کرونا و محرم امسال
مصطفی ایزدی
ای کاش ماهیت اجتماعی ویروس کرونا زودتر روشن می‌شد که بدانیم این چه موجودی است که ناگهان در اقصانقاط کره خاکی این همه دردسر و چالش ایجاد کرد و زمین و زمان را به هم ریخت تا بشر آغاز قرن 21 را این‌گونه به هم بپیچد و افق روزگار را مبهم و تاریک نشان دهد؟ این ویروس مرموز منحوس با وجود همه تلاش دانشمندان ذی‌ربط برای مهارش، آرام‌آرام پیش می‌تازد و مشغول به‌هم‌ریختن همه معادلات برنامه‌ریزی‌شده حاکم بر جوامع بشری در عصر حاضر است و معلوم نیست تا چه زمانی می‌خواهد بتازد! در هر صورت همه ما ملزم هستیم آن را جدی بگیریم و اگر چنین نکردیم، دیر یا زود یقه ما را هم خواهد گرفت و در طرفه‌العینی یک‌یک ما را رهسپار دیار باقی می‌کند. گویا تنها موجودی است که با کسی در هیچ رده‌ای شوخی ندارد! از میان هزاران چالشی که در تمامی سرزمین‌ها توسط ویروس کرونا ایجاد شده، یکی هم چالش بین تفکر دیروزی و تفکر امروزی است. در کشور ما با پیدایش بیماری کرونا، دیروزیان درمان آن را با طب سنتی ممکن می‌دانستند و امروزیان علم پزشکی روز را رافع این بلا می‌پندارند. این اختلاف‌نظر به‌ویژه در فضای مجازی رو به گسترش بود تا اینکه یکی از مروجان طب سنتی که سرسختانه از نظر خود دفاع می‌کرد، در یکی از شهرستان‌ها به بیماری کرونا مبتلا شد و چون نتوانست به شیوه خودش، خوددرمانی کند، درگذشت. این حادثه باعث شد صاحبان تفکر دیروزی از اصرار بر نظرات خود بکاهند و به‌گونه‌ای مغلوب رقیبان شوند. یادآوری این نکته ضروری است که نگارنده به پایه‌های اعتقادی افراد در نگاه به دیروز و امروز نمی‌پردازد و به برداشت‌ها و سواد‌ها و نگرش‌های موردی افراد در این‌گونه موضوعات اشاره می‌کند، به‌ویژه اینکه می‌خواهد به یک موضوع حساس در حوزه برداشت‌های دیروز و امروز بپردازد که می‌تواند به اعتقادات و احساسات مذهبی جامعه ما بستگی تام داشته باشد.محرم 1442 هجری فرارسید. این ماه هر سال برای شیعیان و بخش‌هایی از مذاهب دیگر اسلامی یادآور مصائب دردناک و بسیار غم‌انگیزی است که برای خاندان امامت در سرزمین کربلا رقم خورده است، از جمله مصیبت شهادت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و جمعی از یاران مظلوم و وفادارشان که شنیدن وصف آن دل هر انسان آزاده‌ای را به درد می‌آورد. این مصیبت عظما را سالیان سال است که مردمان در شهرهای ممالک اسلامی، به‌ویژه در تمامی شهر‌ها و روستاهای سراسر ایران، با برپایی مراسم‌های گوناگون از قبیل تشکیل مجالس عزاداری و تجمعات و راهپیمایی‌های ویژه خیابانی، بر حسب سنت‌های محلی و قومی، به یاد می‌آورند تا راه و مرام امام شهید خویش را که در مقابل ظالمان قیام کرده بود، زنده نگه دارند.
