روایت مطهری از دیدار با یکی از اعضای شورای نگهبان:
نباید دایه دلسوزتر از مادر شد
شرق: حالا دیگر اکثر نماینده‌های معترض؛ به شورای نگهبان رفته‌اند. سخنگوی این شورا گفته است تاکنون ملاقات با 80 نماینده در شورای نگهبان انجام شده است. علی مطهری، نماینده تهران، از جمله همین نماینده‌ها بوده که روایتی را از دیدار خود با یکی از اعضای حقوق‌دان این شورا منتشر کرده است؛ آن هم در حالی که بسیاری از نمایندگان در انتظار رأی نهایی شورای نگهبان در اعتراض به رد صلاحیت خود هستند. پیش از این هم اخباری حاکی از رایزنی‌های غیررسمی و پشت‌پرده اصلاح‌طلبان و رئیس فراکسیون امید شنیده شده بود. اما مطهری خطاب به شورای نگهبان نوشته که «دایه دلسوزتر از مادر نباشید».
نباید دایه دلسوزتر از مادر شد
مطهری در این نامه که در «ایسنا» منتشر شده، خطاب به شورای نگهبان نوشته است: «سلام، به درخواست آن شورا روز جمعه چهارم بهمن به محل آن شورا آمدم و به حضور یکی از حقوق‌دان‌های آن شورا رسیدم. بعد از بحث کلی درباره روش بررسی صلاحیت‌ها، ایشان سه مورد را به عنوان نمونه برای عدم التزام عملی این‌جانب به نظام جمهوری اسلامی ذکر کرد که هیچ‌کدام وارد نبود». او در ادامه آورده است: «مثلاً گفت شما در نطق خود گفته‌اید «نهم دی اگر بنا باشد موجب تفرقه شود، دیگر یوم‌الله نیست بلکه یوم‌الشیطان است». گفتم درست است، الان هم همین را می‌گویم. گفت شما باید همان جمله آقا را بگویید. گفتم من جمله خودم را گفته‌ام، جمله ایشان هم به جای خود. و البته از اینکه چنین نگاهی در یک عضو شورای نگهبان وجود دارد متأسف شدم». نماینده تهران در ادامه تأکید کرد نباید مقام عمل با مقام نظر مخلوط شود. او پیش از این به «شرق» هم گفته بود عدم التزام عملی به نظام جمهوری اسلامی باید شامل مصادیقی از جمله اقدام مسلحانه باشد. او بار دیگر در این نامه نیز نوشته است: «ممکن است کسی در موضوعی نظری غیر از نظر رسمی کشور داشته باشد و بیان هم بکند اما در عمل به خاطر مصلحت
اسلام و انقلاب و نظام تابع نظر رسمی باشد. باب اظهارنظر و آزادی بیان نباید بسته شود. التزام عملی به نظام شامل اظهارنظرها نمی‌شود. عدم التزام عملی زمانی است که کسی ضمن بیان نظر مخالف خود دست به اقدامات عملی بزند، مثلا آشوب درست کند، دست به تخریب اموال عمومی بزند و یا اقدام مسلحانه انجام دهد. رهبر انقلاب نیز چند بار گفته‌اند ممکن است کسی نظری مخالف نظر من داشته باشد، باید آزاد باشد که حرفش را بزند». مطهری تأکید کرده است مواردی که در پرونده او آمده «هیچ‌کدام مصداق عدم التزام عملی به نظام جمهوری اسلامی نیست». او اضافه کرد: «نباید دایه دلسوزتر از مادر شد. بعید می‌دانم کسی از اعضای آن شورا دلسوزتر از من برای نظام و انقلاب اسلامی و مقام رهبری باشد». به نظر می‌رسد رد صلاحیت از سوی شورای نگهبان نیز مشی مطهری را تغییر نداده است. مروری بر برخی مواضع او در چهار سال اخیر این موضوع را روشن می‌کند.
