اختلاف قیمت ورق های فولادی در بورس کالا و بازار
ورق‌های فولادی به دلیل محدود بودن تولیدکنندگان آن در ایران معمولاً در صنایع مختلف و بازار آهن دارای تقاضای بالایی هستند. از این رو قیمت ورق‌های فولادی در بازار آهن با نوسانات بالایی روبرو است. در ایران برای شفاف‌سازی قیمت و جلوگیری از نوسانات قیمت آهن به سراغ عرضه‌های بورس کالا رفتند تا بتوانند نوسانات قیمت ورق‌های فولادی را کنترل کنند؛ اما مشکل از جایی آغاز می‌شود که تفاوت بین نرخ بورس کالا و بازار آزاد برای ورق‌های فولادی به بیش از 30 الی 50 درصد می‌رسد. البته این اختلاف قیمت با توجه به دوره‌ها زمانی مختلف و شرایط بازار افزایش یا کاهش می‌یابد. این چنین و بر طبق معمول، مصرف‌کننده نهایی است که از این بازار بیشترین ضرر و آسیب نصیبش می‌شود. اما چگونه می‌توان از این اختلاف قیمت دور ماند؟ در این مقاله به میزان اختلاف قیمت ورق‌های فولادی در بورس کالا و بازار و دلایل وجود آن می‌پردازیم.
تأثیر بورس کالا بر قیمت ورق سیاه چیست؟
بورس کالای فولاد یک مکان برای عرضه مستقیم و منظم انواع آهن آلات توسط کارخانه‌ها در زنجیره فولاد است که از سنگ آهن تا شمش و مقاطع نهایی مانند تیرآهن، میلگرد و ورق را شامل می‌شود. این معاملات از طریق کارگزاران، کارخانه‌های عرضه‌کننده و انواع مشتریان حقیقی و حقوقی انجام می‌شود. از این رو بورس کالا می‌تواند در بازارهای پر تقاضا مانند قیمت ورق سیاه و دیگر انواع ورق نقش مهمی ایفا کند. هم‌چنین مشکلات بازارهای سنتی شامل نبود سازوکار مشخص برای کشف قیمت و هم‌چنین عدم وجود تضمین‌های معتبر را برطرف می‌کند و باعث ایجاد امنیت در بازار می‌شود.
دلایل اختلاف قیمت ورق فولادی در بورس کالا و بازار
با توجه به تأثیر نرخ ارز بر قیمت آهن آلات باید گفت عمده‌ترین تفاوت قیمت ورق فولادی در بورس کالا و بازار آزاد به اختلاف قیمت دلار در بازار آزاد و دلار نیمایی مربوط است که واسطه‌ها و دلالان بر این اساس باعث نوسانات زیاد در بازار آهن آلات می‌شوند. از این رو اختلاف قیمت بالای ورق فولادی در بورس کالا و بازار آزاد سود هنگفتی را به جیب واسطه‌ها سرازیر می‌کند. واسطه‌هایی که از هرگونه تنش و التهاب در بازار آهن به هر شکلی استقبال می‌کنند.
مقایسه قیمت ورق گالوانیزه در بورس کالا و بازار
هرچند بورس کالا برای کوتاه کردن دست دلالان از بازار محصولات شروع به کارکرده باید گفت چگونه با وجود انواع سهمیه‌ها، عرضه‌های اجباری و شفافیت قیمت ورق در بورس کالا باز هم شاهد اختلاف قیمت در دو بازار هستیم. عدم نظارت بر سهمیه‌ها و فروش این سهمیه در بازار به صورت آزاد، کاهش عرضه‌ها و عدم دسترسی مشتری واقعی به محصول از جمله مسائلی است که باعث گران‌تر شدن چند ده درصدی قیمت ورق در بازار آزاد نسبت به بورس کالا به ویژه قیمت ورق گالوانیزه می‌شود. هم‌چنین انحصار دولتی در ثبت سفارش و تخصیص ارز برای واردات ورق‌های فولادی باعث به وجود آمدن چرخه‌ای التهابی و قحطی ورق‌ها در بازار و گرانی این محصولات می‌شود. به این ترتیب کار برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان واقعی ورق‌های فولادی بسیار سخت و غیرقابل پیش‌بینی ادامه می‌یابد.