امسال بلای ویرانگر کرونا به جان این مراسم افتاده و جمعیت کثیری را از شرکت در مجالس و نشست‌ها بازداشته است. اگرچه مفهوم این سخن این نیست که مردم نمی‌توانند به عزاداری و شنیدن روضه و ذکر مصیبت بپردازند، بلکه از گردهمایی در محافل و مجالس پرجمعیت و شرکت در دسته‌های عزاداری خیابانی منع و محروم شده‌اند و البته اگر منع هم نمی‌شدند، خودشان به اعتبار عقل و درایتی که دارند، وجوب حفظ جان خود و دیگران را بر استحباب حضور در هیئت‌های عزاداری ترجیح می‌دهند و هرگز دست به ارتکاب خطای بی‌مبالاتی نمی‌زنند که خود را در گسترش بیماری کرونا شریک كنند، زیرا به این نکته بدیهی توجه دارند که قتل نفس و بی‌توجهی به جان دیگران و بی‌اعتنایی به رنج یاران واقعی مردم در سیستم درمانی کشور، نارضایتی خداوند بزرگ و رنجاندن روح اولیاءالله، به‌ویژه حضرت سیدالشهدا را در پی دارد. وقتی علمای راستین، آموزه‌های دین را برای ما بازگو کرده‌اند بر این نکته مهم و همه‌فهم تأکید داشته‌اند که اگر در مسیر انجام واجبات دین، به ضرر یا احتمال ضرر جانی رسیدید، توقف کنید و انجام آن را به زمان دیگری موکول کنید. در این صورت روشن است که در مسیر انجام مستحبات، هرگز و هرگز نباید ضرر یا احتمال ضرر را نادیده گرفت و به بهانه‌هایی نامطمئن که این روز‌ها در فضای مجازی تبلیغ می‌شود، جان خود و خانواده و سایر مردم را به خطر انداخت که زمان پاسخ‌گویی در محضر احکم‌الحاکمین فرامی‌رسد. نکته درخور توجه اینکه دوباره چالش نگاه دیروزی و امروزی در موضوع ورود به مجالس عادی عزاداری گریبان فضای مجازی را گرفته و در آستانه ماه محرم، بعضی از روضه‌خوان‌ها و مداحان و پا‌منبری‌خوان‌ها را در مقابل اندیشمندان و علمای زمان‌شناس و دانشمندان دلسوز علم پزشکی به صف کرده است تا ثابت کنند این کرونا ساخته دست استکبار جهانی است تا مراسم عزاداری سرور شهیدان را تعطیل کند و دولت و متعلقاتش درصدد پیاده‌کردن اهداف دشمنان اسلام و امام حسین (ع) هستند! افرادی دیگر از این گروه، موضوع را به سیاست گره نمی‌زنند، اما می‌گویند اصلا بیماری کرونا در مجالس عزاداری شهدای کربلا درمان می‌شود.
افرادی هم از همین روضه‌خوان‌ها که دلشان هوای جمعیت‌های چند صد نفره در محافلشان را کرده است، ادعا‌های گوناگون دارند، مثل آن سید اصفهانی که مدعی شده حضور در مراسم‌های عزاداری محرم مثل حضور در جبهه دفاع از حرم در عراق و سوریه است و مگر جوانان مؤمن نمی‌روند به سوریه که شهید بشوند؟
شما هم در مجالس عزاداری شرکت کنید، اگر بر اثر بیماری کرونا مردید که شهید محسوب می‌شوید! مجلس روضه همان حرم است که دفاع از آن هم شهادت می‌طلبد! البته امام جمعه محترم اصفهان در یک سخنرانی کوتاه پاسخ حرف‌های بی‌مبنای همشهری خود را که ظاهرا از خاندان‌های سرشناس اصفهان هم هست، داد و جلوی منحرف‌کردن اذهان مردم را که می‌توانست برای اصفهانی‌ها فاجعه‌آمیز باشد گرفت. افکار دیروزی که بعضا متضمن تحریفات عاشورا و ضایعات اندیشه دینی است، همچنان رونق دارد که پیش‌بینی می‌شود امسال و سال‌های آینده بر اثر بی‌توجهی و بی‌اعتنایی مؤمنین و مؤمنات، این کج‌فهمی‌های آزاردهنده که بیش از همه، علمای روشن و آزاداندیش دین را رنج می‌دهد، از میدان تبلیغات دینی جامعه شیعی خارج شود و به مرور از بین برود.
