زلنسکی در ریاض

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق؛ ریاض این روزها سعی دارد تا هر طور شده در مناقشات بین‌المللی نقشی برای خود دست و پا کند. میانجی‌گری لباسی است که بن‌سلمان از پوشیدنش راضی به‌نظر می‌رسد. عربستان سعودی برخلاف کشورهایی چون عمان و قطر و حتی عراق، سابقه چندانی در میانجیگری ندارد. اما ریاض به خوبی متوجه شده  که برای تبدیل شدن به یک قدرت سیاسی در خاورمیانه، ایفای نقش میانجی در بحران‌ها تا چه اندازه موثر است.

در این میان زلنسکی، رئیس‌جمهور نسبتا جوان اوکراین که ظاهرا از بحث و جدل پیش آمده در هفته‌های اخیر در واشنگتن اندکی پشیمان شده، به دنبال راهی برای عبور از بحران می‌گردد.

ریاض قبل از این سفر، در مبادله زندانیان روس و اوکراینی نقش میانجی را بازی کرده بود. سعودی‌ها در سال‌های گذشته با وجود روابط حسنه‌ سنتی خود با آمریکایی‌ها، روابط قابل‌قبولی با روس‌ها ایجاد کرده‌اند. همکاری آنها با مسکو در اوپک و بر سر کاهش یا افزایش سقف فروش نفت نشان از آن دارد که حرف سعودی‌ها برای روس‌ها و بالعکس اثرگذار است.

تحلیل‌گران معتقدند زلنسکی در سفرهای اخیر خود در اروپا که با هدف جلب حمایت قدرت‌های این قاره برای ایستادن مقابل اتحاد پوتین و ترامپ شکل گرفت؛ چندان امیدوار نشد. این ناامیدی که البته با توجه به موقعیت اروپا در مقابل آمریکا طبیعی به‌نظر می‌رسد، زلنسکی را وادار کرده تا هر دری را برای رسیدن به یک وضعیت با ثبات با روس‌ها و حل و فصل مناقشه‌ای که به سود کی‌یف پیش نمی‌رود، بکوبد.

زلنسکی البته به خوبی می‌داند که اوضاع برای او در شرایط کنونی اصلا خوب پیش نمی‌رود. برخی از ناظران معتقدند که زمینه اعمال فشار بر او جهت برگزاری انتخابات یا کناره‌گیری از قدرت، به زودی ممکن است فراهم شود و حتی پا را از این هم فراتر گذاشته و معتقدند ترامپ ممکن است او را وادار کند تا برای جلب حمایت واشنگتن از کی‌یف، قدرت را به فرد دیگری که احتمالا به مسکو نزدیک‌تر است، واگذار کند.

در همین حال که زلنسکی در ریاض به‌سر می‌برد، آمریکایی‌ها  از نامه عذرخواهی او خطاب به ترامپ پرده برداشته‌اند. ظاهرا مقام اوکراینی در صدد دلجویی از ترامپ، به دلیل برخوردها در اتاق بیضی کاخ سفید است. زلنسکی به‌خوبی می‌داند نشست پیش رو میان مقامات اوکراینی و آمریکایی، بدون اینکه قلب ترامپ را به دست بیاورد، به معنای پذیرش باخت پیش از موعد مقرر است.

گفته می‌شود که روز سه‌شنبه مقامات اوکراین و ایالات متحده در یک ملاقات بر روی یک توافق دو جانبه در زمینه مواد معدنی اوکراین و نحوه پایان جنگ بحث خواهند کرد. زلنسکی نیاز دارد تا تضمین‌های امنیتی لازم را از سوی ترامپ؛ دریافت کند. بدون چنین تضمین‌هایی صلح با روس‌ها می‌تواند برای اوکراین گران تمام شود. ترامپ می‌گوید امیدوار است که این هفته اتفاقات بزرگ و مهمی در عربستان بیفتد. ظاهرا زلسنکی هم امید مشابهی دارد و البته احتمالا پوتین پیش از همه اینها سنگ‌هایش را با کاخ سفید واکنده است.

درحال‌حاضر زلنسکی پیشنهاد توقف درگیری‌های هوایی و دریایی و همچنین تبادل اسرا را داده و این اقدام را آزمونی برای سنجش تعهد روسیه به پایان جنگ می‌داند. مسکو اما چنین شروطی را رد کرده و کی‌یف را متهم می‌کند که با مطرح کردن چنین مسائلی قصد وقت خریدن را دارد. از آنجایی که روس‌ها در میدان جنگ دست بالا را دارند، طبیعی است که مسکو بتواند مقابل خواسته‌های اوکراین که حمایت بریتانیا و فرانسه را پشت سر خود دارد، سرکشی کند.

در این ماجرا عربستان خود را به عنوان یک میانجی خنثی معرفی کرده است. اما بدیهی‌ست که ریاض در صدد دریافت امتیازاتی است که به‌طور معمول کشورهای میانجی از آن بهره‌مند می‌شوند. از سوی دیگر برخی معتقدند با توجه به روابط نسبتا خوب عربستان و روسیه، سعودی‌ها آنقدرها که خودشان مدعی هستند، میانجی بی‌طرف به‌حساب نمی‌آیند. اما به‌هر حال؛ با توجه به شرایطی که اوکراین در آن قرار دارد،‌ زلنسکی چاره دیگری را پیش پای خود نمی‌بیند. البته او قبلا هم با هدف دست و پا کردن یک چاره برای عبور از بحران به عربستان سفر کرده بود. اما آن سفر در واقع کم‌ترین نتیجه‌ای برای هیچ‌کدام از طرف‌ها در بر نداشت. اما حالا رئیس‌جمهور فعلی اوکراین و کمدین سابق به‌خوبی می‌داند که باید همه راه‌های ممکن را برای ترمیم روابط متشنج خود با کاخ سفید امتحان کند. حتی اگر این اقدام برابر با دست به دامان یکی از متحدان اقتصادی روس‌ها شدن باشد.