سامانه سجام گامی مؤثر در جهت تشکیل بانک جامع اطلاعات مردمی
محمدرضا رسولی
مفهوم دولت الکترونیک در سالهای اخیر بهطور جدی در دستور کار دولتها در سراسر جهان قرار گرفته است و دولتمردان هوشمند نیروهای خود را در راه تحقق چنین شرایطی بسیج کردهاند و درصدد برآمدهاند که فرایندهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را با کمک فناوری ارتباطات و اطلاعات اصلاح کرده و از این طریق به شیوه کارآمدتری به ارائه خدمات به شهروندان بپردازند.
دولت الکترونیک در ایران نیز با وجود آنکه هنوز متولی مستقلی ندارد اما در بعضی حوزهها فعالیت خود را آغاز کرده است. وجود دفاتر الکترونیک دولتی، انتظامی، ثبتی و قضائی از اقدامات دیگری است که در راستای تحقق این هدف پا به عرصه گذاشتهاند. اما یکی از خلأهای اصلی در این زمینه، فقدان بانک اطلاعاتی جامع از مردم کشور است.
درحالحاضر پایگاههای اطلاعاتی زیادی به شکل جزیرهای در کشور وجود دارند که بر اساس نیازهای خود، اطلاعات مورد نیازشان را تجمیع میکنند تا اهداف سازمانی خود را پیش ببرند، مانند آنچه از عملکرد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در طرح غربالگری مردم در ابتلا به ویروس کرونا شاهد آن بودیم اما هنوز هیچ دستگاهی مکلف به ارائه اطلاعات برای تجمیع در یک بانک اطلاعاتی سراسری نشده است. در این روزها با حمایت دولت از بازار سرمایه و جذابیت آن در شرایط کنونی، شاهد موج استقبال روزافزون سرمایهگذاران در این بازار هستیم. فعالیت در این بازار مستلزم اخذ کد معاملاتی است که پیششرط آن احراز هویت در سامانهای خاص به نام سجام است. سجام مخفف سامانه جامع اطلاعات مشتریان است که زیر نظر سازمان بورس در جهت ایجاد سامانه یکپارچه و فراگیر اطلاعات و ارائه خدمات بهتر و سریعتر به سرمایهگذاران ایجاد شده است. این سامانه با دریافت اطلاعاتی نسبتا کامل از مشخصات هویتی، مالی، اجتماعی، تحصیلی، شغلی و... از افراد میتواند علاوه بر تسهیل فرایندهای سرمایهگذاری و شفافسازی فعالیتهای اقتصادی اشخاص حقیقی و حقوقی، بستری مناسب در جهت تشکیل بانک اطلاعاتی
جامع از آحاد مردم باشد. با وجود چنین سامانه جامعی در کشور با وجود تسهیل فرایند خدمترسانی دولت به مردم میتوان مانع بسیاری از اشتباهات احتمالی در حوزه اقتصادی شد. تخصیص یارانه به افراد فوتشده، فعالبودن حسابهای بانکی اشخاصی که وجود خارجی ندارند، پرداخت یارانه به دهکهای پردرآمد جامعه که نیازی به دریافت یارانه ندارند، حذفشدن یارانه دهکهای کمدرآمد جامعه که استحقاق دریافت یارانه را دارند، میتواند نمونهای از این دست اشتباهات باشد. همچنین از دیگر فواید وجود چنین سازوکاری در حوزه سیاست میتوان به شفافسازی انتخابات و اجرای الکترونیکی این فرایند زمانبر و هزینهساز برای دستگاههای ذیربط اشاره کرد. آنچه مسلم است زیرساختهای اجرای چنین سامانه جامعی در کشور وجود دارد و به لحاظ فناوری کمبودی در این زمینه احساس نمیشود، بااینحال به نظر میرسد شاید یکی از دلایلی که تاکنون ارادهای برای تشکیل چنین بانک اطلاعاتی جامعی وجود نداشته، مصلحتاندیشی در مورد ارائه آمار و مسدودشدن راه برخی رانتها در کشور باشد.