با توجه به کلیپ‌های فراوانی که از سخنرانی‌ها و مداحی‌های مستند در فضای مجانی قابل مشاهده و بهره‌مندی است و نیز صداوسیما که در این دو ماه، به‌ویژه دهه اول محرم در تمام شبکه‌های خود عزای امام حسین (ع) را نشان می‌دهد، علاقه‌مندان به شورآفرینی دل‌پسند در رثای سرور شهیدان و اهل بیت و اصحاب او، می‌توانند خود را سیراب کنند. صداوسیما در ماه مبارک رمضان، در 54 شبکه تلویزیونی برنامه ویژه داشت که حداقل از 17 شبکه آن ترتیل قرآن و دعای سحر و امثال آنها پخش می‌شد و این غیر از حداقل 17 شبکه سراسری رادیو است که همه برنامه روزانه ترتیل قرآن و برنامه خاص سحری داشتند. با این حساب اگر همین حداقل‌ها در ماه محرم در خدمت سخنرانی کارشناسان مذهبی، مداحان و روضه‌خوان‌ها قرار گیرد، چه شوری در کشور ایجاد می‌شود. امیدواریم آنان که در سال‌های گذشته از برگزاری مراسم عزاداری، بهره مالی می‌بردند، تلاش نکنند که مراسم را به شکل سابق برگزار کنند. جمع‌کردن مردم در تکیه‌ها، حسینه‌ها، مساجد و جاهای سربسته دیگر و رعایت‌نکردن دستورالعمل‌های بهداشتی که معمولا در لحظات سینه‌زنی و... به سختی امكان رعایت دارد، برای اینکه مراسم مانند سال‌های پیشین
باشد، جز ضربه‌زدن به سلامت و امنیت اجتماعی ایرانیان نیست.
ای کاش ماهیت اجتماعی ویروس کرونا زودتر روشن می‌شد که بدانیم این چه موجودی است که ناگهان در اقصانقاط کره خاکی این همه دردسر و چالش ایجاد کرد و زمین و زمان را به هم ریخت تا بشر آغاز قرن 21 را این‌گونه به هم بپیچد و افق روزگار را مبهم و تاریک نشان دهد؟ این ویروس مرموز منحوس با وجود همه تلاش دانشمندان ذی‌ربط برای مهارش، آرام‌آرام پیش می‌تازد و مشغول به‌هم‌ریختن همه معادلات برنامه‌ریزی‌شده حاکم بر جوامع بشری در عصر حاضر است و معلوم نیست تا چه زمانی می‌خواهد بتازد! در هر صورت همه ما ملزم هستیم آن را جدی بگیریم و اگر چنین نکردیم، دیر یا زود یقه ما را هم خواهد گرفت و در طرفه‌العینی یک‌یک ما را رهسپار دیار باقی می‌کند. گویا تنها موجودی است که با کسی در هیچ رده‌ای شوخی ندارد! از میان هزاران چالشی که در تمامی سرزمین‌ها توسط ویروس کرونا ایجاد شده، یکی هم چالش بین تفکر دیروزی و تفکر امروزی است. در کشور ما با پیدایش بیماری کرونا، دیروزیان درمان آن را با طب سنتی ممکن می‌دانستند و امروزیان علم پزشکی روز را رافع این بلا می‌پندارند. این اختلاف‌نظر به‌ویژه در فضای مجازی رو به گسترش بود تا اینکه یکی از مروجان طب سنتی که سرسختانه از نظر خود دفاع می‌کرد، در یکی از شهرستان‌ها به بیماری کرونا مبتلا شد و چون نتوانست به شیوه خودش، خوددرمانی کند، درگذشت. این حادثه باعث شد صاحبان تفکر دیروزی از اصرار بر نظرات خود بکاهند و به‌گونه‌ای مغلوب رقیبان شوند. یادآوری این نکته ضروری است که نگارنده به پایه‌های اعتقادی افراد در نگاه به دیروز و امروز نمی‌پردازد و به برداشت‌ها و سواد‌ها و نگرش‌های موردی افراد در این‌گونه موضوعات اشاره می‌کند، به‌ویژه اینکه می‌خواهد به یک موضوع حساس در حوزه برداشت‌های دیروز و امروز بپردازد که می‌تواند به اعتقادات و احساسات مذهبی جامعه ما بستگی تام داشته باشد.