مروری بر بخشهایی از کتاب خاطرات سال77
قتلهای زنجیرهای به روایت هاشمی
مهرشاد ایمانی : تازهترین خاطرات روزنوشت سال 1377 آیتالله هاشمیرفسنجانی با عنوان «در جستوجوی مصلحت» پنجشنبه این هفته، در مراسمی در خانهموزه هاشمی رونمایی میشود؛ مجلدی که با دستگیری غلامحسین کرباسچی در ابتدای سال آغاز شده و با کتکزدن وزیر ارشاد، استیضاح وزیر کشور و قتلهای زنجیره تداوم مییابد. عماد هاشمی، مدیرعامل دفتر نشر معارف انقلاب، درباره این کتاب میگوید: «این کتاب حاوی روایتی متفاوت و بعضا بازگونشده از پشت پرده برخی از اتفاقات مهم کشور در سال 1377 است که از جمله آنها به قتلهای زنجیرهای، دادگاه آقای کرباسچی، برکناری وزیر کشور، حصر آیتالله منتظری، حمله به وزیر ارشاد و وزیر کشور در مراسم تشییع شهدا و تلاشهای پیدا و پنهان برای مذاکره با آمریکا و رویدادهای دیگر میتوان اشاره کرد». عماد هاشمی با بیان اینکه آیتالله هاشمیرفسنجانی از ابتدای سال 1360 تا یک روز پیش از رحلت، خاطرات روزانه خود را ثبت کرده است، گفت: «پیش از این خاطرات 17 سال منتشر شده بود و امسال هجدهمین جلد از این خاطرات منتشر میشود و 18 جلد باقیمانده نیز در آینده بهتدریج منتشر خواهد شد».
پیگیری عفو رهبری درباره پرونده کرباسچی
هاشمی در خاطرات روز اول دی درباره پرونده غلامحسین کرباسچی آورده است: «آقاى [علیمحمد] بشارتى [وزیر اسبق کشور] آمد. راجع به پرونده آقاى [غلامحسین] كرباسچى [شهردار تهران] و آقاى [حسین] محلوجى [وزیر سابق معادن و فلزات] صحبت كرد و كمكى كه ممكن است بشود و از اوضاع خراب اقتصاد كشور گفت. عصر از [اعضای شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی] آقایان [محسن] نوربخش،[محمدعلی] نجفى، محمد [هاشمی]،[حسین] مرعشى و على [هاشمی] آمدند. درخواست داشتند، براى پیگیرى عفو رهبرى در مورد آقاى كرباسچى، در صورت محكومیت در [دادگاه] تجدیدنظر. افطار به خانه آمدم. فاطى افطار تهیه كرده بود و بعضى از بچهها هم بودند». او در دو روز بعد یعنی در تاریخ سوم دی درباره نتیجه دادگاه تجدیدنظر کرباسچی میآورد: «در منزل بودم. كمى باران داشتیم؛ لابد هواى آلوده تهران، كمى پاك مىشود. دو هفته گذشته، بهخاطر آلودگى هوا، چند روز مدارس تعطیل بود. خبر محكومیت آقاى [غلامحسین] كرباسچى [شهردار تهران] در دادگاه تجدیدنظر اعلان شد؛ مقدارى تخفیف دادهاند، ولى باز هم بالا است. على هاشمى -اخوىزاده- تلفنى خواست كه عفو وعدهدادهشده رهبرى را پیگیرىكنم. تلفنى با آیتالله
خامنهاى صحبت كردم و به یادشان آمد كه قبلا گفتهاند در صورت محكومیت عفو مىكنند. گفتند به آقاى [غلامحسین] محمدیگلپایگانى [رئیس دفتر رهبری] دستور مىدهند كه متن حكم را بگیرد و مسئله را پیگیرىكند، ولى قول صریحى ندادند. تا شب به مطالعه گذشت. افطار بعضى از بچهها اینجا بودند. فاطى، افطار تهیه كرده بود و بخشى را از منزل خودش آورده بود؛ مثل روزهاى دیگر. باز على [اخویزاده]، خواست كه به دادستان كل كشور تذكر دهم كه قبل از تقدیم اعتراض به حكم آقای كرباسچى، مانع اجراى حكم شود. با آقاى [مرتضی] مقتدایى [دادستان کل کشور] صحبتكردم؛ قبول كرد و گفت اعتراض را روز شنبه بدهند.
مطرحشدن نقش نیروهای خودسر در قتلهای زنجیرهای
هاشمی در ادامه خاطراتش در همین روز درباره نتیجه بررسی قتلهای زنجیرهای در گفتوگو با درینجفآبادی، پورمحمدى و احمد شفیعى مینویسد: «شب آقایان [قربانعلی] درى[نجفآبادی]،[مصطفی] پورمحمدى و [احمد] شفیعى، از وزارت اطلاعات آمدند. از نتیجه بررسى قتلهاى اخیر كه اتهام متوجه وزارت اطلاعات شده و احتمال خودسرى بعضى از افراد تند، اظهار نگرانى كردند و براى حفظ حیثیت نظام و وزارت چارهجویى نمودند و براى مجازات مرتكبین، در صورت اثبات، اظهار آمادگى كردند. درباره انتخابات شوراها و حكم آقای كرباسچى و محكومیت آقای اسدالله بیات هم صحبت شد. گفتند آقاى خاتمى [رئیسجمهور]، خیلى كلافه است و در جلسات، ناراحتى خودش را ابراز مىكند. در تركیه باز هم تشكیل دولت میسر نشد و بولنت اجویت [از حزب جمهوریت خلق] هم كنار رفت؛ مشكل خلأ دولت، مزمن شده است».
درخواست مشترک خاتمی و هاشمی از رهبری درباره پرونده کرباسچی
او در ادامه در چهار دی درباره ابعاد دیگری از قتلهای زنجیرهای مینویسد: «شب آقاى [سیدمحمد] خاتمى، رئیسجمهور آمد. راجع به مسائل عمده كشور صحبت كردیم... در مورد محكومیت آقاى كرباسچى صحبت شد؛ قرار شد هر دو از رهبرى بخواهیم او را عفو كنند... در مورد قتلهاى اخیر، معتقد است كه وزارت اطلاعات، با انگشتگذاشتن روى فردى خاص، مىخواهد به جناح چپ منتسب كند».
