مذاكرات فشرده تلفني سران اروپا، روسیه و آمریکا
زنگ‌هاي برجامي
شرق: مذاكرات برجامي ادامه دارد؛ البته فعلا تلفني. آنگلا مركل با ولادیمير پوتين تماس تلفني گرفته و فدريكا موگريني با محمدجواد ظريف؛ ترزا مي نيز با ترامپ تماس گرفته است. در جديدترين تماس‌ها و اظهارنظرها، اعضاي اروپايي برجام علاوه بر حفظ برجام، نگران ازدست‌دادن منافع مالي و اقتصادي خودشان هستند؛ منافع قراردادهايي كه دو سال بعد از برجام با ايران به دست آورده‌اند و حالا با خروج آمريكا از برجام، در معرض خطرند. در همين راستا، ترزا مي، نخست‌وزير انگليس، با دونالد ترامپ تماس گرفته تا از خطر تحريم شركت‌هاي انگليسي از سوی آمريكا بعد از برجام ابراز نگراني كند. وزير اقتصاد آلمان نيز با وزير خزانه‌داري آمريكا تماس گرفته و خواستار مستثناشدن شركت‌هاي آلماني از تحريم‌هاي آمريكايي شده است. رئیس‌جمهوری روسیه و صدراعظم آلمان نيز روز جمعه در گفت‌وگویی تلفنی، بر اهمیت حفظ برجام تأکید کردند. دو طرف بر اهمیت اصولی حفظ برجام از نقطه‌نظر امنیت بین‌المللی و منطقه‌ای تأکید کرده‌اند. رئيس‌جمهوري تركيه نيز با پوتين تماس گرفته و درباره حفظ برجام صحبت كرده است. سه‌شنبه‌شب ترامپ از برجام خارج شد و اعلام كرد 90 تا 180 روز بعد از فرمان
اجرائي او، تحريم‌هاي هسته‌اي عليه ايران بازمي‌گردد. رئيس‌جمهوري ايران بعد از خروج آمريكا از برجام اعلام كرد از توافق خارج نمي‌شود و چند هفته به اروپا وقت داده مي‌شود تا ببينيم آيا اين توافق را مي‌توان با اروپا ادامه داد يا نه؟ حالا شركت‌هاي اروپايي كه با ايران قراردادهاي همكاري بسته‌اند، نگران تحريم‌هايي هستند كه ممكن است تا چند ماه ديگر آنها را نشانه بگيرد. در ديگر سو، دولت‌هاي اروپايي دنبال گرفتن تضمين از آمريكا براي پيشگيري از تحريم شركت‌هايشان هستند؛ اما مشخص نيست چقدر اين تضمين‌ها مي‌تواند به شركت‌هاي اروپايي اطمينان خاطر بدهد. علاوه بر اين، دولت‌هاي اروپايي نمي‌توانند شركت‌هاي فعالشان را از نظر حقوقي موظف يا مجبور به همكاري با كشوري كنند. اينها همه ناهمواري‌هايي است كه مقابل برجام، ايران و اروپا قرار دارد. محمدجواد ظريف شب گذشته براي آغاز رايزني‌هاي ديپلماتيك در راستاي نجات برجام، به چين سفر كرده و فردا به مسكو مي‌رود. اين تور هسته‌اي روز سه‌شنبه به مقصد بروكسل مي‌رسد تا ظريف بار ديگر با E3 و موگريني بر سر ميز مذاكره بنشيند؛ حالا با متن توافقي كه روي ميز هست، اما مشخص نيست كه مي‌توان آن را ادامه
داد يا نه؟
نشست مهم چهارشنبه
روز چهارشنبه اروپايي‌ها نشستي داخلي دارند كه قرار است «ایران و تحریم‌های آمریکا» را در آن بررسي کنند. روند كميسيون مشترك برجام و مذاكرات احتمالي اروپا و ايران بر سر حفظ برجام يا اعلام شكست از نجات برجام، در نشست چهارشنبه اعضاي اتحاديه اروپا مشخص مي‌شود. «ژرار آرو»، سفیر فرانسه در آمریکا، درهمين‌باره در توييتي نوشته: «اتحادیه اروپا هفته جاری سیاست خود را در قبال ایران پس از خروج واشنگتن از برجام تعیین خواهد کرد». «فدریکا موگرینی»، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در تماسی تلفنی كه شب جمعه با ظریف داشته، درباره لزوم تداوم برجام گفت‌وگو و رایزنی کرد. ظریف در این گفت‌وگو بر ضرورت ارائه تضمین‌های لازم برای دستیابی ملت ایران به منافع برجام تأکید کرد. برنامه‌ریزی و توافق درباره نشست روز سه‌شنبه با وزرای خارجه E3 در بروکسل از دیگر محورهای گفت‌وگوی ظریف و موگرینی بود.
