بازگشت ترامپ به کاخ سفید و چشم‌انداز ایده اشغال تایوان از سوی چین
«فرصت» پکن از دست می‌رود
جو بایدن در آخرین روزهای ریاست‌جمهوری خود موافقت کرد که ۵۷۱.۳ میلیون دلار حمایت دفاعی به تایوان ارائه دهد. کاخ سفید اعلام کرد که وزارت خارجه ایالات متحده نیز فروش احتمالی تجهیزات نظامی به ارزش ۲۶۵ میلیون دلار به این جزیره را تأیید کرده است. ایالات متحده براساس قانون موظف است ابزارهای لازم را در اختیار تایوان قرار دهد تا بتواند از خودش دفاع کند، حتی با وجود برقرارنبودن روابط دیپلماتیک رسمی بین واشنگتن و تایپه. تایوان که به صورت دموکراتیک اداره می‌شود، ادعاهای حاکمیت رژیم کمونیستی چین را رد می‌کند.
جو بایدن در آخرین روزهای ریاست‌جمهوری خود موافقت کرد که ۵۷۱.۳ میلیون دلار حمایت دفاعی به تایوان ارائه دهد. کاخ سفید اعلام کرد که وزارت خارجه ایالات متحده نیز فروش احتمالی تجهیزات نظامی به ارزش ۲۶۵ میلیون دلار به این جزیره را تأیید کرده است. ایالات متحده براساس قانون موظف است ابزارهای لازم را در اختیار تایوان قرار دهد تا بتواند از خودش دفاع کند، حتی با وجود برقرارنبودن روابط دیپلماتیک رسمی بین واشنگتن و تایپه. تایوان که به صورت دموکراتیک اداره می‌شود، ادعاهای حاکمیت رژیم کمونیستی چین را رد می‌کند.
رژیم چین فشار نظامی خود علیه تایوان را افزایش داده است، از جمله فعالیت‌های نظامی روزانه در نزدیکی این جزیره و برگزاری دو دور رزمایش جنگی در سال جاری. هفته گذشته، تایوان در واکنش به آنچه بزرگ‌ترین تجمع نیروهای دریایی چین در سه دهه گذشته در اطراف تایوان و در دریای شرق و جنوب چین توصیف کرد، به حالت آماده‌باش درآمد.
کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که جو بایدن اختیار «برداشت تا سقف ۵۷۱.۳ میلیون دلار از اقلام و خدمات دفاعی وزارت دفاع و آموزش و تحصیلات نظامی برای ارائه کمک به تایوان» را به وزیر خارجه واگذار کرده و در این زمینه جزئیات بیشتری ارائه نشده است.
وزارت دفاع تایوان از ایالات متحده به دلیل «تضمین امنیت قاطع» تشکر کرد و در بیانیه‌ای اعلام کرد که دو طرف به همکاری نزدیک در مسائل امنیتی ادامه خواهند داد تا صلح در تنگه تایوان حفظ شود.
پنتاگون اعلام کرد که وزارت خارجه ایالات متحده فروش احتمالی تجهیزاتی به ارزش حدود ۲۶۵ میلیون دلار برای مدرن‌سازی سیستم‌های فرماندهی، کنترل، ارتباطات و کامپیوتر به تایوان را تأیید کرده است. وزارت دفاع تایوان اعلام کرد که فروش این تجهیزات به ارتقای سیستم‌های فرماندهی و کنترل این کشور کمک خواهد کرد.
این وزارتخانه همچنین اعلام کرد که دولت ایالات متحده فروش قطعاتی به ارزش ۳۰ میلیون دلار برای توپ‌های خودکار ۷۶ میلی‌متری را تأیید کرده است؛ تجهیزاتی که به گفته تایوان توانایی این جزیره را برای مقابله با «جنگ خاکستری» چین تقویت خواهد کرد. آنچه پکن می‌خواهد تصرف و سپس اشغال جزیره تایوان است. تصرف تایوان وعده‌ای بود که شی جین‌پینگ، رهبر حزب کمونیست چین، به رهبران ارشد حزب داده بود تا بیش از دو دوره در رأس قدرت بماند اما محتمل به نظر نمی‌رسد.
برخی از اعضای حزب کمونیست یک سال قبل می‌گفتند که شی برای تغییر قانون اساسی چین و حذف محدودیت ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۱۸ پیشنهاد کرده که تایوان طی ۱۰ سال اشغال شود و می‌خواهد که از یک دهه آتی برای تثبیت قدرت خود استفاده کند. بنابراین، او برای رسیدن به این هدف- که حتی مائو تسه تونگ، بنیان‌گذار چین کمونیست هم نتوانست به آن دست پیدا کند- به دوره ریاست‌جمهوری سوم و حتی چهارم نیاز دارد. سال ۲۰۲۷ به‌سرعت در حال نزدیک‌شدن است و دولت دوم دونالد ترامپ شرایط را پیچیده خواهد کرد.
یوان هونگ‌بینگ، استاد سابق رشته حقوق در دانشگاه پکن به اپک‌تایمز می‌گوید که کمیسیون نظامی شش‌نفره چین به ریاست شی، دو ماه قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ماه نوامبر، یک اتاق فکر موقت را برای پیش‌بینی شرایط ژئوپلیتیکی راه‌اندازی کرد. یوان که اکنون در استرالیا سکونت دارد، در دهه ۱۹۸۰ جزء رفقای هم‌پیاله شی بود و ارتباطات خوبی با حزب کمونیست چین داشت.