هاشمی در پنجم دی ادامه میدهد: «مجمع [تشخیص مصلحت نظام]، جلسه شورا داشت. كلیات ملاكهاى اولویتها و شوراى ویژه فناورى هاىتك [پیشرفته] تصویب شد. بعد از جلسه، آقاى [محسن] نوربخش [عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی] آمد و خواست مسئله محكومیت آقاى كرباسچى را نزد رهبرى، براى عفو پیگیرى كنم. عصر آقاى [قربانعلی] درىنجفآبادى [وزیر اطلاعات] آمد. در مورد پیگیرى قتلهاى اخیر مذاكره شد و نتیجهگیرى نوار معروف عصر عاشورا را كه علیه آقاى خاتمى تهیه شده بود، آورد. آقاى [سیدمحمد] میرمحمدى [معاون نظارت و حسابرسی دفتر رهبری] آمد. توضیحى در مورد تز دكتراى خود داد كه در مورد هماهنگ و استانداردكردن جریانها و نهادهاى متعدد بازرسى در كشور نوشته است، مشورت كرد...».
اتهامزنی به دولت خاتمی در پرونده قتلها
خاطرات هاشمی در ششم دی باز هم به منشأ این اتهام ثابتنشده از سوی برخی نیروها به دولت خاتمی که چپها (اصلاحطلبان) در قتلهای زنجیرهای نقش داشتند، میپردازد: «آقاى [قربانعلی] درىنجفآبادى [وزیر اطلاعات] آمد. گفت مقرر شده از 23 رمضان، حصر آیتالله منتظرى محدودیت كمترى داشته باشد و علما و فامیل و... بتوانند به ملاقات بروند. گزارشى از پیشرفت تحقیق در مورد قتلهاى اخیر داد و از فتنه احتمالى گفت كه چپها به دنبال آن هستند. تعدادى از پرسنل [وزارت] اطلاعات، منجمله آقاى [مصطفی] موسوى [کاظمی]، مدیركل امنیت، اعتراف كردهاند كه آنها عامل قتلها هستند و این گروه كه میگویند از جناح چپ و طرفداران آقاى [سیدمحمد] خاتمى بودهاند، اخیرا براى انقلاب، بهخاطر تحركات موذیانه ضدانقلاب، احساس خطر كردهاند و از دولت آقاى خاتمى مأیوس شدهاند. بعد از آنكه آقاى درى، اعتراف آنها را به آقاى خاتمى، [رئیسجمهور] گفته است، آقاى خاتمى خواستار مجازات آنها شده. گفتهاند، قبلا با آقاى درى در میان گذاشته بودند و احساس كردهاند كه آقاى درى، موافق و حتى با تنبیه افرادى مثل آقاى نورى و [محسن] آرمین و... موافق است، ولى آقاى درى بهطور اكید،
اطلاع و موافقت خود را تكذیب مىكند و معتقد است براى پیداكردن شریك نیرومند براى جرم خود چنین گفتهاند».
احتمال رفع حصر از آیتالله منتظری
خاطرات هاشمی در چهارشنبه 9 دی به وضعیت حصر آیتالله منتظری اختصاص دارد: «آقایان [حسامالدین] آشنا و [امیر] تهرانى، معاونان وزارت اطلاعات آمدند. گزارشهاى ویژه را آوردند و گزارش سفر به قم و ملاقات با جمعى از علما و جامعه مدرسین [حوزه علمیه قم] را دادند. به اطلاع آنها رساندهاند كه از آیتالله منتظرى، بهطور محدود رفع حصر خواهد شد و نظر آنها را خواستهاند. معمولا تذكر دادهاند كه شرط كنید و مواظب باشید مسائل گذشته تكرار نشود و جامعه مدرسین، نخواسته مسئله به آنها مربوط باشد. گفتند، آسیدهادى [هاشمی]، داماد آقاى منتظرى هم آزاد شده و تعهد كرده مواظبت كند كه ضدانقلاب نتواند از طریق بیت آیتالله منتظرى مزاحمت ایجاد كنند و اعتراف به تخلفهاى گذشته كرده است. گزارش كشف گروهی را دادند كه علیه دولت و آقاى میرحسین موسوى و خط سه مبارزه دارند. از فشارى كه بعد از قتلهاى اخیر، روى وزارت اطلاعات است و نیز از بىاعتمادى رئیسجمهور و دولت نسبت به وزارت و عدم حمایت و سردشدن و ضعف روحیه پرسنل اطلاعات و اظهارات بعضى از اعضاى دولت درخصوص استعفا یا بركنارى آقاى [قربانعلی] درى [نجفآبادی]، [وزیر اطلاعات]، اظهار نگرانى شدید كردند و
گفتند حال نیروهاى وزارت، قدر دوره گذشته را مىفهمند».
ملاقات با خاتمی درباره قتلها
روایت در 10 دی به آنجا میرسد که هاشمی و خاتمی درباره روند بررسی ابعاد قتلها با هم ملاقات میکنند: «شب بچهها افطار جمع بودند. یاسر، یك برگ قدیمی كارت دعوت مراسم ازدواج من و عفت را پیدا كرده و نشان مىدهد. هنگام افطار، محسن خبر داد كه آقاى خاتمى كار فورى دارند. ساعت هشت شب، براى ملاقات تعیین شد؛ با نیمساعت تأخیر آمدند. جریان ملاقات با رهبرى و آقاى درى [وزیر اطلاعات] و دیگران را درباره مسئله قتلهاى اخیر گفت و درباره نحوه عمل و برخورد مشورت كرد. گفت، آقاى [مصطفی] موسوى، [کاظمی]، مدیركل معاونت امنیت و تعدادى دیگر، به ارتكاب قتلها بهخاطر دفاع از اسلام و جلوگیرى از خطرها، اعتراف و ادعا كردهاند كه آقاى درى هم در جریان بوده، ولی آقای درى تكذیب مىكند. میگویند آقاى موسوى از همفكران آقاى خاتمى است و نامزد معاونت امنیت اطلاعات ایشان بوده است. نظرشان این است كه آقاى درى، اعلان كنند كه خود وزارت اطلاعات، جریان را كشف كرده كه واقعیت همین است و خود با پذیرش ضعف و كوتاهى، استعفا بدهد و سپس مدتى آقاى خاتمى، سرپرستى وزارت را به عهده بگیرد و اصلاحات را انجام دهد و با مرتكبین قتلها مطابق قانون عمل شود. گفتم، مسئله
مهم رسیدگى به ادعاى مطلعبودن آقای درى است؛ در صورت مطلعبودن یا نبودن، برخورد فرق مىكند. قرار شد بررسى و مشورت بیشتر بكنیم».