اروپايي‌هاي نگران
اروپايي‌ها هم‌زمان با نگراني سياسي از وضعيت برجام و تبعات ازدست‌رفتن آن در منطقه و احتمال درگيري‌هاي هسته‌اي، نگران وضعيت اقتصادي شركت‌هايي هستند كه با ايران تعامل اقتصادي داشته‌اند و حالا خطر تحريم آمريكا آنها را تهديد مي‌كند. وزراي امور اقتصادي فرانسه، آلمان و انگليس دراين‌باره با وزير خزانه‌داري آمريكا رايزني تلفني كرده‌اند. ترزا مي، نخست‌وزیر انگلیس، نيز با ترامپ دراين‌خصوص صحبت كرده است. «می» در اين گفت‌وگوی تلفنی درباره پیامدهای ناشی از بازگشت تحریم‌های واشنگتن بر شرکت‌هایی که با ایران تجارت می‌کنند، رایزنی کرد. به گزارش ایرنا، به نقل از دفتر نخست‌وزیری، دو طرف توافق کردند تیم‌های کارشناسی دو کشور دراین‌باره با یکدیگر گفت‌وگو کنند. در این تماس تلفنی، «می» همچنین بر موضع لندن را در قبال برجام تأکید و اعلام کرد این کشور در کنار سایر شرکای اروپایی خود، به برجام به‌عنوان بهترین گزینه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای پایبند می‌ماند. هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان، نيز به خبرگزاری اسپوتنیک، گفته: «تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ برای کنارگذاشتن توافق هسته‌ای با ایران آسیب بسیار جدی به روابط میان
آلمان و آمریکا در درازمدت وارد کرده است. برلین زمانی که پای منافعش در میان باشد، سیاستی سخت‌تر را در قبال آمریکا اتخاذ خواهد کرد. ما آماده گفت‌وگو، مذاکره و جنگ بر سر منافعمان در صورت نیاز هستیم و این متوجه تمام سطوح و نه‌فقط کاخ سفید است». به گزارش ایسنا به نقل از رویترز، برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه، نيز خواستار اعمال معیارهای اروپایی برای بهبود حکمرانی اقتصادی اتحادیه اروپا در بلندمدت شد و گفت این کشور به دنبال مستثناشدن یا دوره گذار طولانی‌تری از تحریم‌های آمریکا برای شرکت‌هایی مانند توتال و رنو است که در ایران فعالیت می‌کنند. وی که با شبکه رادیویی «یوروپ وان» مصاحبه می‌کرد، گفت: اکنون زمان آن رسیده است که اروپایی‌ها چشمان خود را باز کنند. لومر گفت اروپا برای مستقل‌شدن از آمریکا نیازمند ابزارهای مالی جدیدی است. از سوی دیگر پیتر آلتمایر، وزیر اقتصاد آلمان، نیز اعلام کرد این کشور در نظر دارد مشاوره حقوقی به شرکت‌های این کشور برای حفظ تجارت خود با ایران بدهد. آلمان و فرانسه در بین کشورهایی از اتحادیه اروپا هستند که برنامه‌های تأمین مالی صادراتی به ایران با تخصیص خط اعتباری یورو به این کشور برای مقاومت
در برابر تحریم‌های آمریکا را در نظر دارند، اما سرسختی موضع واشنگتن باعث افزایش تردیدها نسبت به امکان چنین امری شده است.
لومر گفت از استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، خواسته است شرکت‌های فرانسوی نظیر «پژو- سیتروئن»، شرکت دارویی «سانوفی» و مواد غذایی «دنون»، خودروسازی «رنو» و شرکت نفتی توتال را به طور موقت یا دائمی از تحریم‌های آمریکا معاف کند. ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، نیز در مصاحبه با «لو پاریزین» گفت: به آمریکایی‌ها گفته‌ایم این به خودشان مربوط است که چه تحریم‌هایی وضع کنند، اما ما خارج از حدوحدودبودن تحریم‌ها را غیرقابل‌قبول می‌دانیم. وی افزود: اروپايی‌ها نباید تاوان خروج آمریکا از توافق را بدهند.