از موافقت با برجام تا پیگیری موضوع حصر
صلاحیت مطهری برای ورود به انتخابات مجلس دهم بعد از اعتراض به رد صلاحیت تأیید شد. او برای ورود به کارزار انتخابات مجلس یازدهم به نظر می‌رسد شرایط متفاوتی دارد. او در مجلس اصولگرای نهم برخلاف اغلب نمایندگان از جمله منتقدان دولت دهم و رئیس این دولت بود. او رویه متفاوتی را از هنگام ورود به مجلس هشتم با اصولگرایان پیش گرفته بود که در مجلس نهم به اوج خود رسید. هرچند پیش از آن از جمله منتقدان سرسخت دولت اصلاحات به‌ویژه در عرصه فرهنگی بود و در چارچوب‌های اصولگرایی قرار می‌گرفت. اما تغییر مشی او تا جایی پیش رفت که در مجلس دهم با لیست امید تهران راهی بهارستان شد. در مجلس دهم علی مطهری نماینده‌ای امیدی قلمداد شده که مواضع اصلاح‌طلبانه دارد. البته به جز مواردی که عمدتا در حوزه‌های فرهنگی از جمله حجاب بود و او نزدیک به اصولگرایان می‌شود. مطهری در پاسخ به سؤال‌ها در این راستا ساده‌ترین پاسخ را انتخاب می‌کند و می‌گوید در عرصه سیاست به اصلاح‌طلبان نزدیک است و در حوزه فرهنگی اصولگرایان از مواضع او خوشحال می‌شوند. مطهری در ادامه حمایت از برجام در مجلس دهم، حتی یکی از علل خروج آمریکا از توافق هسته‌ای را «مخالفت‌ها و
کارشکنی‌ها» دانسته بود که از روز اول «شروع شد و اجازه ندادند برجام اجرا شود». نماینده امیدی مجلس دهم در بزنگاه لوایح مرتبط با FATF هم در صف حامیان آنها بود: «من معتقدم اگر مذاکره با آمریکا و برجام به وسیله همین مخالفان انجام می‌شد، حتما از آن دفاع می‌کردند. یا همین لوایح مرتبط با FATF اگر در دوره خودشان بود، حتما دفاع می‌کردند، ولی چون احساس می‌کنند خارج از دولت هستند، مخالفت می‌کنند». در جریان همین لوایح هم بود که مطهری به رویه جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام در فرایند قانون‌گذاری اعتراض کرد و هیئت عالی نظارت مجمع را شورای نگهبان دوم خطاب کرد. او حتی نامه‌ای خطاب به مقام معظم رهبری در این زمینه نوشت. با این همه، دو لایحه پالرمو و CFT بعد از قریب به یک سال هنوز در مجمع تشخیص معلق و بلاتکلیف هستند. از سوی دیگر، فعالیت و اظهارنظرهای مطهری درباره حصر در مجلس دهم شکلی جدی‌تر به خود گرفت و او علیرضا آوایی، وزیر دادگستری را هم برای پاسخ به س‍ؤالی در این زمینه به مجلس کشاند. در جریان دادگاه محمدرضا خاتمی نماینده مجلس ششم به دلیل اظهارنظر او درباره انتخابات 88 نیز مطهری در نامه‌ای به قوه قضائیه نوشت: «محاکمه آقای
محمدرضا خاتمی به خاطر ادعای هشت میلیون رأی تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۸ فرصت مغتنمی است که یک بار برای همیشه پرونده حوادث سال ۸۸ که موجب تفرقه میان بخشی از ملت و کاهش سرمایه اجتماعی نظام جمهوری اسلامی شده است، رسیدگی و بسته شود. پیشنهاد می‌کنم در این دادگاه از آقایان موسوی، کروبی و احمدی‌نژاد به عنوان مطلع دعوت شود تا حقیقت ماجرا روشن شود». با وجود این مواضع، او در عرصه فرهنگ قابل انعطاف نیست. برای مثال، مطهری چندباری گفته است اگر موضوع حجاب به رفراندوم گذاشته شود، اکثریت به حجاب رأی می‌دهند.
چه خواهد شد؟
هنوز رأی نهایی شورای نگهبان درباره معترضان به رد صلاحیت صادر نشده است. با این همه، باید دید شرایط برای علی مطهری چطور رقم خواهد خورد؛ کسی که سه دوره نماینده مجلس بوده و کمتر از مواضع خود عدول یا عقب‌نشینی کرده است. در شرایطی که چهار سال عضو فراکسیون امید بوده اما همچنان نمی‌توان او را در یک طیف سیاسی تعریف کرد. خودش گفته است: «من نه اصولگرای مصطلح هستم و نه اصلاح‌طلب مصطلح ولی از نظر لغوی و معنایی هر دو هستم». او حتی اردیبهشت‌ماه سال جاری احتمال کاندیداتوری در انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 را هم رد نکرده و «بسته به شرایط روز و دیگر کاندیداهای مطرح» دانسته بود. حال باید منتظر ماند و دید آینده سیاسی علی مطهری در مجلس یازدهم ادامه پیدا می‌کند یا نه.