مخالفت روحانی با اعلام قاتل بودن افراد اطلاعاتى
هاشمی در 12 دیماه مینویسد: «دكتر [حسن] روحانى [دبیر شورای عالی امنیت ملی] آمد. درباره مسائل قتلهاى اخیر مذاكره شد. آقاى خاتمى [رئیسجمهور]، با ایشان هم مشورت كرده است. ایشان موافق نیست که خبر قاتلبودن افراد اطلاعاتى اعلان شود؛ گرچه تنبیهشدن را قبول دارد. درباره بودجه مركز تحقیقات [استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام] و انتخابات شوراها و درباره اوضاع كشور و تضعیف رهبرى هم مذاكره شد و هر دو اظهار نگرانى كردیم. گفت، خیلىها منتظرند كه اقدامى بكنید و نمونه اظهارات نمایندگان مجلس و آقاى ناطق [نوری، رئیس مجلس] و آقاى [علی] لاریجانى [رئیس سازمان صداوسیما] را نقل كرد. تا عصر كارها را انجام دادم و به خانه آمدم».
ناراحتی درینجفآبادی از خاتمی
هاشمی در 13 دی از اختلاف درینجفآبادی با خاتمی مینویسد: «آقاى [سیدکمال] خرازى، وزیر امور خارجه آمد... داستانى نقل كرد از احضار جن توسط یك نفر دیگر كه در معیت آقاى عبدالله نورى، نمایش داده است. درباره مسائل ناشى از قتلهاى اخیر صحبت شد... عصر آقاى [قربانعلی] درىنجفآبادى [وزیر اطلاعات] آمد. ناراحت است از اینكه آقاى خاتمى [رئیسجمهور]، پیشنهاد داده كه وزیر اطلاعات، به دنبال اعلان كشف قاتلان قتلهاى جدید استعفا بدهد. معتقد است آقاى [مصطفی] موسوى [کاظمی، جانشین معاون امنیت وزارت اطلاعات]، براى حل مشكل خودش، به دروغ گفته است آقاى درى مطلع بوده و یا موافقت كرده است. انتظار دارد كه من و رهبرى، جلوی این ظلم را بگیریم و معتقد است، آقاى خاتمى براى تسلط بر [وزارت] اطلاعات، چنین استفادهاى از این جریان مىكند. عصر به منزل رهبرى رفتم. درباره مسائل قتلهاى اخیر و محاكمه قاتلان و نحوه برخورد با وزیر اطلاعات، مذاكره طولانى داشتیم. تا مغرب، پس از نماز و افطار هم ادامه دادیم. ایشان هم موافق نیستند كه وزارت اطلاعات خطی باشد و یا آقاى درى كه با اصرار و خواهش، وزارت را پذیرفته، وجهالمصالحه قرار گیرد و در عین حال مایل
نیستند آقاى خاتمى را هم برنجانند. درباره دادگاه آقای كرباسچی صحبت شد؛ ایشان به خاطر نمىآورد كه قول جزمى دادهاند كه عفو مىكنند، ولى امكان عفو را هم نفى نمىكنند. آقاى [محمد] یزدى [رئیس قوه قضائیه]، تلفن كردند و از من خواستند جلسهای را تشكیل دهم، براى مشورت با سران سه قوه، در مورد كیفیت اداره مسئله قتلها، پیشنهادى شبیه پیشنهاد آقاى خاتمى دادند».
انتقاد عسكراولادى از روزنامه سلام
هاشمی در 15 دی از دیدار با حبیبالله عسکراولادی مینویسد: «هنگام افطار، آقاى [حبیبالله] عسكراولادى [عضو هیئت منصفه مطبوعات] كه كنار من بود، از سرمقاله امروز روزنامه سلام كه به نحوى قتلها را به وزارت اطلاعات نسبت داده، انتقاد كرد و گفت، به نوعى به رهبرى هم اهانت كرده و خواستار كنارهگیرى وزیر اطلاعات شده است. لغو پروانه هفتهنامه شلمچه را تأیید كرد. از طرف شوراى نظارت [بر مطبوعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی]، به جرم اهانت به مرحوم آیتالله [سیدابوالقاسم] خویى، لغو شده است. آقاى [علی] لاریجانى، از صداوسیما، به عنوان كار فورى به منزل آمد. گفت وزارت اطلاعات بیانیهاى در مورد قتلهاى اخیر داده و [قتلهای زنجیرهای را] به عهده افراد خودسر از درون وزارت انداخته است؛ پیشنهاد اصلاحى داشت. به آقاى درى گفتم؛ معلوم شد، متن را با نمایندگان آقاى خاتمى [رئیسجمهور] تهیه كرده و تغییر آن را یكطرفه به صلاح نمىداند. آقاى لاریجانى را قانع كردم كه این تغییر، هدف او را تأمین نمىكند. خبر رسید كه به آقاى [علی] رازینى، رئیس دادگسترى تهران، سوءقصد شده است، با نارنجكى كه علیه اتومبیل [پاترول] او به كار بردهاند؛ مجروح شده، ولى
خطر ندارد. آخر شب، آقاى خاتمى، رئیسجمهور، تلفنى تماس گرفتند و گفتند، آیتالله خامنهاى پیشنهاد استعفای وزیر اطلاعات را نپذیرفتهاند؛ با فرض اینكه رئیسجمهور در سه ماه قانونی وزارت را اداره كند، بلكه گفتهاند اگر وزیر مورد قبولى به جاى آقاى درى معرفى شود، مىپذیرند و نیز از سرمقاله امروز روزنامه سلام، اظهار نارضایتى كرد و گفت به آنها گفته که شما دوستان، با این رفتار به دولت ضربه مىزنید».
انتقاد مسیح مهاجری از بیانیه وزارت اطلاعات درباره قتلها
هاشمی در چهارشنبه 16 دی از بیانیه وزارت اطلاعات درباره قتلهای زنجیرهای چنین مطرح میکند: «اخوى محمد آمد. در مورد مسائل اقتصادى و برنامه و خانوادگى صحبت شد. گفت، هنوز دزد خانهاش پیدا نشده است. آقاى مسیح مهاجرى [مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی] آمد. از بیانیه دیشب وزارت اطلاعات در مورد عوامل قتلها، انتقاد داشت. آن را معلول فشار آقاى خاتمى و این كار را براى نظام مضر مىداند و با توجه به اینكه مسئولیت قتلها را متوجه نیروهاى چپ طرفدار آقاى خاتمى در وزارت اطلاعات مىداند، این اقدامات را فاقد توجیه مىپندارد و درصدد است كه در روزنامه، به نحوى با سیاست رئیسجمهور براى وزارت اطلاعات مقابله كند. اعتمادى به افراد مورد نظر رئیسجمهور...».