يك راه‌حل اروپايي
همچنين وزير اقتصاد فرانسه در نشريه ووكس از احتمال بازگشت قانون مسدودکننده
(blocking regulations) که برای نخستین‌بار در سال 1996 در راستای حفاظت از تجارت شرکت‌های اروپایی با لیبی و کوبا از تحریم‌های آمریکا ایجاد شد، خبر داد. او گفته ممکن است از آنجایی که آمریکا اعلام کرده باید در مدت مشخصی اتحادیه اروپا از تجارت با ایران صرف‌‌نظر کند، چراکه در صورت ادامه این روند تحت تحریم‌های آمریکا قرار خواهد گرفت، این قانون از سوی اتحادیه با هدف دفاع از منافع شرکت‌های اروپایی بار دیگر اعمال شود. به گزارش ایسنا، استفاده از این تاکتیک تجاری در آن زمان مؤثر واقع شد و واشنگتن از موضع خود برای تحریم این شرکت‌ها عقب‌نشینی کرد. پس از به‌کارگیری قانون مسدودکننده در سال 1996، این قانون به شرکت‌های اروپایی اجازه می‌داد تا تحریم‌های آمریکا را نادیده بگیرند و همچنین در دادگاه‌های خارجی علیه آمریکا که تحریم‌هایی را به دلیل تجارت با لیبی و کوبا برای این شرکت‌ها در نظر می‌گرفت، شکایت کنند. به نظر می‌رسد فرانسه به دنبال بازگرداندن این شرایط برای مقابله با تهدیدهای آمریکا در اعمال تحریم‌ها علیه شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی است که با ایران تجارت می‌کنند. وزیر اقتصاد فرانسه همچنین گفت که اواخر ماه می با همتایان
انگلیسی و آلمانی خود دراین‌باره دیدار می‌کند تا سناریوهای موجود را بررسی کنند. لمایر همچنین تأکید کرد که اروپا به دنبال دستیابی به استقلال مالی خود از آمریکا در واکنش به تحریم‌های احتمالی است. وزیر دارایی آلمان نيز در تماس با همتای آمریکایی‌اش موضوع مستثناشدن شرکت‌های آلمانی از تحریم‌های آمریکا را مورد بحث قرار داد.
ابزار اروپا در برابر آمریکا چیست ؟
امیرحسن کشاورززاده : بعد از خروج نه‌چندان غافلگیر‌کننده ترامپ از برجام، اکنون توجه جامعه بین‌الملل به سوی ایران و اروپا جلب شده است. اما سؤال اساسی این است که اروپا تا چه حد می‌تواند آثار سوء تحریم‌های فراسرزمینی آمریکا را تعدیل کند و نسبت به تعهداتش راسخ باشد. به نظر می‌رسد مهم‌ترین حرکت اروپا در برابر آمریکا موضوع بلوکه‌کردن تحریم‌های فراسرزمینی آمریکا (Blocking Regulation) است. در سال 1996، زمانی که ایالات متحده سعی داشت شرکت‌های خارجی از جمله شرکت‌های اروپایی را به دلیل تجارت با کوبا مجازات کند، اتحادیه اروپا، واشنگتن را با تهدید تحریم‌های متقابل به عقب راند. قوانین به‌اصطلاح مسدودکننده اروپا، قدرتمندترین ابزار در دفع فوری تحریم‌های فراسرزمینی آمریکاست به‌ویژه اکنون که آمریکا با خروج یک‌جانبه از برجام دیگر قادر به استفاده از snap back و برگرداندن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل نیست. به‌واسطه این قانون هر شرکت اروپایی از پذیرش تحریم‌های ایالات متحده منع می‌شود و هیچ دادگاهی در اروپا حکمی که تحریم‌های آمریکا را اجرا می‌کند، نمی‌پذیرد.