شرق: حالا دیگر اکثر نماینده‌های معترض؛ به شورای نگهبان رفته‌اند. سخنگوی این شورا گفته است تاکنون ملاقات با 80 نماینده در شورای نگهبان انجام شده است. علی مطهری، نماینده تهران، از جمله همین نماینده‌ها بوده که روایتی را از دیدار خود با یکی از اعضای حقوق‌دان این شورا منتشر کرده است؛ آن هم در حالی که بسیاری از نمایندگان در انتظار رأی نهایی شورای نگهبان در اعتراض به رد صلاحیت خود هستند. پیش از این هم اخباری حاکی از رایزنی‌های غیررسمی و پشت‌پرده اصلاح‌طلبان و رئیس فراکسیون امید شنیده شده بود. اما مطهری خطاب به شورای نگهبان نوشته که «دایه دلسوزتر از مادر نباشید».
نباید دایه دلسوزتر از مادر شد
مطهری در این نامه که در «ایسنا» منتشر شده، خطاب به شورای نگهبان نوشته است: «سلام، به درخواست آن شورا روز جمعه چهارم بهمن به محل آن شورا آمدم و به حضور یکی از حقوق‌دان‌های آن شورا رسیدم. بعد از بحث کلی درباره روش بررسی صلاحیت‌ها، ایشان سه مورد را به عنوان نمونه برای عدم التزام عملی این‌جانب به نظام جمهوری اسلامی ذکر کرد که هیچ‌کدام وارد نبود». او در ادامه آورده است: «مثلاً گفت شما در نطق خود گفته‌اید «نهم دی اگر بنا باشد موجب تفرقه شود، دیگر یوم‌الله نیست بلکه یوم‌الشیطان است». گفتم درست است، الان هم همین را می‌گویم. گفت شما باید همان جمله آقا را بگویید. گفتم من جمله خودم را گفته‌ام، جمله ایشان هم به جای خود. و البته از اینکه چنین نگاهی در یک عضو شورای نگهبان وجود دارد متأسف شدم». نماینده تهران در ادامه تأکید کرد نباید مقام عمل با مقام نظر مخلوط شود. او پیش از این به «شرق» هم گفته بود عدم التزام عملی به نظام جمهوری اسلامی باید شامل مصادیقی از جمله اقدام مسلحانه باشد. او بار دیگر در این نامه نیز نوشته است: «ممکن است کسی در موضوعی نظری غیر از نظر رسمی کشور داشته باشد و بیان هم بکند اما در عمل به خاطر مصلحت
اسلام و انقلاب و نظام تابع نظر رسمی باشد. باب اظهارنظر و آزادی بیان نباید بسته شود. التزام عملی به نظام شامل اظهارنظرها نمی‌شود. عدم التزام عملی زمانی است که کسی ضمن بیان نظر مخالف خود دست به اقدامات عملی بزند، مثلا آشوب درست کند، دست به تخریب اموال عمومی بزند و یا اقدام مسلحانه انجام دهد. رهبر انقلاب نیز چند بار گفته‌اند ممکن است کسی نظری مخالف نظر من داشته باشد، باید آزاد باشد که حرفش را بزند». مطهری تأکید کرده است مواردی که در پرونده او آمده «هیچ‌کدام مصداق عدم التزام عملی به نظام جمهوری اسلامی نیست». او اضافه کرد: «نباید دایه دلسوزتر از مادر شد. بعید می‌دانم کسی از اعضای آن شورا دلسوزتر از من برای نظام و انقلاب اسلامی و مقام رهبری باشد». به نظر می‌رسد رد صلاحیت از سوی شورای نگهبان نیز مشی مطهری را تغییر نداده است. مروری بر برخی مواضع او در چهار سال اخیر این موضوع را روشن می‌کند.