بالاگرفتن اختلافات چپ و راست درباره قتلهای زنجیرهای
او در 21 دی مینویسد: «با دكتر [حسن] روحانى [دبیر شورای عالی امنیت ملی] به خانه آمدیم. درباره وضع كشور و مشكلات ناشى از مسائل قتلهاى اخیر و اعلامیه وزارت اطلاعات و سپس اختلافاتى كه بین دو طرف چپ و راست پیش آمده، صحبت كردیم. چپىها، براى استعفاى [آقای درینجفآبادی] وزیر اطلاعات، اصرار دارند و راستىها از او حمایت مىكنند. تاكنون تبلیغات این بوده كه راستىها را به عنوان كارشكنى در كار دولت، مسئول قتلها معرفى كردهاند؛ از دیروز حمله متقابل شروع شده و راستىها مطرح كردهاند كه قاتلان چپ و از طرفداران آقاى خاتمی هستند و روزنامههای كیهان و رسالت و جمهورى [اسلامی] نوشتهاند. مصاحبه آقاى [روحالله] حسینیان با كیهان امروز، مسئله را داغتر كرده و دارد تبدیل به فتنه مىشود. رهبرى هم براى حل مشكلات دچار مشكل است و احتیاج به كمك دارد. مقدارى راجع به راه علاج مذاكره كردیم».
اتهامزنی حسینیان به اصلاحطلبان
هاشمی در ادامه به روایت ماجرای انتقادهای گسترده اصلاحطلبان به علی لاریجانی متعاقب پخش برنامه چراغ از صداوسیما و همچنین انتقادهای تند روحالله حسینیان از اصلاحطلبان میپردازد و در 22 دی چنین میآورد: «تا ساعت ده صبح، جراید و بولتنها را دیدم. جناح چپ از برنامه چراغ دیشب تلویزیون خیلى عصبانى است و در روزنامههاى خود، بخش مهمى را به انتقاد و تاختن به صداوسیما اختصاص داده و با عبارات تند و اهانتآمیز از آقاى [علی] لاریجانى [رئیس سازمان صداوسیما] و سیما یاد مىكند. آقاى [روحالله] حسینیان، بهدنبال مصاحبه در كیهان دیروز، مطالب تندترى در سیما گفته و صریحا همكاران آقاى خاتمى را به ارتكاب قتلهاى اخیر به منظور ایجاد جو، جهت تصرف [وزارت] اطلاعات متهم كرده و حمله به جناح راست و وزیر اطلاعات را در این راستا تحلیل كرده است. آقایان تقدسیان و [محمدرضا] نعمتزاده [مدیرعامل شركت ملی صنایع پتروشیمی] آمدند. درباره یك درصد عوارض پتروشیمى كه دچار اختلاف نظر در ردههاى اجرایى شده، از من نظر خواستند. توضیحاتى براى رفع مشكل اختلاف دادم. آقاى [سیدمحمد] كیاوش [علویتبار، مشاور نهاد ریاستجمهوری] آمد. از مشكلات جامعه و خود گفت
و خواست كه با ما همكارى كند. ظهر محسن [سرپرست دفتر ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام] آمد. درباره عوارض منفى اختلافات و نزاعهاى جدى بر سر قتلها و راههاى علاج صحبت شد. ساعت سهونیم به دفتر رهبرى رفتم. جمع زیادى از مسئولان كشور را به عنوان افطارى دعوت كردهاند. آقاى [سیدمحمد] خاتمى [رئیسجمهور] صحبت كرد. مطالبی درباره امور كشور و وضع اقتصاد گفت و سپس از برنامه چراغ دیشب سیما و اظهارات آقاى [روحالله] حسینیان، با حضور رهبرى، به تلخى انتقاد كرد. با توجه به اینكه صداوسیما در اختیار رهبرى است، حتما به ایشان هم برخورد داشت، ولى رهبرى بعد از صحبت، عكسالعملى نشان ندادند. آقاى خاتمى به من گفت كه دیشب در هنگام پخش برنامه، به رهبرى پیغام داده است كه بنا دارد اعلامیه علیه صداوسیما بدهد، ولى رهبرى ضمن حقدادن به ایشان، از دادن اعلامیه منع كردهاند. به رهبرى گفته است كه حداقل جبران این است كه آقاى [علی] لاریجانى [از ریاست سازمان صداوسیما] عزل شود؛ انصافا ضربه محكمى است. آیتالله خامنهاى هم صحبت مفصلى داشتند، ولى وارد مسائل سیاسى نشدند و بیشتر موعظه و تحلیل مسائل فكرى و اعتقادى بود. بعد از نماز و افطار، به خانه آمدم.
هنگام افطار، آقاى ناطق [نوری، رئیس مجلس] كنار من بود. با اشاره به اظهارات آقاى حسینیان، گفت كه در مقابل سمپاشىهاى طولانى جناح چپ بوده است».
او در ادامه در 23 دی مینویسد: «جمعى از دستاندركاران پرورش آبزیان، از بخش خصوصى [اعضای اتحادیه شرکتهای تعاونی تکثیر و پرورش میگو و ماهی]، همراه با معاون شیلات جهاد [سازندگی] و معاونان تعاونىها آمدند. گزارش برنامه توسعه پرورش شیلات در برنامه سوم را دادند و از عدم همكارى بانكها گله داشتند و تشكر كردند كه این صنعت را پایهگذارى و تقویت كردم و درخواست ادامه حمایت و سفری به گواتر براى بازدید را داشتند.
