«شرق» از سرعت ابطال معاملات در بورس کالا گزارش مي‌دهد
ابطال‌های سلیقه‌ای
شرق: چند هفته‌اي است كه معاملات فولاد در بورس كالا ابطال مي‌شود. بر‌اساس گفته فعالان اين بخش، رعايت‌‌نکردن قيمت پايه و سقف براي فولاد عرضه‌شده در بورس كالا، دليل ابطال معاملات اعلام‌شده است. آن‌طور كه فعالان اين صنعت مي‌گويند، توقف دادوستد، روند دريافت مايحتاج زنجيره فولاد از بورس كالا را با اختلال مواجه كرده است. اعضاي زنجيره صنعت فولاد نگران‌اند كه روند توليدشان با اين بي‌نظمي‌ها مختل شود؛ اما آيا قيمت‌گذاري يك كالا در بورس تا اين حد دشوار است كه شاهد اختلالات مكرر و ابطال معاملات به دليل قيمت‌گذاري نادرست باشيم؟ ياسر مؤمني، كارشناس بورس كالا، در گفت‌وگو با «شرق» عنوان مي‌كند: تك‌روي وزارت صمت و استفاده‌نكردن از تجربيات كارشناسان بورس كالا در قيمت‌گذاري سبب شده است كه بخشي از معاملات ابطال شود. او تأكيد مي‌كند: همكاري بورس كالا و وزارت صمت همچنين استفاده از تجربيات كارشناسي در قيمت‌گذاري‌ها مي‌تواند اين مشكل را برطرف كند. تلاش‌هاي خبرنگار «شرق» از طريق روابط‌عمومي قائم‌مقام وزير صمت در امور بارزگاني براي يافتن دليل دخالت وزارت صمت در قيمت‌گذاري‌هاي بورس كالا به ارسال سؤالات موکول شد؛ اما پيش‌تر رضا
محتشمي‌پور، معاون عملیات و نظارت بورس کالا، درباره دليل ابطال معاملات فولاد در بورس كالا گفته بود كه فرمول استفاده‌شده در قيمت‌گذاري شمش، مبناي علمي ندارد. معاملات شمش در بورس كالا با اختلال مواجه شده است. چند هفته‌اي است كه معاملات بورس كالا در حوزه فولاد باطل مي‌شود و توليدكنندگان دخالت‌هاي وزارت صمت را عامل ابطال دادوستدها در بورس اعلام مي‌كنند. به اعتقاد فعالان صنعت فولاد، نرخ شمش فولاد خوزستان تعیین‌کننده همه قیمت‌هاست؛ اما اين محصول، واقعی قیمت‌گذاری نمی‌شود. رضا محتشمی‌پور، معاون عملیات و نظارت بورس کالا نیز در يك برنامه تلویزيوني درباره دليل ابطال معاملات فولاد در بورس كالا مي‌گويد: مسئله اول روش تعیین قیمت شمش به‌عنوان کالای پایه اقلام فولادی است. همه کالا‌های دیگر را بر‌اساس فرمولی بر پایه شمش، قیمت‌گذاری می‌کنیم. او ادامه مي‌دهد: مشکل ما این است که نمی‌دانیم فرمولی که برای تعیین قیمت شمش در حال استفاده است، آیا از استحکام لازم برخوردار است یا خیر؛ زیرا عددی که از این فرمول استخراج می‌شود، مبنای علمی ندارد. محتشمی‌پور با بیان اینکه قیمت شمش به‌درستی تعیین نمی‌شود، عنوان مي‌كند: فرمول استفاده‌شده
در قيمت‌گذاري مورد انتقاد است و به این موضوع کمتر توجه شده است. او اضافه مي‌كند: گذاشتن سقف قیمتی در بورس یکی از پرهزینه‌ترین اقدامات ممکن در بورس است؛ اما به‌مراتب از وضع فعلی بهتر است.
