تشدید تنش آبی بین عراق و ترکیه
عراق در روزهای اخیر شاهد کنش و واکنش و بگو مگو بین بغداد و آنکارا درباره سدسازی ترکیه روی رودهای حیاتی عراق بویژه سد الجیزره بوده است.
به گزارش شبکه شرق، در جدیدترین تحولات مرتبط با تنش های آبی عراق و ترکیه، بخش رسانه ای وزارت منابع آبی عراق در صفحه قیسبوک خود پوستری را منتشر کرد که نشان می داد دست ترکیه مانع از رسیدن آب به عراق با بستن دو رود دجله و فرات شده است و زیر پوستر نوشته شده است: عراق، زندگی می خواهد.
بعد از انتشار گسترده این پوستر در شبکه های اجتماعی عراقی، «مهدی رشید الحمدانی» وزیر منابع آبی عراق دستور حذف این پوستر را از صفحه رسمی وزارت آب صادر و در بیانیه ای اعلام کرد: بر ضرورت ادامه گفت و گو و مذاکره با کشورهای منبع از طریق حرفه ای و دیپلماتیک و بر اساس منافع مشترک تاکید می کنیم به گونه ای که حقوق آبی عراق را تامین کند نه از طرق انتشار چیزهایی که به آن کشورها (کشورهای منبع اب عراق) اهانت کند.
وزیر منابع آبی عراق همچنین دستور تحقیق درباره این موضوع (انتشار پوستر علیه ترکیه) را صادر کرد.
روز دوشنبه کمیته امور آبی پارلمان عراق از زبان «ثائر مخیف الجبوری» رئیس این کمیته درباره قصد ترکیه برای احداث سد بزرگ الجیزره هشدار داد.
الجبوری تصریح کرد: سد جدید در دست اقدام ترکیه از خطرناکترین سدها است و در صورت احداث، یک قطره آب هم از ترکیه به عراق وارد نخواهد شد.
سد الجیزره که قرار است ترکیه آن را بر روی دجله تاسیس کند، این بار بسیاری را در عراق به واکنش واداشته است؛ از نخبگان نگران تا وزیر منابع آبی عراق که پیشتر تلاش میکرد بیشتر بر ۷ درصد حقابه عراق از طرف ایران متمرکز شود نه بر شریانهای حیاتی ۸۰ درصدی عراق از ترکیه.
بعد از انتشار اخبار قصد ترکیه برای ساخت سد بزرگ الجیزره با کاربری آبیاری و ذخیره آب روی بزرگترین شریان حیاتی عراق یعنی رود دجله، علیرضا گونای سفیر ترکیه در عراق نیز نمک بر زخم عراقیها پاشید و در اظهاراتی که از سوی مقامهای عراقی مداخله گرانه تلقی شد این عبارت را توئیت کرد که « آبها در عراق بسیار هدر میرود و راه حل این مشکل آن نیست که از ترکیه آب بیشتری خواسته شود بلکه باید آبهای موجود را با کفایت بیشتر و بهتر استفاده کرد.»
وی نوشت که ترکیه آماده است در این زمینه به عراق کمک کند و افزود: «باید سیستمهای آبیاری را نوسازی کرد و دست از آبیاری سنتی برداشت زیرا باعث هدر رفتن آب میشود. عراق باید به وظیفه خود به شکل صحیح عمل کند.»
بعد از خبر تصمیم ترکیه برای ساخت سد الجیزره در امتداد سد برقی آلیسو و در ۳۵ کیلومتری مرز عراق؛ اقدامی که عراقیها آن را نابودگر کشورشان میدانند، اتهام سفیر ترکیه به عراقیها درباره هدر دادن آب بدون اشاره به حقابه قانونی عراق، مزید بر علت و باعث واکنشهایی جدی تر در داخل عراق شد.
الحمدانی وزیر منابع آبی عراق که پیشتر بارها به ایران اتهاماتی را با ادعای تغییر مسیر رودهای مشترک وارد کرده و کمتر به علت بحران اصلی عراق یعنی سدهای ترکیه پرداخته بود این بار واکنش نشان داد و در بیانیهای که وزارت منابع آبی عراق منتشر کرد این اظهارات سفیر ترکیه را «نادرست و تحریک کننده افکار عمومی» دانست و از وزارت خارجه عراق خواست تا رسما سفیر ترکیه را فراخواند و به او یادداشت اعتراض دولت عراق را بدهد.
بیانیه وزارت منابع آبی عراق تصریح میکند که «ترکیه دائما به موضوع هدر رفت آب میپردازد و این تلاشی برای به هم ریختن برگهها است تا به خود حق بدهد که حقابه عراق را کم کند این در حالی است که ذخیره سدهای آن بسیار خوب است.»
این بیانیه میافزاید: «ترکیه وصی عراق نیست (قیمومیتی بر عراق ندارد) و باید سهم عراق را عادلانه و منصفانه بر اساس میثاقهای بین المللی بدون دخالت در سیاست آبی عراق بدهد.»
رودهای دجله و فرات جزء رودهای بین المللی هستند زیرا بیش از یک کشور را شامل میشوند، دجله از ترکیه به عراق میآید و فرات از ترکیه به سوریه و سپس به عراق وارد میشود.