آقاى [جواد] مقصودى، از ستاد [برگزاری] نمازجمعه [تهران] آمد. مطابق معمول انتقادات زیادى از عملكرد دولت آقاى خاتمى [رئیسجمهور] و برخوردهاى آنها در مسئله قتلها دارد و از من خواست، به سكوت پایان دهم و براى جلوگیرى از خسارت بیشتر، وارد میدان شوم. اخوى محمد آمد. راجع به حوادث روزهاى اخیر و تشدید خصومتهاى جناحى و اقدام سیما در برنامه چراغ و انتخابات شوراها صحبت شد. آقاى درینجفآبادى [وزیر اطلاعات]، گزارشى از بازجویىهای متهمان قتلها داد و ادعاى آقاى [مصطفی] موسوى [کاظمی، جانشین معاون امنیت وزارت اطلاعات]، درخصوص اطلاع آقاى درى و پیشنهاد خودش به آقاى [محمد] نیازى [دادستان نظامی تهران] قاضى دادگاه، براى شنیدن توضیحات ایشان و ضبط توضیحات و سؤالها و دفاع از خودش داد كه قابل توجه بود و از بىاطلاعى خود و غلطبودن ادعاى موسوى گفت. انتظار دارد كه رهبرى و من كمك كنیم كه به ایشان ختم نشود و مسئله به گونهای جمع شود كه بیش از این به ضرر نظام تمام نشود. گفت، وزارت هم انسجام خود را از دست داده و احتیاج به تقویت دارد. گفت، با توجه به بیانیه اخیر آیتالله منتظرى و تحركات اصفهان، رفع محدودیت از آقاى منتظرى دچار تردید
شده است. تا عصر كارها را انجام دادم و به خانه آمدم. بحث عمده رسانهها، مسئله قتلها و اقدام صداوسیما و [مصاحبه] آقای [روحالله] حسینیان است. رسانههاى چپ، اهانتهاى زیادى به آقاى [علی] لاریجانی و سیما و برنامه چراغ دارند و رسانههاى راست، بهگرمى از آنها دفاع مىكنند. رسانههاى خارجى، عمدتا از آقاى خاتمى دفاع مىكنند. رهبرى هم در صحبتهایشان از حمایتهاى خارجىها انتقاد كردند و تعبیر اصلاحطلبان را كه رسانههای خارجى درباره جناح چپ به كار مىبرند، به سُخره گرفتند».
اصرار خاتمی برای کنارگذاشتن درینجفآبادی
هاشمیرفسنجانی همچنین در 26 دی همان سال یعنی سال 77 مینویسد که خاتمی اصرار به کنارگذاشتن درینجفآبادی داشت و میخواست اسماعیل شوشتری را جایگزین او كند که نظر مقام معظم رهبری علی یونسی بود: «درباره مشاجرات مطبوعاتی برای قتلها، قرار شد دبیرخانه شوراى عالى امنیت ملی، كنترل كنند. درباره مسائل قتلها، گزارش بازجویىها را دادند؛ معلوم شد چیز جدیدى بهدست نیامده است. آقایان [مصطفی] موسوى [کاظمی]و صادق [مهدوی= مهرداد عالیخانی]، آقاى درى [وزیر اطلاعات] را متهم مىكنند كه مطلع و راضی بوده و آقاى درى، منكر است و آقاى خاتمى اصرار دارد كه آقاى درى عوض شود و هنوز با آیتالله خامنهاى بر سر وزیر جایگزین، به توافق نرسیدهاند. آقاى خاتمى بنا دارد آقاى [اسماعیل] شوشترى را پیشنهاد كند؛ رهبری آقای [علی] یونسى را قبول كرده، ولى آقاى خاتمى تردید دارد كه او را بپذیرد یا نپذیرد. آقاى خاتمى گفت به آقایان [عبدالله] نورى و [سیدمحمد موسوی] خویینىها و [سعید] حجاریان و... گفته است كه چرا توقع مردم را در مورد برخورد با مسئله قتلها بالا مىبرند. آنها از آقاى خاتمى انتظار دارند كه برخورد تندتر كند و بر سر این مسئله اختلاف دارند.
از تندروى آنها و نیز جلسات آقاى [جلالالدین] طاهرى در اصفهان، ناراضى است».
مهرشاد ایمانی : تازهترین خاطرات روزنوشت سال 1377 آیتالله هاشمیرفسنجانی با عنوان «در جستوجوی مصلحت» پنجشنبه این هفته، در مراسمی در خانهموزه هاشمی رونمایی میشود؛ مجلدی که با دستگیری غلامحسین کرباسچی در ابتدای سال آغاز شده و با کتکزدن وزیر ارشاد، استیضاح وزیر کشور و قتلهای زنجیره تداوم مییابد. عماد هاشمی، مدیرعامل دفتر نشر معارف انقلاب، درباره این کتاب میگوید: «این کتاب حاوی روایتی متفاوت و بعضا بازگونشده از پشت پرده برخی از اتفاقات مهم کشور در سال 1377 است که از جمله آنها به قتلهای زنجیرهای، دادگاه آقای کرباسچی، برکناری وزیر کشور، حصر آیتالله منتظری، حمله به وزیر ارشاد و وزیر کشور در مراسم تشییع شهدا و تلاشهای پیدا و پنهان برای مذاکره با آمریکا و رویدادهای دیگر میتوان اشاره کرد». عماد هاشمی با بیان اینکه آیتالله هاشمیرفسنجانی از ابتدای سال 1360 تا یک روز پیش از رحلت، خاطرات روزانه خود را ثبت کرده است، گفت: «پیش از این خاطرات 17 سال منتشر شده بود و امسال هجدهمین جلد از این خاطرات منتشر میشود و 18 جلد باقیمانده نیز در آینده بهتدریج منتشر خواهد شد».
پیگیری عفو رهبری درباره پرونده کرباسچی
هاشمی در خاطرات روز اول دی درباره پرونده غلامحسین کرباسچی آورده است: «آقاى [علیمحمد] بشارتى [وزیر اسبق کشور] آمد. راجع به پرونده آقاى [غلامحسین] كرباسچى [شهردار تهران] و آقاى [حسین] محلوجى [وزیر سابق معادن و فلزات] صحبت كرد و كمكى كه ممكن است بشود و از اوضاع خراب اقتصاد كشور گفت. عصر از [اعضای شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی] آقایان [محسن] نوربخش،[محمدعلی] نجفى، محمد [هاشمی]،[حسین] مرعشى و على [هاشمی] آمدند. درخواست داشتند، براى پیگیرى عفو رهبرى در مورد آقاى كرباسچى، در صورت محكومیت در [دادگاه] تجدیدنظر. افطار به خانه آمدم. فاطى افطار تهیه كرده بود و بعضى از بچهها هم بودند». او در دو روز بعد یعنی در تاریخ سوم دی درباره نتیجه دادگاه تجدیدنظر کرباسچی میآورد: «در منزل بودم. كمى باران داشتیم؛ لابد هواى آلوده تهران، كمى پاك مىشود. دو هفته گذشته، بهخاطر آلودگى هوا، چند روز مدارس تعطیل بود. خبر محكومیت آقاى [غلامحسین] كرباسچى [شهردار تهران] در دادگاه تجدیدنظر اعلان شد؛ مقدارى تخفیف دادهاند، ولى باز هم بالا است. على هاشمى -اخوىزاده- تلفنى خواست كه عفو وعدهدادهشده رهبرى را پیگیرىكنم. تلفنى با آیتالله
خامنهاى صحبت كردم و به یادشان آمد كه قبلا گفتهاند در صورت محكومیت عفو مىكنند. گفتند به آقاى [غلامحسین] محمدیگلپایگانى [رئیس دفتر رهبری] دستور مىدهند كه متن حكم را بگیرد و مسئله را پیگیرىكند، ولى قول صریحى ندادند. تا شب به مطالعه گذشت. افطار بعضى از بچهها اینجا بودند. فاطى، افطار تهیه كرده بود و بخشى را از منزل خودش آورده بود؛ مثل روزهاى دیگر. باز على [اخویزاده]، خواست كه به دادستان كل كشور تذكر دهم كه قبل از تقدیم اعتراض به حكم آقای كرباسچى، مانع اجراى حكم شود. با آقاى [مرتضی] مقتدایى [دادستان کل کشور] صحبتكردم؛ قبول كرد و گفت اعتراض را روز شنبه بدهند.