تأييد معاملات بورس شفاف نيست
چه كسي شمش را قيمت‌گذاري مي‌كند؟ آيا روند معاملات و قيمت‌گذاري در بورس شفاف نيست كه دادوستد انجام‌شده در اين مجموعه ابطال مي‌شود؟ ياسر مؤمني، كارشناس بورس كالا، در گفت‌وگو با «شرق» بيان مي‌كند: معاملات در بورس كالا به صورت شفاف انجام مي‌شود؛ ولي تأييد اين معاملات به صورت شفاف نيست. او اضافه مي‌كند: بورس كالا چندين سال است كه فعاليت خود را شروع كرده است و معاملات را انجام مي‌دهد. بيش از يك سال است كه وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) هم در قيمت‌گذاري بورس كالا دخيل شده و وارد‌شدن وزارت صمت باعث شده است كه بورس كالا نتواند به‌درستي كار خود را انجام دهد. مؤمني مي‌گويد: در‌حال‌حاضر بايد وزارت صمت از تجربه كارشناسان بورس كالا به‌درستي استفاده كند؛ نه اينكه تصميم‌گيري بورس كالا را كنار بگذارد و بگويد خودم بايد رأسا كار قيمت‌گذاري را انجام دهم. در‌اين‌صورت يا قيمتي به‌درستي نمي‌دهند يا اينكه در تصميم‌گيري و ثبت قيمت‌ها از كمك بورس كالا استفاده نمي‌كنند كه در نهايت منجر به بروز مشكل مي‌شود و اين مهم‌ترين بخش قضيه است. در واقع تك‌روي وزارت صمت مشكل‌آفرين شده است. او تأكيد مي‌كند: اگر از نظر كارشناسان بورس كالا استفاده
می‌كردند، قطعا نتايج بهتري در اين چند وقت گرفته مي‌شد و در‌اين‌صورت نه مصرف‌كننده نهايي متضرر مي‌شد و نه توليدكننده ناراضي بود. اين كارشناس بورس حجم معاملات ابطال‌شده در بورس كالا را چندان زياد نمي‌داند. او مي‌گويد: ممكن است در اسفند‌ماه حدود صد هزار تُن فولاد معامله‌شده را ابطال كرده باشند. در ماه بعد هم بخشي از معاملات را ابطال كرده باشند. معمولا وقتي تصميم‌گيري نادرستي انجام مي‌شود، زمان مي‌برد كه تبعات اين تصميم اصلاح شود و بازار روند خود را پيدا كند. به گفته او از‌آنجا‌كه حجم معاملات انجام‌شده در بورس كالا در حوزه فولاد چندان زياد نيست، فروشندگان كمتر متضرر مي‌شوند و بخش توليد هم آسيب جدي از ابطال معاملات نمي‌بيند.
بی‌توجهی وزارت صمت به عرضه قطره‌چكاني
مؤمني در سخنان خود به عرضه قطره‌چكاني برخي شركت‌ها و بی‌توجهی وزارت صمت به اجراي تعهدات شركت‌هاي فولادي هم اشاره مي‌كند. او مي‌گويد: در‌حال‌حاضر شركت فولاد كوير متناسب با توليد خود عرضه مي‌كند. روهينا هم عرضه متناسبي دارد؛ اما چرا ذوب‌آهن و فولاد خراسان به‌درستي عرضه‌هاي خود را انجام نداده و به تعهدات‌شان عمل نمي‌كنند. اين دو شركت به صورت قطره‌چكاني محصول به بورس كالا عرضه مي‌كنند. در‌حال‌حاضر شركت فولاد خراسان آيا هم‌وزن فولاد كوير يا روهينا توليد دارد كه به اندازه آنها فولاد در بازار عرضه مي‌كند؟ ظرفيت توليد اين دو شركت زياد است؛ اما عرضه‌شان كمتر از شركت فولاد كوير است. مؤمني، بيشتر سهام فولاد خراسان را متعلق به دولت معرفي مي‌كند. به گفته او ذوب‌آهن اصفهان و فولاد خراسان با عرضه بخش كوچكي از توليدات خود در بورس فقط مي‌خواهند اين‌گونه وانمود كنند كه در بورس حضور دارند و حضورشان به‌عنوان توليدكننده را در بورس كالا اعلام كنند. اين در حالي است كه بر‌اساس ضوابط موجود، اين دو شركت بايد 60 تا 70 درصد توليدات‌شان را در بورس كالا عرضه كنند.
او تأكيد مي‌كند: هيچ‌يك از تعهدات اين دو شركت محقق نمي‌شود و وزارت صمت هم در‌اين‌باره جلساتي داشته و صحبت‌هاي زيادي كرده است؛ اما ما تاكنون چيزي نديده‌ايم. اين كارشناس بورس كالا مي‌گويد: در‌حالي‌كه وزارت صمت كمتر در مسئله اجرا‌نشدن تعهدات شركت‌هاي فولادي براي عرضه حجم متناسب محصول در بورس كالا دخالت مي‌كند، اين وزارتخانه معاملات انجام‌شده در بورس كالا را هم ابطال مي‌كند. او تأكيد مي‌كند: اگر وزارت صمت از تجربه كارشناسان و مديران ارشد بورس كالا استفاده كند و راهكاري براي قيمت‌گذاري بينديشد، اين مشكلات حل مي‌شود. راهكار استخراج‌شده از همكاري بين كارشناسان بورس كالا و وزارت صمت، يك راه عملي و مقرون به صرفه براي توليدكننده و مصرف‌كننده خواهد بود.