اما روی دیگر سکه این است که دولت‌های اروپایی کمتر از این قانون استفاده می‌کنند و بیشتر از آن به‌عنوان یک سلاح سیاسی در مقابل مقرراتی که ضد منافع اروپاست استفاده می‌کنند، زیرا قوانین مسدودکننده اتحادیه اروپا مبهم و دشوار است. به علاوه اینکه دسترسی گسترده سیستم‌های مالی آمریکا به شرکت‌های اروپایی می‌تواند از اثربخشی این قانون بکاهد. همه در اروپا، به‌ویژه در میان شرکت‌های اروپایی، اعتماد ندارند که این قانون اجازه ادامه تجارت با ایران را بدهد و معتقد هستند ارزش عملی این قانون احتمالا بسیار پایین‌تر از ارزش نمادین آن است. بنابراين در صورت توافق، اروپایی‌ها باید موظف شوند قوانین مسدودکننده را به‌روزرسانی کنند تا حداکثر منافع ایران تأمین شود چراکه قوانین فعلی چندان به‌روز نیست و دارای ابهامات و پیچیدگی‌های خاص خود است.
از دیگر اقدامات تضمین‌کننده حسن‌نیت اتحادیه اروپا این است که در جلسه آینده سران اتحادیه اروپا که 17 مي برگزار می‌شود، به‌طور عمومی و به اتفاق آرا تصمیم ایالات متحده مبنی بر خروج از یک توافق چندجانبه را محکوم کنند، به علاوه اینکه هرگونه درخواست آمریکا مبنی بر ایفای نقش آنها در روابط بین ایران و اروپا را با توجه به اینکه از برجام خارج شده است، رد کنند. رویکرد اروپا باید شامل ایجاد شرایط حقوقی واضح برای بخش‌های استراتژیک تجارت با ایران با هدف حمایت از معامله‌های تجاری بین ایران و اروپا باشد.
دولت‌های اروپایی همچنین باید برای یافتن راه‌حل‌های موقت برای حفظ ارتباطات بانکی- حتی اگر در سطوح بسیار پایین باشد- با ایران تلاش کنند، از جمله این اقدامات می‌توان به اتصال بانک‌های مرکزی متعلق به کشورهای عضو اتحادیه اروپا به بانک مرکزی ایران و ایجاد خطوط اعتباری اضطراری اشاره کرد. این تلاش‌ها باید با هدف تسهیل در جهت ایجاد شرایط ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاری در بخش تجارت و سرمایه‌گذاری‌های خاص در ایران باشد. از دیگر موضوعاتی که بسیار حائزاهمیت است، موضوع کرونولوژی رفتاری رئیس‌جمهور آمریکاست. ترامپ با درپیش‌گرفتن سیاست تهدید و تحمیل در هفته‌های آتی به دنبال پیشبرد اهدافش خواهد بود بنابراين این موضوع حیاتی به نظر می‌رسد که طرف‌های اروپایی متعهد شوند که نسبت به اظهارات طرف آمریکایی موضع مناسب در پیش بگیرند. از آنجا که موعد بازگشت تحریم‌های آمریکا ۹۰ و ۱۸۰ روز دیگر است، اتحادیه اروپا باید موظف شود تا قبل از زمان‌های فوق و با ارائه اولویت‌بندی اقدامات خود، ایران را در جریان کم و کیف اقدامات خود قرار دهد.
مقررات مسدودکننده می‌تواند نقش مهمی در مجموعه اقدامات سیاسی، حقوقی و تجاری ایفا کند که می‌تواند توسط دولت‌های اروپایی برای محافظت از کسب‌وکار خود استفاده شود. به علاوه اینکه این طرح می‌تواند شکاف نه چندان بزرگ بین آمریکا و اتحادیه اروپا را به‌طور نسبی تعمیق بخشد. اما نکته دیگر که می‌تواند در آینده مدنظر گرفته شود، این است که با توجه به اینکه انتخابات کنگره در کمتر از شش ماه دیگر برگزار می‌شود و اقبال دموکرات‌ها در این انتخابات بیشتر از جمهوری‌خواهان است، می‌توان انتظار داشت که در صورت کسب کرسی‌های بیشتر توسط دموکرات‌ها و احیانا کسب اکثریت در مجلس نمایندگان و سنا رفتار نابخردانه هیئت حاکمه آمریکا تعدیل شود. پس از نقض برجام توسط ترامپ ایران هر گاه بخواهد، می‌تواند فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای‌اش را از سر بگیرد و با دستاویز حقوقی این موضوع را توجیه کند.