محرم 1442 هجری فرارسید. این ماه هر سال برای شیعیان و بخش‌هایی از مذاهب دیگر اسلامی یادآور مصائب دردناک و بسیار غم‌انگیزی است که برای خاندان امامت در سرزمین کربلا رقم خورده است، از جمله مصیبت شهادت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و جمعی از یاران مظلوم و وفادارشان که شنیدن وصف آن دل هر انسان آزاده‌ای را به درد می‌آورد. این مصیبت عظما را سالیان سال است که مردمان در شهرهای ممالک اسلامی، به‌ویژه در تمامی شهر‌ها و روستاهای سراسر ایران، با برپایی مراسم‌های گوناگون از قبیل تشکیل مجالس عزاداری و تجمعات و راهپیمایی‌های ویژه خیابانی، بر حسب سنت‌های محلی و قومی، به یاد می‌آورند تا راه و مرام امام شهید خویش را که در مقابل ظالمان قیام کرده بود، زنده نگه دارند.
امسال بلای ویرانگر کرونا به جان این مراسم افتاده و جمعیت کثیری را از شرکت در مجالس و نشست‌ها بازداشته است. اگرچه مفهوم این سخن این نیست که مردم نمی‌توانند به عزاداری و شنیدن روضه و ذکر مصیبت بپردازند، بلکه از گردهمایی در محافل و مجالس پرجمعیت و شرکت در دسته‌های عزاداری خیابانی منع و محروم شده‌اند و البته اگر منع هم نمی‌شدند، خودشان به اعتبار عقل و درایتی که دارند، وجوب حفظ جان خود و دیگران را بر استحباب حضور در هیئت‌های عزاداری ترجیح می‌دهند و هرگز دست به ارتکاب خطای بی‌مبالاتی نمی‌زنند که خود را در گسترش بیماری کرونا شریک كنند، زیرا به این نکته بدیهی توجه دارند که قتل نفس و بی‌توجهی به جان دیگران و بی‌اعتنایی به رنج یاران واقعی مردم در سیستم درمانی کشور، نارضایتی خداوند بزرگ و رنجاندن روح اولیاءالله، به‌ویژه حضرت سیدالشهدا را در پی دارد. وقتی علمای راستین، آموزه‌های دین را برای ما بازگو کرده‌اند بر این نکته مهم و همه‌فهم تأکید داشته‌اند که اگر در مسیر انجام واجبات دین، به ضرر یا احتمال ضرر جانی رسیدید، توقف کنید و انجام آن را به زمان دیگری موکول کنید. در این صورت روشن است که در مسیر انجام مستحبات، هرگز و هرگز نباید ضرر یا احتمال ضرر را نادیده گرفت و به بهانه‌هایی نامطمئن که این روز‌ها در فضای مجازی تبلیغ می‌شود، جان خود و خانواده و سایر مردم را به خطر انداخت که زمان پاسخ‌گویی در محضر احکم‌الحاکمین فرامی‌رسد. نکته درخور توجه اینکه دوباره چالش نگاه دیروزی و امروزی در موضوع ورود به مجالس عادی عزاداری گریبان فضای مجازی را گرفته و در آستانه ماه محرم، بعضی از روضه‌خوان‌ها و مداحان و پا‌منبری‌خوان‌ها را در مقابل اندیشمندان و علمای زمان‌شناس و دانشمندان دلسوز علم پزشکی به صف کرده است تا ثابت کنند این کرونا ساخته دست استکبار جهانی است تا مراسم عزاداری سرور شهیدان را تعطیل کند و دولت و متعلقاتش درصدد پیاده‌کردن اهداف دشمنان اسلام و امام حسین (ع) هستند! افرادی دیگر از این گروه، موضوع را به سیاست گره نمی‌زنند، اما می‌گویند اصلا بیماری کرونا در مجالس عزاداری شهدای کربلا درمان می‌شود.