تشديد اختلال در بورس در 2 هفته اخير
مؤمني به‌عنوان كارشناس بورس، نبود همكاري بين وزارت صمت و بورس كالا را دليل ايجاد اختلال در بورس كالا معرفي مي‌كند. بهرام سبحاني، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد، نيز در گفت‌وگو با «شرق» اختلالات ايجاد‌شده در بورس كالا به دليل ابطال معاملات را مربوط به دو هفته اخير اعلام مي‌كند. او مي‌گويد: گاهی ابطال معاملات سابقه داشته است؛ اما دو هفته‌اي است كه اين مسئله خيلي تشديد شده است. سبحاني با تأكيد بر اينكه بايد باطل‌كنندگان معاملات توضيح دهند كه به چه دليل اين معاملات ابطال مي‌شود، محصولات عرضه‌شده در بورس را خوراك يك‌سري كارخانه مي‌داند كه اگر به‌موقع به محل كارخانه نرسد، روند توليد را مختل خواهد كرد. او بيان مي‌كند: كسي كه در بورس اين معامله را انجام مي‌دهد، يك‌سري نياز دارد كه وارد اين فضا مي‌شود و با آن قيمت محصول مي‌خرد. مسئولان با اين توجيه كه قيمت بالاست، معاملات را باطل مي‌كنند و كسي كه سفارش داده است، اگر كارخانه‌دار باشد، كارخانه‌اش لنگ مي‌شود و اگر مصرف‌كننده نهايي باشد، همه برنامه‌هايش به هم مي‌خورد. او احتمال مي‌دهد كه روند توليد در صنعت فولاد دچار اختلال شود؛ زيرا با ايجاد اختلال در معاملات بورس
كالا، توليدكننده كه قرار است به پولش برسد، به پول نمي‌رسد و سرمايه در گردش نمي‌تواند ايجاد كند. انبار توليدكننده‌ها پر مي‌شود و در مقابل مصرف‌كننده هم نمي‌تواند ماده اوليه بخرد و روند توليدش متوقف مي‌شود.
شرق: چند هفته‌اي است كه معاملات فولاد در بورس كالا ابطال مي‌شود. بر‌اساس گفته فعالان اين بخش، رعايت‌‌نکردن قيمت پايه و سقف براي فولاد عرضه‌شده در بورس كالا، دليل ابطال معاملات اعلام‌شده است. آن‌طور كه فعالان اين صنعت مي‌گويند، توقف دادوستد، روند دريافت مايحتاج زنجيره فولاد از بورس كالا را با اختلال مواجه كرده است. اعضاي زنجيره صنعت فولاد نگران‌اند كه روند توليدشان با اين بي‌نظمي‌ها مختل شود؛ اما آيا قيمت‌گذاري يك كالا در بورس تا اين حد دشوار است كه شاهد اختلالات مكرر و ابطال معاملات به دليل قيمت‌گذاري نادرست باشيم؟ ياسر مؤمني، كارشناس بورس كالا، در گفت‌وگو با «شرق» عنوان مي‌كند: تك‌روي وزارت صمت و استفاده‌نكردن از تجربيات كارشناسان بورس كالا در قيمت‌گذاري سبب شده است كه بخشي از معاملات ابطال شود. او تأكيد مي‌كند: همكاري بورس كالا و وزارت صمت همچنين استفاده از تجربيات كارشناسي در قيمت‌گذاري‌ها مي‌تواند اين مشكل را برطرف كند. تلاش‌هاي خبرنگار «شرق» از طريق روابط‌عمومي قائم‌مقام وزير صمت در امور بارزگاني براي يافتن دليل دخالت وزارت صمت در قيمت‌گذاري‌هاي بورس كالا به ارسال سؤالات موکول شد؛ اما پيش‌تر رضا