شرق: مذاكرات برجامي ادامه دارد؛ البته فعلا تلفني. آنگلا مركل با ولادیمير پوتين تماس تلفني گرفته و فدريكا موگريني با محمدجواد ظريف؛ ترزا مي نيز با ترامپ تماس گرفته است. در جديدترين تماس‌ها و اظهارنظرها، اعضاي اروپايي برجام علاوه بر حفظ برجام، نگران ازدست‌دادن منافع مالي و اقتصادي خودشان هستند؛ منافع قراردادهايي كه دو سال بعد از برجام با ايران به دست آورده‌اند و حالا با خروج آمريكا از برجام، در معرض خطرند. در همين راستا، ترزا مي، نخست‌وزير انگليس، با دونالد ترامپ تماس گرفته تا از خطر تحريم شركت‌هاي انگليسي از سوی آمريكا بعد از برجام ابراز نگراني كند. وزير اقتصاد آلمان نيز با وزير خزانه‌داري آمريكا تماس گرفته و خواستار مستثناشدن شركت‌هاي آلماني از تحريم‌هاي آمريكايي شده است. رئیس‌جمهوری روسیه و صدراعظم آلمان نيز روز جمعه در گفت‌وگویی تلفنی، بر اهمیت حفظ برجام تأکید کردند. دو طرف بر اهمیت اصولی حفظ برجام از نقطه‌نظر امنیت بین‌المللی و منطقه‌ای تأکید کرده‌اند. رئيس‌جمهوري تركيه نيز با پوتين تماس گرفته و درباره حفظ برجام صحبت كرده است. سه‌شنبه‌شب ترامپ از برجام خارج شد و اعلام كرد 90 تا 180 روز بعد از فرمان
اجرائي او، تحريم‌هاي هسته‌اي عليه ايران بازمي‌گردد. رئيس‌جمهوري ايران بعد از خروج آمريكا از برجام اعلام كرد از توافق خارج نمي‌شود و چند هفته به اروپا وقت داده مي‌شود تا ببينيم آيا اين توافق را مي‌توان با اروپا ادامه داد يا نه؟ حالا شركت‌هاي اروپايي كه با ايران قراردادهاي همكاري بسته‌اند، نگران تحريم‌هايي هستند كه ممكن است تا چند ماه ديگر آنها را نشانه بگيرد. در ديگر سو، دولت‌هاي اروپايي دنبال گرفتن تضمين از آمريكا براي پيشگيري از تحريم شركت‌هايشان هستند؛ اما مشخص نيست چقدر اين تضمين‌ها مي‌تواند به شركت‌هاي اروپايي اطمينان خاطر بدهد. علاوه بر اين، دولت‌هاي اروپايي نمي‌توانند شركت‌هاي فعالشان را از نظر حقوقي موظف يا مجبور به همكاري با كشوري كنند. اينها همه ناهمواري‌هايي است كه مقابل برجام، ايران و اروپا قرار دارد. محمدجواد ظريف شب گذشته براي آغاز رايزني‌هاي ديپلماتيك در راستاي نجات برجام، به چين سفر كرده و فردا به مسكو مي‌رود. اين تور هسته‌اي روز سه‌شنبه به مقصد بروكسل مي‌رسد تا ظريف بار ديگر با E3 و موگريني بر سر ميز مذاكره بنشيند؛ حالا با متن توافقي كه روي ميز هست، اما مشخص نيست كه مي‌توان آن را ادامه
داد يا نه؟
نشست مهم چهارشنبه
روز چهارشنبه اروپايي‌ها نشستي داخلي دارند كه قرار است «ایران و تحریم‌های آمریکا» را در آن بررسي کنند. روند كميسيون مشترك برجام و مذاكرات احتمالي اروپا و ايران بر سر حفظ برجام يا اعلام شكست از نجات برجام، در نشست چهارشنبه اعضاي اتحاديه اروپا مشخص مي‌شود. «ژرار آرو»، سفیر فرانسه در آمریکا، درهمين‌باره در توييتي نوشته: «اتحادیه اروپا هفته جاری سیاست خود را در قبال ایران پس از خروج واشنگتن از برجام تعیین خواهد کرد». «فدریکا موگرینی»، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در تماسی تلفنی كه شب جمعه با ظریف داشته، درباره لزوم تداوم برجام گفت‌وگو و رایزنی کرد. ظریف در این گفت‌وگو بر ضرورت ارائه تضمین‌های لازم برای دستیابی ملت ایران به منافع برجام تأکید کرد. برنامه‌ریزی و توافق درباره نشست روز سه‌شنبه با وزرای خارجه E3 در بروکسل از دیگر محورهای گفت‌وگوی ظریف و موگرینی بود.