از موافقت با برجام تا پیگیری موضوع حصر
صلاحیت مطهری برای ورود به انتخابات مجلس دهم بعد از اعتراض به رد صلاحیت تأیید شد. او برای ورود به کارزار انتخابات مجلس یازدهم به نظر می‌رسد شرایط متفاوتی دارد. او در مجلس اصولگرای نهم برخلاف اغلب نمایندگان از جمله منتقدان دولت دهم و رئیس این دولت بود. او رویه متفاوتی را از هنگام ورود به مجلس هشتم با اصولگرایان پیش گرفته بود که در مجلس نهم به اوج خود رسید. هرچند پیش از آن از جمله منتقدان سرسخت دولت اصلاحات به‌ویژه در عرصه فرهنگی بود و در چارچوب‌های اصولگرایی قرار می‌گرفت. اما تغییر مشی او تا جایی پیش رفت که در مجلس دهم با لیست امید تهران راهی بهارستان شد. در مجلس دهم علی مطهری نماینده‌ای امیدی قلمداد شده که مواضع اصلاح‌طلبانه دارد. البته به جز مواردی که عمدتا در حوزه‌های فرهنگی از جمله حجاب بود و او نزدیک به اصولگرایان می‌شود. مطهری در پاسخ به سؤال‌ها در این راستا ساده‌ترین پاسخ را انتخاب می‌کند و می‌گوید در عرصه سیاست به اصلاح‌طلبان نزدیک است و در حوزه فرهنگی اصولگرایان از مواضع او خوشحال می‌شوند. مطهری در ادامه حمایت از برجام در مجلس دهم، حتی یکی از علل خروج آمریکا از توافق هسته‌ای را «مخالفت‌ها و
کارشکنی‌ها» دانسته بود که از روز اول «شروع شد و اجازه ندادند برجام اجرا شود». نماینده امیدی مجلس دهم در بزنگاه لوایح مرتبط با FATF هم در صف حامیان آنها بود: «من معتقدم اگر مذاکره با آمریکا و برجام به وسیله همین مخالفان انجام می‌شد، حتما از آن دفاع می‌کردند. یا همین لوایح مرتبط با FATF اگر در دوره خودشان بود، حتما دفاع می‌کردند، ولی چون احساس می‌کنند خارج از دولت هستند، مخالفت می‌کنند». در جریان همین لوایح هم بود که مطهری به رویه جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام در فرایند قانون‌گذاری اعتراض کرد و هیئت عالی نظارت مجمع را شورای نگهبان دوم خطاب کرد. او حتی نامه‌ای خطاب به مقام معظم رهبری در این زمینه نوشت. با این همه، دو لایحه پالرمو و CFT بعد از قریب به یک سال هنوز در مجمع تشخیص معلق و بلاتکلیف هستند. از سوی دیگر، فعالیت و اظهارنظرهای مطهری درباره حصر در مجلس دهم شکلی جدی‌تر به خود گرفت و او علیرضا آوایی، وزیر دادگستری را هم برای پاسخ به س‍ؤالی در این زمینه به مجلس کشاند. در جریان دادگاه محمدرضا خاتمی نماینده مجلس ششم به دلیل اظهارنظر او درباره انتخابات 88 نیز مطهری در نامه‌ای به قوه قضائیه نوشت: «محاکمه آقای
محمدرضا خاتمی به خاطر ادعای هشت میلیون رأی تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۸ فرصت مغتنمی است که یک بار برای همیشه پرونده حوادث سال ۸۸ که موجب تفرقه میان بخشی از ملت و کاهش سرمایه اجتماعی نظام جمهوری اسلامی شده است، رسیدگی و بسته شود. پیشنهاد می‌کنم در این دادگاه از آقایان موسوی، کروبی و احمدی‌نژاد به عنوان مطلع دعوت شود تا حقیقت ماجرا روشن شود». با وجود این مواضع، او در عرصه فرهنگ قابل انعطاف نیست. برای مثال، مطهری چندباری گفته است اگر موضوع حجاب به رفراندوم گذاشته شود، اکثریت به حجاب رأی می‌دهند.
چه خواهد شد؟
هنوز رأی نهایی شورای نگهبان درباره معترضان به رد صلاحیت صادر نشده است. با این همه، باید دید شرایط برای علی مطهری چطور رقم خواهد خورد؛ کسی که سه دوره نماینده مجلس بوده و کمتر از مواضع خود عدول یا عقب‌نشینی کرده است. در شرایطی که چهار سال عضو فراکسیون امید بوده اما همچنان نمی‌توان او را در یک طیف سیاسی تعریف کرد. خودش گفته است: «من نه اصولگرای مصطلح هستم و نه اصلاح‌طلب مصطلح ولی از نظر لغوی و معنایی هر دو هستم». او حتی اردیبهشت‌ماه سال جاری احتمال کاندیداتوری در انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 را هم رد نکرده و «بسته به شرایط روز و دیگر کاندیداهای مطرح» دانسته بود. حال باید منتظر ماند و دید آینده سیاسی علی مطهری در مجلس یازدهم ادامه پیدا می‌کند یا نه.