محتشمي‌پور، معاون عملیات و نظارت بورس کالا، درباره دليل ابطال معاملات فولاد در بورس كالا گفته بود كه فرمول استفاده‌شده در قيمت‌گذاري شمش، مبناي علمي ندارد. معاملات شمش در بورس كالا با اختلال مواجه شده است. چند هفته‌اي است كه معاملات بورس كالا در حوزه فولاد باطل مي‌شود و توليدكنندگان دخالت‌هاي وزارت صمت را عامل ابطال دادوستدها در بورس اعلام مي‌كنند. به اعتقاد فعالان صنعت فولاد، نرخ شمش فولاد خوزستان تعیین‌کننده همه قیمت‌هاست؛ اما اين محصول، واقعی قیمت‌گذاری نمی‌شود. رضا محتشمی‌پور، معاون عملیات و نظارت بورس کالا نیز در يك برنامه تلویزيوني درباره دليل ابطال معاملات فولاد در بورس كالا مي‌گويد: مسئله اول روش تعیین قیمت شمش به‌عنوان کالای پایه اقلام فولادی است. همه کالا‌های دیگر را بر‌اساس فرمولی بر پایه شمش، قیمت‌گذاری می‌کنیم. او ادامه مي‌دهد: مشکل ما این است که نمی‌دانیم فرمولی که برای تعیین قیمت شمش در حال استفاده است، آیا از استحکام لازم برخوردار است یا خیر؛ زیرا عددی که از این فرمول استخراج می‌شود، مبنای علمی ندارد. محتشمی‌پور با بیان اینکه قیمت شمش به‌درستی تعیین نمی‌شود، عنوان مي‌كند: فرمول استفاده‌شده
در قيمت‌گذاري مورد انتقاد است و به این موضوع کمتر توجه شده است. او اضافه مي‌كند: گذاشتن سقف قیمتی در بورس یکی از پرهزینه‌ترین اقدامات ممکن در بورس است؛ اما به‌مراتب از وضع فعلی بهتر است.
تأييد معاملات بورس شفاف نيست
چه كسي شمش را قيمت‌گذاري مي‌كند؟ آيا روند معاملات و قيمت‌گذاري در بورس شفاف نيست كه دادوستد انجام‌شده در اين مجموعه ابطال مي‌شود؟ ياسر مؤمني، كارشناس بورس كالا، در گفت‌وگو با «شرق» بيان مي‌كند: معاملات در بورس كالا به صورت شفاف انجام مي‌شود؛ ولي تأييد اين معاملات به صورت شفاف نيست. او اضافه مي‌كند: بورس كالا چندين سال است كه فعاليت خود را شروع كرده است و معاملات را انجام مي‌دهد. بيش از يك سال است كه وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) هم در قيمت‌گذاري بورس كالا دخيل شده و وارد‌شدن وزارت صمت باعث شده است كه بورس كالا نتواند به‌درستي كار خود را انجام دهد. مؤمني مي‌گويد: در‌حال‌حاضر بايد وزارت صمت از تجربه كارشناسان بورس كالا به‌درستي استفاده كند؛ نه اينكه تصميم‌گيري بورس كالا را كنار بگذارد و بگويد خودم بايد رأسا كار قيمت‌گذاري را انجام دهم. در‌اين‌صورت يا قيمتي به‌درستي نمي‌دهند يا اينكه در تصميم‌گيري و ثبت قيمت‌ها از كمك بورس كالا استفاده نمي‌كنند كه در نهايت منجر به بروز مشكل مي‌شود و اين مهم‌ترين بخش قضيه است. در واقع تك‌روي وزارت صمت مشكل‌آفرين شده است. او تأكيد مي‌كند: اگر از نظر كارشناسان بورس كالا استفاده
می‌كردند، قطعا نتايج بهتري در اين چند وقت گرفته مي‌شد و در‌اين‌صورت نه مصرف‌كننده نهايي متضرر مي‌شد و نه توليدكننده ناراضي بود. اين كارشناس بورس حجم معاملات ابطال‌شده در بورس كالا را چندان زياد نمي‌داند. او مي‌گويد: ممكن است در اسفند‌ماه حدود صد هزار تُن فولاد معامله‌شده را ابطال كرده باشند. در ماه بعد هم بخشي از معاملات را ابطال كرده باشند. معمولا وقتي تصميم‌گيري نادرستي انجام مي‌شود، زمان مي‌برد كه تبعات اين تصميم اصلاح شود و بازار روند خود را پيدا كند. به گفته او از‌آنجا‌كه حجم معاملات انجام‌شده در بورس كالا در حوزه فولاد چندان زياد نيست، فروشندگان كمتر متضرر مي‌شوند و بخش توليد هم آسيب جدي از ابطال معاملات نمي‌بيند.