اروپايي‌هاي نگران
اروپايي‌ها هم‌زمان با نگراني سياسي از وضعيت برجام و تبعات ازدست‌رفتن آن در منطقه و احتمال درگيري‌هاي هسته‌اي، نگران وضعيت اقتصادي شركت‌هايي هستند كه با ايران تعامل اقتصادي داشته‌اند و حالا خطر تحريم آمريكا آنها را تهديد مي‌كند. وزراي امور اقتصادي فرانسه، آلمان و انگليس دراين‌باره با وزير خزانه‌داري آمريكا رايزني تلفني كرده‌اند. ترزا مي، نخست‌وزیر انگلیس، نيز با ترامپ دراين‌خصوص صحبت كرده است. «می» در اين گفت‌وگوی تلفنی درباره پیامدهای ناشی از بازگشت تحریم‌های واشنگتن بر شرکت‌هایی که با ایران تجارت می‌کنند، رایزنی کرد. به گزارش ایرنا، به نقل از دفتر نخست‌وزیری، دو طرف توافق کردند تیم‌های کارشناسی دو کشور دراین‌باره با یکدیگر گفت‌وگو کنند. در این تماس تلفنی، «می» همچنین بر موضع لندن را در قبال برجام تأکید و اعلام کرد این کشور در کنار سایر شرکای اروپایی خود، به برجام به‌عنوان بهترین گزینه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای پایبند می‌ماند. هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان، نيز به خبرگزاری اسپوتنیک، گفته: «تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ برای کنارگذاشتن توافق هسته‌ای با ایران آسیب بسیار جدی به روابط میان
آلمان و آمریکا در درازمدت وارد کرده است. برلین زمانی که پای منافعش در میان باشد، سیاستی سخت‌تر را در قبال آمریکا اتخاذ خواهد کرد. ما آماده گفت‌وگو، مذاکره و جنگ بر سر منافعمان در صورت نیاز هستیم و این متوجه تمام سطوح و نه‌فقط کاخ سفید است». به گزارش ایسنا به نقل از رویترز، برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه، نيز خواستار اعمال معیارهای اروپایی برای بهبود حکمرانی اقتصادی اتحادیه اروپا در بلندمدت شد و گفت این کشور به دنبال مستثناشدن یا دوره گذار طولانی‌تری از تحریم‌های آمریکا برای شرکت‌هایی مانند توتال و رنو است که در ایران فعالیت می‌کنند. وی که با شبکه رادیویی «یوروپ وان» مصاحبه می‌کرد، گفت: اکنون زمان آن رسیده است که اروپایی‌ها چشمان خود را باز کنند. لومر گفت اروپا برای مستقل‌شدن از آمریکا نیازمند ابزارهای مالی جدیدی است. از سوی دیگر پیتر آلتمایر، وزیر اقتصاد آلمان، نیز اعلام کرد این کشور در نظر دارد مشاوره حقوقی به شرکت‌های این کشور برای حفظ تجارت خود با ایران بدهد. آلمان و فرانسه در بین کشورهایی از اتحادیه اروپا هستند که برنامه‌های تأمین مالی صادراتی به ایران با تخصیص خط اعتباری یورو به این کشور برای مقاومت
در برابر تحریم‌های آمریکا را در نظر دارند، اما سرسختی موضع واشنگتن باعث افزایش تردیدها نسبت به امکان چنین امری شده است.
لومر گفت از استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، خواسته است شرکت‌های فرانسوی نظیر «پژو- سیتروئن»، شرکت دارویی «سانوفی» و مواد غذایی «دنون»، خودروسازی «رنو» و شرکت نفتی توتال را به طور موقت یا دائمی از تحریم‌های آمریکا معاف کند. ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، نیز در مصاحبه با «لو پاریزین» گفت: به آمریکایی‌ها گفته‌ایم این به خودشان مربوط است که چه تحریم‌هایی وضع کنند، اما ما خارج از حدوحدودبودن تحریم‌ها را غیرقابل‌قبول می‌دانیم. وی افزود: اروپايی‌ها نباید تاوان خروج آمریکا از توافق را بدهند.