مطرحشدن نقش نیروهای خودسر در قتلهای زنجیرهای
هاشمی در ادامه خاطراتش در همین روز درباره نتیجه بررسی قتلهای زنجیرهای در گفتوگو با درینجفآبادی، پورمحمدى و احمد شفیعى مینویسد: «شب آقایان [قربانعلی] درى[نجفآبادی]،[مصطفی] پورمحمدى و [احمد] شفیعى، از وزارت اطلاعات آمدند. از نتیجه بررسى قتلهاى اخیر كه اتهام متوجه وزارت اطلاعات شده و احتمال خودسرى بعضى از افراد تند، اظهار نگرانى كردند و براى حفظ حیثیت نظام و وزارت چارهجویى نمودند و براى مجازات مرتكبین، در صورت اثبات، اظهار آمادگى كردند. درباره انتخابات شوراها و حكم آقای كرباسچى و محكومیت آقای اسدالله بیات هم صحبت شد. گفتند آقاى خاتمى [رئیسجمهور]، خیلى كلافه است و در جلسات، ناراحتى خودش را ابراز مىكند. در تركیه باز هم تشكیل دولت میسر نشد و بولنت اجویت [از حزب جمهوریت خلق] هم كنار رفت؛ مشكل خلأ دولت، مزمن شده است».
درخواست مشترک خاتمی و هاشمی از رهبری درباره پرونده کرباسچی
او در ادامه در چهار دی درباره ابعاد دیگری از قتلهای زنجیرهای مینویسد: «شب آقاى [سیدمحمد] خاتمى، رئیسجمهور آمد. راجع به مسائل عمده كشور صحبت كردیم... در مورد محكومیت آقاى كرباسچى صحبت شد؛ قرار شد هر دو از رهبرى بخواهیم او را عفو كنند... در مورد قتلهاى اخیر، معتقد است كه وزارت اطلاعات، با انگشتگذاشتن روى فردى خاص، مىخواهد به جناح چپ منتسب كند».
هاشمی در پنجم دی ادامه میدهد: «مجمع [تشخیص مصلحت نظام]، جلسه شورا داشت. كلیات ملاكهاى اولویتها و شوراى ویژه فناورى هاىتك [پیشرفته] تصویب شد. بعد از جلسه، آقاى [محسن] نوربخش [عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی] آمد و خواست مسئله محكومیت آقاى كرباسچى را نزد رهبرى، براى عفو پیگیرى كنم. عصر آقاى [قربانعلی] درىنجفآبادى [وزیر اطلاعات] آمد. در مورد پیگیرى قتلهاى اخیر مذاكره شد و نتیجهگیرى نوار معروف عصر عاشورا را كه علیه آقاى خاتمى تهیه شده بود، آورد. آقاى [سیدمحمد] میرمحمدى [معاون نظارت و حسابرسی دفتر رهبری] آمد. توضیحى در مورد تز دكتراى خود داد كه در مورد هماهنگ و استانداردكردن جریانها و نهادهاى متعدد بازرسى در كشور نوشته است، مشورت كرد...».
اتهامزنی به دولت خاتمی در پرونده قتلها
خاطرات هاشمی در ششم دی باز هم به منشأ این اتهام ثابتنشده از سوی برخی نیروها به دولت خاتمی که چپها (اصلاحطلبان) در قتلهای زنجیرهای نقش داشتند، میپردازد: «آقاى [قربانعلی] درىنجفآبادى [وزیر اطلاعات] آمد. گفت مقرر شده از 23 رمضان، حصر آیتالله منتظرى محدودیت كمترى داشته باشد و علما و فامیل و... بتوانند به ملاقات بروند. گزارشى از پیشرفت تحقیق در مورد قتلهاى اخیر داد و از فتنه احتمالى گفت كه چپها به دنبال آن هستند. تعدادى از پرسنل [وزارت] اطلاعات، منجمله آقاى [مصطفی] موسوى [کاظمی]، مدیركل امنیت، اعتراف كردهاند كه آنها عامل قتلها هستند و این گروه كه میگویند از جناح چپ و طرفداران آقاى [سیدمحمد] خاتمى بودهاند، اخیرا براى انقلاب، بهخاطر تحركات موذیانه ضدانقلاب، احساس خطر كردهاند و از دولت آقاى خاتمى مأیوس شدهاند. بعد از آنكه آقاى درى، اعتراف آنها را به آقاى خاتمى، [رئیسجمهور] گفته است، آقاى خاتمى خواستار مجازات آنها شده. گفتهاند، قبلا با آقاى درى در میان گذاشته بودند و احساس كردهاند كه آقاى درى، موافق و حتى با تنبیه افرادى مثل آقاى نورى و [محسن] آرمین و... موافق است، ولى آقاى درى بهطور اكید،
اطلاع و موافقت خود را تكذیب مىكند و معتقد است براى پیداكردن شریك نیرومند براى جرم خود چنین گفتهاند».
