تصمیم خطرناک اردوغان
در شرایطی که جهان درگیر بی‌ثباتی و دگرگونی در اتحادهای استراتژیک است، ترکیه به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی منطقه، به دنبال افزایش نفوذ خود از سوریه تا شاخ آفریقا و قفقاز است.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق؛ سقوط بشار اسد و کاهش نفوذ ایران در سوریه، شرایط را برای رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، فراهم کرده تا سیاست‌های توسعه‌طلبانه خود را بیش از پیش تقویت کند.
تحولات جهانی و تغییر در ائتلاف‌های سیاسی
در دنیای امروز، کشورها به‌طور فزاینده‌ای از تعهدات بلندمدت به ابرقدرت‌ها فاصله گرفته و استراتژی‌های کوتاه‌مدت و عمل‌گرایانه را در پیش گرفته‌اند. این وضعیت باعث ایجاد یک شبکه پیچیده و ناپایدار از اتحادها و ائتلاف‌های تاکتیکی شده است که پیامدهای گسترده‌ای برای صلح و امنیت جهانی دارد.
خاورمیانه، که اغلب به عنوان قلب ژئوانرژی جهان توصیف می‌شود، صحنه رقابت قدرت‌های بزرگ، ایدئولوژی‌های متضاد و بازیگران منطقه‌ای شده است. شکست‌های آمریکا در عراق و افغانستان موجب کاهش نفوذ این کشور در منطقه شده و در نتیجه، فضای جدیدی برای بازیگران مستقل مانند ترکیه ایجاد شده است.
ترکیه و آرمان احیای امپراتوری عثمانی
با کاهش نفوذ غرب در خاورمیانه و تغییرات ژئوپلیتیکی، ترکیه در حال گسترش نفوذ خود در مناطقی است که زمانی بخشی از امپراتوری عثمانی بودند، از شرق مدیترانه تا شمال آفریقا، از قفقاز تا خاورمیانه.
اردوغان با استفاده از ملی‌گرایی و شعارهای استقلال استراتژیک، سیاست خارجی ترکیه را از رویکرد سنتی غرب‌گرای خود جدا کرده و به سمت دکترین «استقلال استراتژیک» سوق داده است. این راهبرد، ترکیه را به یک قدرت مستقل و تأثیرگذار در نظم جهانی جدید تبدیل می‌کند.
سیاست‌های ترکیه در مناطق کلیدی
حضور نظامی ترکیه در سوریه و حمایت از گروه‌هایی مانند «حیات تحریر الشام» (که برخی از اعضای آن ارتباطاتی با القاعده و داعش دارند) نشان از تلاش این کشور برای ایجاد منطقه نفوذ پایدار دارد.
دخالت آنکارا در لیبی و گسترش پایگاه‌های نظامی خود در قطر و سومالی، بخشی از تلاش‌های این کشور برای افزایش تسلط بر مناطق استراتژیک است. نقش ترکیه در جنگ قره‌باغ و حمایت از آذربایجان در برابر ارمنستان، نشان‌دهنده گسترش نفوذ آنکارا در منطقه است. خرید سامانه دفاع موشکی اس-۴۰۰ از روسیه، یکی از نشانه‌های تلاش ترکیه برای کاهش وابستگی به غرب و ایجاد موازنه میان قدرت‌های بزرگ است.
چالش ترکیه در روابط با غرب و آمریکا
اگرچه ترکیه همچنان یکی از اعضای کلیدی ناتو محسوب می‌شود، اما سیاست‌های اخیر این کشور روابط آن با آمریکا و اتحادیه اروپا را به شدت تیره کرده است.
خرید سامانه موشکی اس-۴۰۰ از روسیه، به تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه منجر شد.
حمایت از گروه‌های اسلام‌گرا مانند اخوان‌المسلمین، نگرانی‌هایی را برای اروپا و آمریکا ایجاد کرده است.
مداخله در لیبی و سوریه، منافع ایالات متحده و متحدانش را در دریای مدیترانه تهدید می‌کند.
سیاست‌های غیرقابل پیش‌بینی اردوغان در قبال اسرائیل، موجب افزایش تنش‌ها در منطقه شده است.
اردوغان و رویکرد او نسبت به اسرائیل
در سال‌های اخیر، روابط ترکیه و اسرائیل فراز و نشیب‌های زیادی را تجربه کرده است. حمایت اردوغان از فلسطینیان و گروه‌هایی مانند حماس، تنش‌های دیپلماتیک شدیدی میان آنکارا و تل‌آویو ایجاد کرده است.
فعالیت‌های ترکیه در شرق مدیترانه، به‌ویژه تلاش برای اکتشاف منابع گاز طبیعی، باعث افزایش اختلافات این کشور با یونان، قبرس و اسرائیل شده و توازن قدرت در منطقه را تحت تأثیر قرار داده است.
آینده جاه‌طلبی‌های ترکیه
ترکیه در آرزوی تبدیل شدن به یک قدرت جهانی مستقل و تأثیرگذار است. این کشور با موقعیت ژئوپلیتیکی استراتژیک، تاریخ امپراتوری عثمانی و شبکه نفوذ خود در خاورمیانه و آسیای مرکزی، در تلاش است تا یک جایگاه جدید در نظم بین‌المللی برای خود ایجاد کند.
پیوندهای فرهنگی و زبانی با کشورهای ترک‌زبان، از آنکارا تا سین‌کیانگ و آسیای مرکزی، به ترکیه امکان می‌دهد که نقشی برجسته‌تر در این مناطق ایفا کند.
سقوط بشار اسد، فرصت جدیدی برای آنکارا ایجاد کرده تا نفوذ خود را در سوریه گسترش دهد.
تضعیف رقبا و خلأ قدرت در برخی مناطق، به ترکیه اجازه داده است که سیاست‌های توسعه‌طلبانه خود را با محدودیت‌های کمتری دنبال کند.
اردوغان با استفاده از رویکردهای دیپلماتیک، نظامی و اقتصادی، تلاش دارد تا ترکیه را از یک متحد سنتی غرب به یک قدرت مستقل تبدیل کند. جاه‌طلبی‌های این کشور برای احیای نفوذ عثمانی، اگرچه موجب افزایش قدرت آنکارا شده، اما چالش‌هایی جدی نیز برای آن ایجاد کرده است.
این سیاست‌ها می‌توانند موجب تنش‌های بیشتر در منطقه شوند و ترکیه را در موقعیتی قرار دهند که میان قدرت‌های جهانی تعادل برقرار کند، بدون آنکه به‌طور کامل به یکی از بلوک‌های قدرت متعهد شود. آینده ترکیه در این مسیر، به توانایی آن در حفظ توازن میان جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای و تعامل با قدرت‌های جهانی وابسته خواهد بود.
