شرق از مناسبات پیش روی پکن – واشنگتن گزارش می دهد
هنر جنگ یا هنر صبر؛ راهبرد چین در برابر سیاست‌های پرهیاهوی ترامپ چه خواهد بود؟
در حالی که کانادا و مکزیک با اقدامات دیپلماتیک و تماس‌های تلفنی تلاش کرده‌اند تا تأثیر تعرفه‌های گسترده ترامپ را کاهش دهند، چین راهبردی متفاوت را در پیش گرفته است. برخلاف یک رویکرد تهاجمی، پکن به نظر می‌رسد که انرژی خود را برای یک رویارویی طولانی‌مدت حفظ می‌کند.
به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از مقامات آمریکایی گزارش داد که ایلان ماسک در پنتاگون درباره برنامه‌های بسیار محرمانه جنگ با چین توجیه خواهد شد. این مقامات اعلام کردند که ماسک ممکن است به اطلاعاتی درباره تاکتیک‌های دریایی و برنامه‌های هدف‌گیری در جنگ احتمالی با چین دسترسی پیدا کند. وی دارای مجوز امنیتی است و به درخواست خود، در مورد چین اطلاعات دریافت خواهد کرد.
مقامات آمریکایی همچنین تأکید کردند که ماسک در پنتاگون با وزیر دفاع و فرماندهان ارشد نظامی درباره مسائل مربوط به چین گفت‌وگو خواهد کرد. در واکنش به این گزارش، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، آن را کاملاً نادرست خواند و گفت که جلسه توجیهی ماسک در پنتاگون درباره جنگ احتمالی با چین صحت ندارد. ترامپ پیش‌تر نیز اظهار داشته بود که آمریکا قصد جنگ با چین را ندارد، اما در صورت لزوم، کاملاً آماده خواهد بود.
در همین حال، روز شنبه، وزارت دفاع تایوان اعلام کرد که ۴۷ فروند هواپیمای ارتش چین به حریم هوایی این کشور نزدیک شده‌اند. بر اساس این گزارش، تایوان در هفته‌های اخیر به‌طور منظم تحرکات هواپیماها و ناوهای جنگی چین را ثبت کرده است. طبق اعلام وزارت دفاع تایوان، از میان این ۴۷ هواپیما، ۴۱ فروند از خط میانی میان تایوان و سرزمین اصلی چین عبور کرده‌اند. به گزارش خبرگزاری تاس، تا ساعت ۶ صبح شنبه، علاوه بر این هواپیماها، یک شناور و یک کشتی جنگی چین نیز در اطراف جزیره مشاهده شده‌اند. در بیانیه این وزارتخانه آمده است: «ما شرایط را تحت نظر داریم و اقدامات لازم را انجام داده‌ایم.»
چرا شی جین‌پینگ وارد بازی ترامپ نمی‌شود!
نشریه فارین پالیسی در تحلیلی به بررسی رویکرد چین در برابر جنگ تجاری دونالد ترامپ پرداخته است. در حالی که کانادا و مکزیک با اقدامات دیپلماتیک و تماس‌های تلفنی تلاش کرده‌اند تا تأثیر تعرفه‌های گسترده ترامپ را کاهش دهند، چین راهبردی متفاوت را در پیش گرفته است. برخلاف یک رویکرد تهاجمی، پکن به نظر می‌رسد که انرژی خود را برای یک رویارویی طولانی‌مدت حفظ می‌کند.
چین در برابر ترامپ منفعل است؟
به‌رغم تأثیر منفی تعرفه‌های آمریکا بر اقتصاد چین، این کشور تلاش چندانی برای جلوگیری از آن‌ها نکرده است. یکی از دلایل این انفعال، تفاوت در سبک رهبری دو کشور است. ترامپ سیاست‌هایی جنجالی و غیرقابل پیش‌بینی دارد که اغلب شبیه به یک نمایش رسانه‌ای است، در حالی که چین رویکردی محتاطانه و حساب‌شده را دنبال می‌کند. شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، که به‌شدت بر تصویر خود به‌عنوان یک رهبر مقتدر حساس است، نمی‌خواهد مذاکراتش با ترامپ به گونه‌ای پیش برود که وجهه او در داخل کشور آسیب ببیند. راش دوشی، تحلیلگر ارشد مطالعات آسیایی در شورای روابط خارجی، معتقد است که شی جین‌پینگ حاضر نیست خود را در برابر دوربین‌های رسانه‌ای در موقعیتی قرار دهد که از سوی ترامپ سرزنش شود. این امر می‌تواند موقعیت او را در میان حزب کمونیست، ارتش و مردم چین تضعیف کند.