احتمال رفع حصر از آیتالله منتظری
خاطرات هاشمی در چهارشنبه 9 دی به وضعیت حصر آیتالله منتظری اختصاص دارد: «آقایان [حسامالدین] آشنا و [امیر] تهرانى، معاونان وزارت اطلاعات آمدند. گزارشهاى ویژه را آوردند و گزارش سفر به قم و ملاقات با جمعى از علما و جامعه مدرسین [حوزه علمیه قم] را دادند. به اطلاع آنها رساندهاند كه از آیتالله منتظرى، بهطور محدود رفع حصر خواهد شد و نظر آنها را خواستهاند. معمولا تذكر دادهاند كه شرط كنید و مواظب باشید مسائل گذشته تكرار نشود و جامعه مدرسین، نخواسته مسئله به آنها مربوط باشد. گفتند، آسیدهادى [هاشمی]، داماد آقاى منتظرى هم آزاد شده و تعهد كرده مواظبت كند كه ضدانقلاب نتواند از طریق بیت آیتالله منتظرى مزاحمت ایجاد كنند و اعتراف به تخلفهاى گذشته كرده است. گزارش كشف گروهی را دادند كه علیه دولت و آقاى میرحسین موسوى و خط سه مبارزه دارند. از فشارى كه بعد از قتلهاى اخیر، روى وزارت اطلاعات است و نیز از بىاعتمادى رئیسجمهور و دولت نسبت به وزارت و عدم حمایت و سردشدن و ضعف روحیه پرسنل اطلاعات و اظهارات بعضى از اعضاى دولت درخصوص استعفا یا بركنارى آقاى [قربانعلی] درى [نجفآبادی]، [وزیر اطلاعات]، اظهار نگرانى شدید كردند و
گفتند حال نیروهاى وزارت، قدر دوره گذشته را مىفهمند».
ملاقات با خاتمی درباره قتلها
روایت در 10 دی به آنجا میرسد که هاشمی و خاتمی درباره روند بررسی ابعاد قتلها با هم ملاقات میکنند: «شب بچهها افطار جمع بودند. یاسر، یك برگ قدیمی كارت دعوت مراسم ازدواج من و عفت را پیدا كرده و نشان مىدهد. هنگام افطار، محسن خبر داد كه آقاى خاتمى كار فورى دارند. ساعت هشت شب، براى ملاقات تعیین شد؛ با نیمساعت تأخیر آمدند. جریان ملاقات با رهبرى و آقاى درى [وزیر اطلاعات] و دیگران را درباره مسئله قتلهاى اخیر گفت و درباره نحوه عمل و برخورد مشورت كرد. گفت، آقاى [مصطفی] موسوى، [کاظمی]، مدیركل معاونت امنیت و تعدادى دیگر، به ارتكاب قتلها بهخاطر دفاع از اسلام و جلوگیرى از خطرها، اعتراف و ادعا كردهاند كه آقاى درى هم در جریان بوده، ولی آقای درى تكذیب مىكند. میگویند آقاى موسوى از همفكران آقاى خاتمى است و نامزد معاونت امنیت اطلاعات ایشان بوده است. نظرشان این است كه آقاى درى، اعلان كنند كه خود وزارت اطلاعات، جریان را كشف كرده كه واقعیت همین است و خود با پذیرش ضعف و كوتاهى، استعفا بدهد و سپس مدتى آقاى خاتمى، سرپرستى وزارت را به عهده بگیرد و اصلاحات را انجام دهد و با مرتكبین قتلها مطابق قانون عمل شود. گفتم، مسئله
مهم رسیدگى به ادعاى مطلعبودن آقای درى است؛ در صورت مطلعبودن یا نبودن، برخورد فرق مىكند. قرار شد بررسى و مشورت بیشتر بكنیم».
مخالفت روحانی با اعلام قاتل بودن افراد اطلاعاتى
هاشمی در 12 دیماه مینویسد: «دكتر [حسن] روحانى [دبیر شورای عالی امنیت ملی] آمد. درباره مسائل قتلهاى اخیر مذاكره شد. آقاى خاتمى [رئیسجمهور]، با ایشان هم مشورت كرده است. ایشان موافق نیست که خبر قاتلبودن افراد اطلاعاتى اعلان شود؛ گرچه تنبیهشدن را قبول دارد. درباره بودجه مركز تحقیقات [استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام] و انتخابات شوراها و درباره اوضاع كشور و تضعیف رهبرى هم مذاكره شد و هر دو اظهار نگرانى كردیم. گفت، خیلىها منتظرند كه اقدامى بكنید و نمونه اظهارات نمایندگان مجلس و آقاى ناطق [نوری، رئیس مجلس] و آقاى [علی] لاریجانى [رئیس سازمان صداوسیما] را نقل كرد. تا عصر كارها را انجام دادم و به خانه آمدم».
ناراحتی درینجفآبادی از خاتمی
هاشمی در 13 دی از اختلاف درینجفآبادی با خاتمی مینویسد: «آقاى [سیدکمال] خرازى، وزیر امور خارجه آمد... داستانى نقل كرد از احضار جن توسط یك نفر دیگر كه در معیت آقاى عبدالله نورى، نمایش داده است. درباره مسائل ناشى از قتلهاى اخیر صحبت شد... عصر آقاى [قربانعلی] درىنجفآبادى [وزیر اطلاعات] آمد. ناراحت است از اینكه آقاى خاتمى [رئیسجمهور]، پیشنهاد داده كه وزیر اطلاعات، به دنبال اعلان كشف قاتلان قتلهاى جدید استعفا بدهد. معتقد است آقاى [مصطفی] موسوى [کاظمی، جانشین معاون امنیت وزارت اطلاعات]، براى حل مشكل خودش، به دروغ گفته است آقاى درى مطلع بوده و یا موافقت كرده است. انتظار دارد كه من و رهبرى، جلوی این ظلم را بگیریم و معتقد است، آقاى خاتمى براى تسلط بر [وزارت] اطلاعات، چنین استفادهاى از این جریان مىكند. عصر به منزل رهبرى رفتم. درباره مسائل قتلهاى اخیر و محاكمه قاتلان و نحوه برخورد با وزیر اطلاعات، مذاكره طولانى داشتیم. تا مغرب، پس از نماز و افطار هم ادامه دادیم. ایشان هم موافق نیستند كه وزارت اطلاعات خطی باشد و یا آقاى درى كه با اصرار و خواهش، وزارت را پذیرفته، وجهالمصالحه قرار گیرد و در عین حال مایل
نیستند آقاى خاتمى را هم برنجانند. درباره دادگاه آقای كرباسچی صحبت شد؛ ایشان به خاطر نمىآورد كه قول جزمى دادهاند كه عفو مىكنند، ولى امكان عفو را هم نفى نمىكنند. آقاى [محمد] یزدى [رئیس قوه قضائیه]، تلفن كردند و از من خواستند جلسهای را تشكیل دهم، براى مشورت با سران سه قوه، در مورد كیفیت اداره مسئله قتلها، پیشنهادى شبیه پیشنهاد آقاى خاتمى دادند».