مفهوم دولت الکترونیک در سالهای اخیر بهطور جدی در دستور کار دولتها در سراسر جهان قرار گرفته است و دولتمردان هوشمند نیروهای خود را در راه تحقق چنین شرایطی بسیج کردهاند و درصدد برآمدهاند که فرایندهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را با کمک فناوری ارتباطات و اطلاعات اصلاح کرده و از این طریق به شیوه کارآمدتری به ارائه خدمات به شهروندان بپردازند.
دولت الکترونیک در ایران نیز با وجود آنکه هنوز متولی مستقلی ندارد اما در بعضی حوزهها فعالیت خود را آغاز کرده است. وجود دفاتر الکترونیک دولتی، انتظامی، ثبتی و قضائی از اقدامات دیگری است که در راستای تحقق این هدف پا به عرصه گذاشتهاند. اما یکی از خلأهای اصلی در این زمینه، فقدان بانک اطلاعاتی جامع از مردم کشور است.
درحالحاضر پایگاههای اطلاعاتی زیادی به شکل جزیرهای در کشور وجود دارند که بر اساس نیازهای خود، اطلاعات مورد نیازشان را تجمیع میکنند تا اهداف سازمانی خود را پیش ببرند، مانند آنچه از عملکرد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در طرح غربالگری مردم در ابتلا به ویروس کرونا شاهد آن بودیم اما هنوز هیچ دستگاهی مکلف به ارائه اطلاعات برای تجمیع در یک بانک اطلاعاتی سراسری نشده است. در این روزها با حمایت دولت از بازار سرمایه و جذابیت آن در شرایط کنونی، شاهد موج استقبال روزافزون سرمایهگذاران در این بازار هستیم. فعالیت در این بازار مستلزم اخذ کد معاملاتی است که پیششرط آن احراز هویت در سامانهای خاص به نام سجام است. سجام مخفف سامانه جامع اطلاعات مشتریان است که زیر نظر سازمان بورس در جهت ایجاد سامانه یکپارچه و فراگیر اطلاعات و ارائه خدمات بهتر و سریعتر به سرمایهگذاران ایجاد شده است. این سامانه با دریافت اطلاعاتی نسبتا کامل از مشخصات هویتی، مالی، اجتماعی، تحصیلی، شغلی و... از افراد میتواند علاوه بر تسهیل فرایندهای سرمایهگذاری و شفافسازی فعالیتهای اقتصادی اشخاص حقیقی و حقوقی، بستری مناسب در جهت تشکیل بانک اطلاعاتی
جامع از آحاد مردم باشد. با وجود چنین سامانه جامعی در کشور با وجود تسهیل فرایند خدمترسانی دولت به مردم میتوان مانع بسیاری از اشتباهات احتمالی در حوزه اقتصادی شد. تخصیص یارانه به افراد فوتشده، فعالبودن حسابهای بانکی اشخاصی که وجود خارجی ندارند، پرداخت یارانه به دهکهای پردرآمد جامعه که نیازی به دریافت یارانه ندارند، حذفشدن یارانه دهکهای کمدرآمد جامعه که استحقاق دریافت یارانه را دارند، میتواند نمونهای از این دست اشتباهات باشد. همچنین از دیگر فواید وجود چنین سازوکاری در حوزه سیاست میتوان به شفافسازی انتخابات و اجرای الکترونیکی این فرایند زمانبر و هزینهساز برای دستگاههای ذیربط اشاره کرد. آنچه مسلم است زیرساختهای اجرای چنین سامانه جامعی در کشور وجود دارد و به لحاظ فناوری کمبودی در این زمینه احساس نمیشود، بااینحال به نظر میرسد شاید یکی از دلایلی که تاکنون ارادهای برای تشکیل چنین بانک اطلاعاتی جامعی وجود نداشته، مصلحتاندیشی در مورد ارائه آمار و مسدودشدن راه برخی رانتها در کشور باشد.