افزایش صادرات نفت خام ایران در بازارهای بین‌المللی

گزارشی با عنوان «کج‌راهه سرمایه‌گذاری» در تاریخ 21 فروردین 1403 در روزنامه شرق منتشر شد. ضمن قدردانی از طرح دیدگاه‌های آن‌ روزنامه، توضیحات زیر را به آگاهی می‌رساند: سرمایه‌گذاری لازم در صنعت انرژی کشور در سال‌‌های اخیر با محدودیت‌های شدیدی مواجه بوده است. با آغاز تحریم‌های ثانویه ایالات متحده آمریکا در ابتدای دهه 90 شمسی و خروج شرکت‌های اروپایی از قراردادهای نفتی و گازی و همچنین عدم تمایل شرکت‌های چینی و روسی به واسطه تحریم‌های آمریکا و از سوی دیگر تلاش بی‌حاصل دولت قبل در نیمه دوم دهه 1390 شمسی برای ایجاد توافق و جذب سرمایه‌های غربی در صنعت نفت و گاز کشور که با شکست برجام به محاق رفت، سبب شده تا علاوه بر صرف زمان و انرژی سازمانی زیاد، توسعه کشور نیز معطل کشمکش‌های سیاسی حول توافق و خروج از توافق شود.

با آغاز دولت سیزدهم، رویکرد «انتظار برای گشایش‌های برجامی و پسابرجامی» کنار گذاشته شد و با تکیه بر توان داخلی و همت دولت در دستیابی به رشد اقتصادی مطلوب، در حوزه نفت‌ با استفاده از توان و ظرفیت دستگاه سیاست خارجی، فروش نفت به‌صورت تهاتری در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفت. در این زمینه، تهاتر نفت با کالا و سرمایه‌گذاری از روش‌هایی است که انجام می‌شود. با اتخاذ این دستور کار، تولید اعلامی وزارت نفت به‌طور متوسط معادل 465 هزار بشکه در روز نسبت به سال پیش افزایش یافته که این موضوع در افزایش صادرات نفت کشور نمایان شده است و به معنای افزایش درآمد کشور برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌هاست. از سوی دیگر، افزایش صادرات نفت خام به معنای کنش فعال ایران در بازار بین‌المللی، با وجود پایداری تحریم‌های ایالات متحده است و امید به شکسته‌شدن نظام تحریم‌ها، دست‌کم در حوزه فروش نفت‌ خام را بیشتر می‌کند. همچنین با تحولات سیاسی دو سال اخیر در سطح جهانی و منطقه‌ای، جذب سرمایه‌گذاری شرکت‌های چینی و روسی در سال گذشته، امید به گشایش‌های بین‌المللی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی از طرف این دو کشور بیشتر شده است.

از سوی دیگر دولت در تهیه لایحه برنامه هفتم توسعه تلاش کرده است زمینه را برای استفاده از همه ظرفیت‌های کشور برای بهبود سرمایه‌گذاری و ایجاد رقابت و رشد تولید فراهم کند. همان‌طورکه در گزارش روزنامه شرق اشاره شد، می‌توان به‌ موارد ذیل در برنامه هفتم اشاره کرد‌:

وزارت نفت مکلف شده‌ است تا پایان برنامه حداقل پنج درصد از افزایش توان تولید نفت خام کشور و 10 درصد از افزایش توان تولید گاز کشور با اولویت میادین مشترک و میادین گازی توسط شرکت‌های متقاضی غیردولتی ذی‌صلاح عرضه شده باشد. این حکم به‌ معنای ایجاد رقابت در حوزه بالادستی نفت و گاز و رفع انحصار شرکت ملی نفت و کمک به رشد بخش خصوصی در صنعت نفت و استفاده از سرمایه‌های بخش خصوصی داخل برای توسعه صنعت انرژی است.

امکان حضور شرکت‌های پتروشیمی و فولادی در بالادست صنعت نفت و گاز‌

اجازه حضور و شراکت در میادین مشترک نفت و گاز‌

اجازه به صندوق توسعه ملی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بالادست صنعت نفت و گاز.

‌‌ازاین‌رو، استفاده از تعبیر «کج‌راهه سرمایه‌گذاری» بدون توجه به ریشه‌ها و علل مشکلات پیش‌آمده در این مسیر یعنی ایجاد شدیدترین تحریم‌های اقتصادی و بدعهدی غرب در خروج از برجام و تعلل کشور در امید‌بستن به احیای برجام و همچنین عدم توجه به اقدامات دولت برای رفع معضل سرمایه‌گذاری و تأمین مالی، منصفانه به نظر نمی‌رسد.