله احترام متقابل، عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر و پایبندی به منشور سازمان ملل استوار است».

البته وزیر امور خارجه عربستان تأکید داشت که «امیدواریم شاهد این باشیم که افق‌های همکاری دو کشور بیشتر از این باشد و منافع دو طرف را تأمین کند و امیدوارم ازسرگیری روابط دو کشور تأثیرات مثبتی بر کل منطقه و جهان اسلام داشته باشد که این مسئله به امنیت منطقه و توسعه همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی و سایر زمینه‌ها کمک می‌کند». بن فرحان نیز مانند امیرعبداللهیان به موضوع حجاج پرداخت و عنوان کرد که «سفر امروز (شنبه) من به تهران هم‌زمان شده با مراسم حج و عربستان این افتخار را دارد که به عنوان خادم حرمین شریفین، خادم زائران باشد». این مقام سعودی تصریح کرد که «عربستان سعودی همه امکانات و ظرفیت‌های خود را برای خدمت‌رسانی به حجاج به کار می‌بندد». وزیر امور خارجه عربستان در نشست خبری از مأموریت خود برای ابلاغ سلام گرم پادشاه و محمد بن سلمان به سیدابراهیم رئیسی خبر داد و در ادامه از تمایلش برای پاسخ رئیس‌جمهور ایران  به دعوت ریاض گفت.

فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان همچنین با اشاره به زمینه‌های همکاری دو کشور در ارتباط با همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی و با ابراز امیدواری از اینکه «روابط دو کشور در کنار روابط سیاسی در حوزه‌های اقتصادی - فرهنگی نیز گسترش پیدا کند»، ادامه داد «جا دارد در اینجا به اهمیت همکاری‌های دو کشور در زمینه منطقه‌ای به‌ویژه حوزه دریانوردی و تلاش دو کشور برای عدم انتشار سلاح‌های کشتارجمعی اشاره شود».

  سفارت عربستان در تهران، از نیاوران تا هتل اسپیناس‌پالاس در سعادت آباد

از قبل هم این احتمال مطرح بود که در جریان سفر فیصل بن فرحان شاید سفارت عربستان سعودی در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد بازگشایی نشود. حالا از فحوای کلام بن فرحان چنین به نظر می‌رسد که افتتاح اماکن عربستان به عمر این سفر قد نمی‌دهد، چراکه از دید مقامات سعودی، ساختمان فعلی سفارت عربستان سعودی واقع در منطقه نیاوران تهران به دلیل آسیب‌های وارده هنوز قابل استفاده نیست و به زمان بیشتری برای تعمیر و مرمت آن نیاز است. به همین دلیل تا زمان تعیین تکلیف ساختمان، سفارت عربستان در یک طبقه از هتل اسپیناس‌پالاس واقع در شمال غربی تهران (سعادت‌آباد) دایر شده است.

آن‌طورکه چند منبع آگاه قبل‌تر گفته‌اند «دیپلمات‌های عربستان سعودی که از مدتی قبل به تهران آمده‌اند در این هتل مستقر شده و فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و به همین واسطه، عربستان برای طولانی‌مدت یک طبقه از هتل اسپیناس‌پالاس را رزرو کرده است». براساس این خبر، تا زمان تعیین تکلیف ساختمان سفارت عربستان سعودی در تهران، سفارت به‌طور موقت در این هتل باقی خواهد ماند.