علاوه بر این، پکن می‌داند که جنگ تجاری ترامپ با چین فراتر از یک اختلاف اقتصادی است. ترامپ در دستورات اجرایی خود برای اعمال تعرفه‌ها، ورود فنتانیل از چین به آمریکا و عدم اقدام کافی پکن برای مقابله با بحران مواد مخدر را از جمله دلایل این سیاست‌ها عنوان کرده است. اما چین این ادعا را رد کرده و معتقد است که این موضوع تنها یک بهانه برای ادامه جنگ تجاری است. لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، تأکید کرده که ایالات متحده به دنبال یافتن دستاویزی برای افزایش فشار اقتصادی بر پکن است.
آمادگی چین برای رویارویی طولانی‌مدت
تحلیلگران معتقدند که چین، برخلاف کانادا و مکزیک، از ورود به مذاکرات مستقیم با آمریکا خودداری می‌کند زیرا این رویکرد را بی‌نتیجه می‌داند. وندی کاتلر، معاون مؤسسه سیاست‌گذاری جامعه آسیایی، بر این باور است که پکن این وضعیت را یک بازی بی‌پایان می‌بیند و به‌جای راه‌حل‌های موقت، خود را برای یک نبرد اقتصادی بلندمدت آماده می‌کند.
در واکنش به سیاست‌های آمریکا، چین نیز اقدامات متقابل انجام داده است. در ماه فوریه، این کشور تعرفه‌هایی بر واردات انرژی از آمریکا و برخی کالاهای دیگر وضع کرد. دولت چین همچنین قصد دارد تعرفه‌هایی را بر محصولات کشاورزی آمریکا، از جمله سویا، اعمال کند. افزون بر این، پکن سیاست‌هایی را برای هدف قرار دادن شرکت‌های آمریکایی در پیش گرفته است، از جمله آغاز تحقیقات ضدانحصاری علیه گوگل و درج نام برخی شرکت‌های آمریکایی در «لیست نهادهای غیرقابل اعتماد». همچنین، چین در تلاش است تا با کنترل زنجیره تأمین مواد معدنی حیاتی، ایالات متحده را تحت فشار بگذارد.
هم‌زمان، مقامات چینی لحنی تهاجمی‌تر در قبال واشنگتن اتخاذ کرده‌اند. لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، در پاسخ به تعرفه‌های جدید اعلام کرد: «اگر آمریکا خواهان جنگ است، چه تعرفه‌ای، چه تجاری یا هر نوع دیگری، ما آماده‌ایم که تا آخر بجنگیم.» وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، نیز در یک کنفرانس خبری تأکید کرد که تعرفه‌های آمریکا به خود این کشور نیز آسیب می‌زند. با این حال، او احتمال مذاکره را رد نکرد و اظهار داشت: «همکاری موجب منفعت متقابل خواهد شد، اما چین قطعاً در برابر فشارهای خودسرانه واکنش نشان خواهد داد.»
آینده روابط چین و آمریکا
با وجود تنش‌ها، این احتمال وجود دارد که شی و ترامپ در آینده دیدار کنند. دونالد ترامپ اخیراً مدعی شده که رابطه «بسیار خوبی» با شی جین‌پینگ دارد و تلویحاً اشاره کرده که با او در تماس بوده است. برخی منابع خبری گزارش داده‌اند که ترامپ تمایل دارد در ۱۰۰ روز نخست ریاست‌جمهوری‌اش با شی دیدار کند. در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، شی جین‌پینگ استقبال بی‌سابقه‌ای از او به عمل آورد و در شهر ممنوعه یک ضیافت رسمی ترتیب داد. راش دوشی معتقد است که این اقدام به نوعی امتیاز ویژه برای ترامپ بود که هیچ رئیس‌جمهور آمریکایی دیگری دریافت نکرده بود.
اما با توجه به تشدید جنگ تجاری، مشخص نیست که پکن دوباره چنین رویکردی را اتخاذ کند.وندی کاتلر بر این باور است که چین پیش از هرگونه دیدار، خواستار تضمین‌های محکم خواهد بود تا از تضعیف وجهه رهبر خود جلوگیری کند. پکن نمی‌خواهد شی جین‌پینگ در شرایطی قرار بگیرد که در برابر درخواست‌های جدید ترامپ مجبور به عقب‌نشینی شود یا مورد تمسخر قرار گیرد.
جمع‌بندی
چین در برابر تعرفه‌های آمریکا واکنش محتاطانه‌ای داشته و از ورود به یک نمایش رسانه‌ای مشابه آنچه ترامپ دنبال می‌کند، اجتناب کرده است. با این حال، پکن آماده مقابله با فشارهای اقتصادی واشنگتن است و از ابزارهای مختلفی، از جمله تعرفه‌های متقابل و فشار بر شرکت‌های آمریکایی، برای مقابله استفاده می‌کند. در حالی که ترامپ از احتمال دیدار با شی سخن گفته، چین تمایل دارد با اطمینان از یک نتیجه مطلوب، وارد چنین مذاکراتی شود. در مجموع، پکن ترجیح می‌دهد وارد بازی ترامپ نشود و به‌جای رویکرد کوتاه‌مدت، خود را برای رویارویی اقتصادی طولانی‌مدت آماده کند.