يك راه‌حل اروپايي
همچنين وزير اقتصاد فرانسه در نشريه ووكس از احتمال بازگشت قانون مسدودکننده
(blocking regulations) که برای نخستین‌بار در سال 1996 در راستای حفاظت از تجارت شرکت‌های اروپایی با لیبی و کوبا از تحریم‌های آمریکا ایجاد شد، خبر داد. او گفته ممکن است از آنجایی که آمریکا اعلام کرده باید در مدت مشخصی اتحادیه اروپا از تجارت با ایران صرف‌‌نظر کند، چراکه در صورت ادامه این روند تحت تحریم‌های آمریکا قرار خواهد گرفت، این قانون از سوی اتحادیه با هدف دفاع از منافع شرکت‌های اروپایی بار دیگر اعمال شود. به گزارش ایسنا، استفاده از این تاکتیک تجاری در آن زمان مؤثر واقع شد و واشنگتن از موضع خود برای تحریم این شرکت‌ها عقب‌نشینی کرد. پس از به‌کارگیری قانون مسدودکننده در سال 1996، این قانون به شرکت‌های اروپایی اجازه می‌داد تا تحریم‌های آمریکا را نادیده بگیرند و همچنین در دادگاه‌های خارجی علیه آمریکا که تحریم‌هایی را به دلیل تجارت با لیبی و کوبا برای این شرکت‌ها در نظر می‌گرفت، شکایت کنند. به نظر می‌رسد فرانسه به دنبال بازگرداندن این شرایط برای مقابله با تهدیدهای آمریکا در اعمال تحریم‌ها علیه شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی است که با ایران تجارت می‌کنند. وزیر اقتصاد فرانسه همچنین گفت که اواخر ماه می با همتایان
انگلیسی و آلمانی خود دراین‌باره دیدار می‌کند تا سناریوهای موجود را بررسی کنند. لمایر همچنین تأکید کرد که اروپا به دنبال دستیابی به استقلال مالی خود از آمریکا در واکنش به تحریم‌های احتمالی است. وزیر دارایی آلمان نيز در تماس با همتای آمریکایی‌اش موضوع مستثناشدن شرکت‌های آلمانی از تحریم‌های آمریکا را مورد بحث قرار داد.
ابزار اروپا در برابر آمریکا چیست ؟
امیرحسن کشاورززاده : بعد از خروج نه‌چندان غافلگیر‌کننده ترامپ از برجام، اکنون توجه جامعه بین‌الملل به سوی ایران و اروپا جلب شده است. اما سؤال اساسی این است که اروپا تا چه حد می‌تواند آثار سوء تحریم‌های فراسرزمینی آمریکا را تعدیل کند و نسبت به تعهداتش راسخ باشد. به نظر می‌رسد مهم‌ترین حرکت اروپا در برابر آمریکا موضوع بلوکه‌کردن تحریم‌های فراسرزمینی آمریکا (Blocking Regulation) است. در سال 1996، زمانی که ایالات متحده سعی داشت شرکت‌های خارجی از جمله شرکت‌های اروپایی را به دلیل تجارت با کوبا مجازات کند، اتحادیه اروپا، واشنگتن را با تهدید تحریم‌های متقابل به عقب راند. قوانین به‌اصطلاح مسدودکننده اروپا، قدرتمندترین ابزار در دفع فوری تحریم‌های فراسرزمینی آمریکاست به‌ویژه اکنون که آمریکا با خروج یک‌جانبه از برجام دیگر قادر به استفاده از snap back و برگرداندن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل نیست. به‌واسطه این قانون هر شرکت اروپایی از پذیرش تحریم‌های ایالات متحده منع می‌شود و هیچ دادگاهی در اروپا حکمی که تحریم‌های آمریکا را اجرا می‌کند، نمی‌پذیرد.