به گفته یوان، تیم محققان ارشد نظامی و امور خارجه، پیروزی ترامپ را پیش‌بینی کرد و گفت که رئیس‌جمهور منتخب آمریکا به سرعت برای دستیابی به آتش‌بس در خاورمیانه و اوکراین میانجیگری می‌کند و مقصد منابع نظامی را نیز تغییر می‌دهد تا بر منطقه هند- اقیانوس آرام متمرکز شود. او افزود: «اندیشکده چینی نتیجه گرفت که «پنجره فرصت» اشغال تایوان تا قبل از سال ۲۰۲۷ یک بار برای همیشه گشوده شده و حزب کمونیست چین باید خود را برای نبرد سرنوشت‌ساز با آمریکا در تنگه تایوان که هر صد سال یک بار رخ می‌دهد، آماده کند».
شاید محققان چینی پاسخی را به شی داده باشند که خودش دوست داشته بشنود، زیرا داشتن پنجره فرصت دوساله در تایوان به عوامل مهمی در راستای منافع حزب کمونیست متکی است تا بتواند تمرکز دولت ترامپ را از روی هند-آرام بردارد: نابسامانی در جریان انتقال قدرت، ایجاد مشکل در اقتصاد آمریکا و درگیری‌های جدی بین آمریکا و متحدان.
تاکنون هیچ‌کدام از این موارد اتفاق نیفتاده و به نظر نمی‌رسد که فعلا اتفاق بیفتد. انتقال قدرت تا اینجا مسالمت‌آمیز بوده است. بانک مرکزی آمریکا تورم را بدون ایجاد رکود مدیریت کرده است؛ مسئله‌ای که می‌توانست ترامپ را درگیر خود کند.
از این گذشته، ترامپ سیاست خارجی خود را پیش از شروع به کار اعلام کرده است. اسرائیل و حزب‌الله لبنان ماه گذشته با میانجیگری آمریکا و فرانسه به یک توافق آتش‌بس ۶۰روزه دست یافتند که یکی از جبهه‌های جنگ خاورمیانه را تقلیل داد. ترامپ در آتش‌بس نقش مستقیم نداشت اما با استناد به گزارش رسانه‌ای که می‌گفت توافق آتش‌بس «نتیجه مستقیم» دولت آتی او بوده است، اعتبار آتش‌بس را در «تروث‌سوشال» به خودش اختصاص داد. ترامپ همچنین خواستار بازگشت گروگان‌های خاورمیانه تا روز تحلیف خود در ۲۰ ژانویه شد و تهدید کرد که در غیر این صورت آمریکا دست به یک اقدام نظامی تاریخی خواهد زد.
در اروپا، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، برای همکاری با ترامپ در راستای پایان‌دادن به جنگ بین دو کشور ابراز تمایل کردند. «پنجره فرصت» شی در حال بسته‌‌شدن است و او نمی‌تواند آن را بدون تغییر رویکرد خود در قبال تایوان باز نگه دارد.
آیا شی می‌تواند از پسِ این کار برآید؟ بعید است، زیرا ماندن بر سر قدرت بعد از اتمام دو دوره به تحقق وعده او مبنی بر تصرف تایوان بستگی خواهد داشت. او نمی‌تواند برنامه کلی خود را تغییر دهد و همچنان در رأس قدرت بماند.
رهبران قبلی حزب کمونیست از نفوذ شخصی بیشتری برخوردار بودند و می‌توانستند بدون ازدست‌دادن اعتبار یا قدرت خود دست به تغییر بزنند. مائو که سال‌ها به چینی‌ها می‌گفت آمریکا یک دشمن امپریالیستی است، با ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، دیدار کرد. دنگ شیائوپینگ نیز پس از بیرون‌کردن «سرمایه‌داری شیطانی» از چین به دستور مائو از سرمایه‌های غربی استقبال کرد.
شی آزادی عمل چندانی ندارد، به‌ویژه آنکه اکنون به دلیل برکناری یکی دیگر از معتمدان خود به نام میائو هوآ، که از اعضای کمیسیون مرکزی نظامی است، با بحران قدرت مواجه شده است. از زمان روی کار آمدن شی، هفت عضو این نهاد معتبر نظامی برکنار شده‌اند. پرونده میائو از نظر مقامات حزب کمونیست دیگر یک پرونده مجزا نیست، بلکه بخشی از الگویی تلقی می‌شود که نشان می‌دهد شی دیگر کنترل مطلق ارتش چین را در اختیار ندارد.
شی جین‌پینگ ماه گذشته در حاشیه نشست سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا-اقیانوسیه در پرو، با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، درباره «خطوط قرمز» و ممنوعیت‌های مطلق خود صحبت کرد که از جمله می‌توان به موضوع تایوان- یا به گفته حزب، حمایت آمریکا از استقلال تایوان در برابر سرزمین اصلی چین- اشاره کرد.
با این‌حال، سون تزو، استراتژیست نظامی بزرگ چین باستان، می‌گوید که هرچه بیشتر درباره «خطوط قرمز» خود صحبت کنید، نقاط ضعف بیشتری را عیان می‌کنید، چراکه دشمن به حرف آخر شما در مذاکرات پی می‌برد و روی نقاط ضعف شما دست می‌گذارد.
در مورد تایوان نیز آمریکا از پارامترهای جغرافیایی جنگِ احتمالی و زمان‌بندی نسنجیده شی آگاه است. این امر از توانایی حزب کمونیست برای اشغال غافلگیرکننده تایوان می‌کاهد و باعث می‌شود در تصرف این جزیره خودگردان بازنگری کند. بااین‌حال، شی برای تغییر راهبرد خود هیچ انعطافی به خرج نمی‌دهد و زمان کافی هم ندارد.