تعیین قیمت آهن آلات در بورس کالا و بازار آزاد
در بورس کالا قیمت آهن آلات براساس یک بازه سه درصدی و به صورت زیر تعیین می‌شود:
قیمت شمش جهانی × میانگین هفتگی دلار نیمایی × ۰.۹۵ = قیمت پایه
در بازار آهن هم قیمت ورق‌های فولادی با توجه به نرخ دلار آزاد، معاملات بورس کالا، میزان عرضه‌ها و حجم تقاضا تعیین می‌شود که در مواقعی با بورس کالا دارای اختلاف قیمت‌های بالایی است. این اختلاف قیمت معمولاً به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:
-
فرآیند و مکانیسم اشتباه وزارت صمت در عرضه و خرید ورق‌های فولادی
-
وجود سهمیه‌ها و انحصار دولتی در ثبت و تخصیص ارز برای واردات ورق‌های فولادی
-
انجام معاملات بورس کالا براساس دلار نیمایی و دو نرخی بودن نرخ دلار به صورت آزاد و دولتی
-
عدم مدیریت تقاضا در بازار ورق‌های فولادی
-
کاهش عرضه ورق‌های فولادی و اختصاص سهمیه‌ها به مشتریان خاص
-
کاهش موجودی محصول در بازار و ایجاد تنش و فروش ورق سهمیه‌های دولتی در بازار ملتهب
-
افزایش هزینه تولید و به‌صرفه نبودن معاملات بورس کالا برای تولیدکنندگان
-
ایجاد التهاب در بازار به دلایلی نظیر افزایش نرخ دلار یا کاهش موجودی یک نوع ورق
-
قطع شدن مچینگ و فروش درب کارخانه در برخی از مواقع
-
فروش سهمیه‌ها و مچینگ های ورق فولادی به شرکت‌های دولتی مانند انواع خودروسازان
فروش ورق‌های معامله نشده با قیمت پایه در بورس کالا که با تقاضایی همراه نبوده‌اند را مچینگ در بورس کالا می‌نامند.
چرا خرید از بورس کالا سخت است؟
ارزان‌تر بودن قیمت ورق‌های فولادی در بورس کالا افراد را به سمت این بازار ترغیب می‌کند اما خرید از بورس کالا نیز دردسرهای خاص خود را دارد که باعث می‌شود هرچند قیمت ورق در بورس ارزان‌تر است اما در مواردی ارزش ریسک کردن را نداشته باشد. دردسرهای خرید آهن آلات از بورس کالا شامل موارد زیر است:
-
نیاز به داشتن پروانه ساخت برای متقاضیان مقاطع طویل
-
پیچیدگی فرایند خرید
-
طول شدن پروسه خرید و تحویل محصول
-
محدودیت حجمی و نیاز به تناژ بالا
-
عدم امکان معاوضه یا استرداد محصول
مزایای خرید ورق فولادی از بورس چیست؟
خرید ورق از بورس کالا دارای مزایای زیر است:
-
ارزان‌تر بودن قیمت ورق در بورس کالا
-
تضمین انجام پرداخت ها و وظایف طرفین در معاملات بورس کالا
-
مشخص بودن سازوکار کشف قیمت و شفاف بودن آن
-
امکان خرید ورق‌های فولادی در تناژهای بالا
سخن پایانی
هرچند معایب بازار آزاد بسیار کمتر از بورس کالا بوده اما قیمت ورق در بورس کالا ارزان‌تر است و از این رو اختلاف بالای قیمت ورق فولادی میان این دو بازار باعث سردرگمی خریداران ورق فولادی می‌شود. اختلاف قیمت دلار در بازار دولتی و آزاد، دست‌کاری عرضه‌ها، تخصیص نادرست سهمیه‌ها و فرایند نادرست وزارت صمت در این زمینه از جمله دلایل اختلاف قیمت ورق در بورس و بازار است. در این صورت خرید از شرکت‌های معتبر مانند فولاد ایرانیان و ارسال مستقیم ورق کارخانه‌ها از طریق این شرکت‌ها می‌تواند یکی از بهترین راه‌ها برای کمتر کردن اختلاف قیمتی بورس و بازار باشد.