اما روی دیگر سکه این است که دولت‌های اروپایی کمتر از این قانون استفاده می‌کنند و بیشتر از آن به‌عنوان یک سلاح سیاسی در مقابل مقرراتی که ضد منافع اروپاست استفاده می‌کنند، زیرا قوانین مسدودکننده اتحادیه اروپا مبهم و دشوار است. به علاوه اینکه دسترسی گسترده سیستم‌های مالی آمریکا به شرکت‌های اروپایی می‌تواند از اثربخشی این قانون بکاهد. همه در اروپا، به‌ویژه در میان شرکت‌های اروپایی، اعتماد ندارند که این قانون اجازه ادامه تجارت با ایران را بدهد و معتقد هستند ارزش عملی این قانون احتمالا بسیار پایین‌تر از ارزش نمادین آن است. بنابراين در صورت توافق، اروپایی‌ها باید موظف شوند قوانین مسدودکننده را به‌روزرسانی کنند تا حداکثر منافع ایران تأمین شود چراکه قوانین فعلی چندان به‌روز نیست و دارای ابهامات و پیچیدگی‌های خاص خود است.
از دیگر اقدامات تضمین‌کننده حسن‌نیت اتحادیه اروپا این است که در جلسه آینده سران اتحادیه اروپا که 17 مي برگزار می‌شود، به‌طور عمومی و به اتفاق آرا تصمیم ایالات متحده مبنی بر خروج از یک توافق چندجانبه را محکوم کنند، به علاوه اینکه هرگونه درخواست آمریکا مبنی بر ایفای نقش آنها در روابط بین ایران و اروپا را با توجه به اینکه از برجام خارج شده است، رد کنند. رویکرد اروپا باید شامل ایجاد شرایط حقوقی واضح برای بخش‌های استراتژیک تجارت با ایران با هدف حمایت از معامله‌های تجاری بین ایران و اروپا باشد.
دولت‌های اروپایی همچنین باید برای یافتن راه‌حل‌های موقت برای حفظ ارتباطات بانکی- حتی اگر در سطوح بسیار پایین باشد- با ایران تلاش کنند، از جمله این اقدامات می‌توان به اتصال بانک‌های مرکزی متعلق به کشورهای عضو اتحادیه اروپا به بانک مرکزی ایران و ایجاد خطوط اعتباری اضطراری اشاره کرد. این تلاش‌ها باید با هدف تسهیل در جهت ایجاد شرایط ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاری در بخش تجارت و سرمایه‌گذاری‌های خاص در ایران باشد. از دیگر موضوعاتی که بسیار حائزاهمیت است، موضوع کرونولوژی رفتاری رئیس‌جمهور آمریکاست. ترامپ با درپیش‌گرفتن سیاست تهدید و تحمیل در هفته‌های آتی به دنبال پیشبرد اهدافش خواهد بود بنابراين این موضوع حیاتی به نظر می‌رسد که طرف‌های اروپایی متعهد شوند که نسبت به اظهارات طرف آمریکایی موضع مناسب در پیش بگیرند. از آنجا که موعد بازگشت تحریم‌های آمریکا ۹۰ و ۱۸۰ روز دیگر است، اتحادیه اروپا باید موظف شود تا قبل از زمان‌های فوق و با ارائه اولویت‌بندی اقدامات خود، ایران را در جریان کم و کیف اقدامات خود قرار دهد.
مقررات مسدودکننده می‌تواند نقش مهمی در مجموعه اقدامات سیاسی، حقوقی و تجاری ایفا کند که می‌تواند توسط دولت‌های اروپایی برای محافظت از کسب‌وکار خود استفاده شود. به علاوه اینکه این طرح می‌تواند شکاف نه چندان بزرگ بین آمریکا و اتحادیه اروپا را به‌طور نسبی تعمیق بخشد. اما نکته دیگر که می‌تواند در آینده مدنظر گرفته شود، این است که با توجه به اینکه انتخابات کنگره در کمتر از شش ماه دیگر برگزار می‌شود و اقبال دموکرات‌ها در این انتخابات بیشتر از جمهوری‌خواهان است، می‌توان انتظار داشت که در صورت کسب کرسی‌های بیشتر توسط دموکرات‌ها و احیانا کسب اکثریت در مجلس نمایندگان و سنا رفتار نابخردانه هیئت حاکمه آمریکا تعدیل شود. پس از نقض برجام توسط ترامپ ایران هر گاه بخواهد، می‌تواند فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای‌اش را از سر بگیرد و با دستاویز حقوقی این موضوع را توجیه کند.