افرادی هم از همین روضه‌خوان‌ها که دلشان هوای جمعیت‌های چند صد نفره در محافلشان را کرده است، ادعا‌های گوناگون دارند، مثل آن سید اصفهانی که مدعی شده حضور در مراسم‌های عزاداری محرم مثل حضور در جبهه دفاع از حرم در عراق و سوریه است و مگر جوانان مؤمن نمی‌روند به سوریه که شهید بشوند؟
شما هم در مجالس عزاداری شرکت کنید، اگر بر اثر بیماری کرونا مردید که شهید محسوب می‌شوید! مجلس روضه همان حرم است که دفاع از آن هم شهادت می‌طلبد! البته امام جمعه محترم اصفهان در یک سخنرانی کوتاه پاسخ حرف‌های بی‌مبنای همشهری خود را که ظاهرا از خاندان‌های سرشناس اصفهان هم هست، داد و جلوی منحرف‌کردن اذهان مردم را که می‌توانست برای اصفهانی‌ها فاجعه‌آمیز باشد گرفت. افکار دیروزی که بعضا متضمن تحریفات عاشورا و ضایعات اندیشه دینی است، همچنان رونق دارد که پیش‌بینی می‌شود امسال و سال‌های آینده بر اثر بی‌توجهی و بی‌اعتنایی مؤمنین و مؤمنات، این کج‌فهمی‌های آزاردهنده که بیش از همه، علمای روشن و آزاداندیش دین را رنج می‌دهد، از میدان تبلیغات دینی جامعه شیعی خارج شود و به مرور از بین برود.
با توجه به کلیپ‌های فراوانی که از سخنرانی‌ها و مداحی‌های مستند در فضای مجانی قابل مشاهده و بهره‌مندی است و نیز صداوسیما که در این دو ماه، به‌ویژه دهه اول محرم در تمام شبکه‌های خود عزای امام حسین (ع) را نشان می‌دهد، علاقه‌مندان به شورآفرینی دل‌پسند در رثای سرور شهیدان و اهل بیت و اصحاب او، می‌توانند خود را سیراب کنند. صداوسیما در ماه مبارک رمضان، در 54 شبکه تلویزیونی برنامه ویژه داشت که حداقل از 17 شبکه آن ترتیل قرآن و دعای سحر و امثال آنها پخش می‌شد و این غیر از حداقل 17 شبکه سراسری رادیو است که همه برنامه روزانه ترتیل قرآن و برنامه خاص سحری داشتند. با این حساب اگر همین حداقل‌ها در ماه محرم در خدمت سخنرانی کارشناسان مذهبی، مداحان و روضه‌خوان‌ها قرار گیرد، چه شوری در کشور ایجاد می‌شود. امیدواریم آنان که در سال‌های گذشته از برگزاری مراسم عزاداری، بهره مالی می‌بردند، تلاش نکنند که مراسم را به شکل سابق برگزار کنند. جمع‌کردن مردم در تکیه‌ها، حسینه‌ها، مساجد و جاهای سربسته دیگر و رعایت‌نکردن دستورالعمل‌های بهداشتی که معمولا در لحظات سینه‌زنی و... به سختی امكان رعایت دارد، برای اینکه مراسم مانند سال‌های پیشین
باشد، جز ضربه‌زدن به سلامت و امنیت اجتماعی ایرانیان نیست.