بی‌توجهی وزارت صمت به عرضه قطره‌چكاني
مؤمني در سخنان خود به عرضه قطره‌چكاني برخي شركت‌ها و بی‌توجهی وزارت صمت به اجراي تعهدات شركت‌هاي فولادي هم اشاره مي‌كند. او مي‌گويد: در‌حال‌حاضر شركت فولاد كوير متناسب با توليد خود عرضه مي‌كند. روهينا هم عرضه متناسبي دارد؛ اما چرا ذوب‌آهن و فولاد خراسان به‌درستي عرضه‌هاي خود را انجام نداده و به تعهدات‌شان عمل نمي‌كنند. اين دو شركت به صورت قطره‌چكاني محصول به بورس كالا عرضه مي‌كنند. در‌حال‌حاضر شركت فولاد خراسان آيا هم‌وزن فولاد كوير يا روهينا توليد دارد كه به اندازه آنها فولاد در بازار عرضه مي‌كند؟ ظرفيت توليد اين دو شركت زياد است؛ اما عرضه‌شان كمتر از شركت فولاد كوير است. مؤمني، بيشتر سهام فولاد خراسان را متعلق به دولت معرفي مي‌كند. به گفته او ذوب‌آهن اصفهان و فولاد خراسان با عرضه بخش كوچكي از توليدات خود در بورس فقط مي‌خواهند اين‌گونه وانمود كنند كه در بورس حضور دارند و حضورشان به‌عنوان توليدكننده را در بورس كالا اعلام كنند. اين در حالي است كه بر‌اساس ضوابط موجود، اين دو شركت بايد 60 تا 70 درصد توليدات‌شان را در بورس كالا عرضه كنند.
او تأكيد مي‌كند: هيچ‌يك از تعهدات اين دو شركت محقق نمي‌شود و وزارت صمت هم در‌اين‌باره جلساتي داشته و صحبت‌هاي زيادي كرده است؛ اما ما تاكنون چيزي نديده‌ايم. اين كارشناس بورس كالا مي‌گويد: در‌حالي‌كه وزارت صمت كمتر در مسئله اجرا‌نشدن تعهدات شركت‌هاي فولادي براي عرضه حجم متناسب محصول در بورس كالا دخالت مي‌كند، اين وزارتخانه معاملات انجام‌شده در بورس كالا را هم ابطال مي‌كند. او تأكيد مي‌كند: اگر وزارت صمت از تجربه كارشناسان و مديران ارشد بورس كالا استفاده كند و راهكاري براي قيمت‌گذاري بينديشد، اين مشكلات حل مي‌شود. راهكار استخراج‌شده از همكاري بين كارشناسان بورس كالا و وزارت صمت، يك راه عملي و مقرون به صرفه براي توليدكننده و مصرف‌كننده خواهد بود.
تشديد اختلال در بورس در 2 هفته اخير
مؤمني به‌عنوان كارشناس بورس، نبود همكاري بين وزارت صمت و بورس كالا را دليل ايجاد اختلال در بورس كالا معرفي مي‌كند. بهرام سبحاني، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد، نيز در گفت‌وگو با «شرق» اختلالات ايجاد‌شده در بورس كالا به دليل ابطال معاملات را مربوط به دو هفته اخير اعلام مي‌كند. او مي‌گويد: گاهی ابطال معاملات سابقه داشته است؛ اما دو هفته‌اي است كه اين مسئله خيلي تشديد شده است. سبحاني با تأكيد بر اينكه بايد باطل‌كنندگان معاملات توضيح دهند كه به چه دليل اين معاملات ابطال مي‌شود، محصولات عرضه‌شده در بورس را خوراك يك‌سري كارخانه مي‌داند كه اگر به‌موقع به محل كارخانه نرسد، روند توليد را مختل خواهد كرد. او بيان مي‌كند: كسي كه در بورس اين معامله را انجام مي‌دهد، يك‌سري نياز دارد كه وارد اين فضا مي‌شود و با آن قيمت محصول مي‌خرد. مسئولان با اين توجيه كه قيمت بالاست، معاملات را باطل مي‌كنند و كسي كه سفارش داده است، اگر كارخانه‌دار باشد، كارخانه‌اش لنگ مي‌شود و اگر مصرف‌كننده نهايي باشد، همه برنامه‌هايش به هم مي‌خورد. او احتمال مي‌دهد كه روند توليد در صنعت فولاد دچار اختلال شود؛ زيرا با ايجاد اختلال در معاملات بورس
كالا، توليدكننده كه قرار است به پولش برسد، به پول نمي‌رسد و سرمايه در گردش نمي‌تواند ايجاد كند. انبار توليدكننده‌ها پر مي‌شود و در مقابل مصرف‌كننده هم نمي‌تواند ماده اوليه بخرد و روند توليدش متوقف مي‌شود.