انتقاد عسكراولادى از روزنامه سلام
هاشمی در 15 دی از دیدار با حبیبالله عسکراولادی مینویسد: «هنگام افطار، آقاى [حبیبالله] عسكراولادى [عضو هیئت منصفه مطبوعات] كه كنار من بود، از سرمقاله امروز روزنامه سلام كه به نحوى قتلها را به وزارت اطلاعات نسبت داده، انتقاد كرد و گفت، به نوعى به رهبرى هم اهانت كرده و خواستار كنارهگیرى وزیر اطلاعات شده است. لغو پروانه هفتهنامه شلمچه را تأیید كرد. از طرف شوراى نظارت [بر مطبوعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی]، به جرم اهانت به مرحوم آیتالله [سیدابوالقاسم] خویى، لغو شده است. آقاى [علی] لاریجانى، از صداوسیما، به عنوان كار فورى به منزل آمد. گفت وزارت اطلاعات بیانیهاى در مورد قتلهاى اخیر داده و [قتلهای زنجیرهای را] به عهده افراد خودسر از درون وزارت انداخته است؛ پیشنهاد اصلاحى داشت. به آقاى درى گفتم؛ معلوم شد، متن را با نمایندگان آقاى خاتمى [رئیسجمهور] تهیه كرده و تغییر آن را یكطرفه به صلاح نمىداند. آقاى لاریجانى را قانع كردم كه این تغییر، هدف او را تأمین نمىكند. خبر رسید كه به آقاى [علی] رازینى، رئیس دادگسترى تهران، سوءقصد شده است، با نارنجكى كه علیه اتومبیل [پاترول] او به كار بردهاند؛ مجروح شده، ولى
خطر ندارد. آخر شب، آقاى خاتمى، رئیسجمهور، تلفنى تماس گرفتند و گفتند، آیتالله خامنهاى پیشنهاد استعفای وزیر اطلاعات را نپذیرفتهاند؛ با فرض اینكه رئیسجمهور در سه ماه قانونی وزارت را اداره كند، بلكه گفتهاند اگر وزیر مورد قبولى به جاى آقاى درى معرفى شود، مىپذیرند و نیز از سرمقاله امروز روزنامه سلام، اظهار نارضایتى كرد و گفت به آنها گفته که شما دوستان، با این رفتار به دولت ضربه مىزنید».
انتقاد مسیح مهاجری از بیانیه وزارت اطلاعات درباره قتلها
هاشمی در چهارشنبه 16 دی از بیانیه وزارت اطلاعات درباره قتلهای زنجیرهای چنین مطرح میکند: «اخوى محمد آمد. در مورد مسائل اقتصادى و برنامه و خانوادگى صحبت شد. گفت، هنوز دزد خانهاش پیدا نشده است. آقاى مسیح مهاجرى [مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی] آمد. از بیانیه دیشب وزارت اطلاعات در مورد عوامل قتلها، انتقاد داشت. آن را معلول فشار آقاى خاتمى و این كار را براى نظام مضر مىداند و با توجه به اینكه مسئولیت قتلها را متوجه نیروهاى چپ طرفدار آقاى خاتمى در وزارت اطلاعات مىداند، این اقدامات را فاقد توجیه مىپندارد و درصدد است كه در روزنامه، به نحوى با سیاست رئیسجمهور براى وزارت اطلاعات مقابله كند. اعتمادى به افراد مورد نظر رئیسجمهور...».
بالاگرفتن اختلافات چپ و راست درباره قتلهای زنجیرهای
او در 21 دی مینویسد: «با دكتر [حسن] روحانى [دبیر شورای عالی امنیت ملی] به خانه آمدیم. درباره وضع كشور و مشكلات ناشى از مسائل قتلهاى اخیر و اعلامیه وزارت اطلاعات و سپس اختلافاتى كه بین دو طرف چپ و راست پیش آمده، صحبت كردیم. چپىها، براى استعفاى [آقای درینجفآبادی] وزیر اطلاعات، اصرار دارند و راستىها از او حمایت مىكنند. تاكنون تبلیغات این بوده كه راستىها را به عنوان كارشكنى در كار دولت، مسئول قتلها معرفى كردهاند؛ از دیروز حمله متقابل شروع شده و راستىها مطرح كردهاند كه قاتلان چپ و از طرفداران آقاى خاتمی هستند و روزنامههای كیهان و رسالت و جمهورى [اسلامی] نوشتهاند. مصاحبه آقاى [روحالله] حسینیان با كیهان امروز، مسئله را داغتر كرده و دارد تبدیل به فتنه مىشود. رهبرى هم براى حل مشكلات دچار مشكل است و احتیاج به كمك دارد. مقدارى راجع به راه علاج مذاكره كردیم».
اتهامزنی حسینیان به اصلاحطلبان
هاشمی در ادامه به روایت ماجرای انتقادهای گسترده اصلاحطلبان به علی لاریجانی متعاقب پخش برنامه چراغ از صداوسیما و همچنین انتقادهای تند روحالله حسینیان از اصلاحطلبان میپردازد و در 22 دی چنین میآورد: «تا ساعت ده صبح، جراید و بولتنها را دیدم. جناح چپ از برنامه چراغ دیشب تلویزیون خیلى عصبانى است و در روزنامههاى خود، بخش مهمى را به انتقاد و تاختن به صداوسیما اختصاص داده و با عبارات تند و اهانتآمیز از آقاى [علی] لاریجانى [رئیس سازمان صداوسیما] و سیما یاد مىكند. آقاى [روحالله] حسینیان، بهدنبال مصاحبه در كیهان دیروز، مطالب تندترى در سیما گفته و صریحا همكاران آقاى خاتمى را به ارتكاب قتلهاى اخیر به منظور ایجاد جو، جهت تصرف [وزارت] اطلاعات متهم كرده و حمله به جناح راست و وزیر اطلاعات را در این راستا تحلیل كرده است. آقایان تقدسیان و [محمدرضا] نعمتزاده [مدیرعامل شركت ملی صنایع پتروشیمی] آمدند. درباره یك درصد عوارض پتروشیمى كه دچار اختلاف نظر در ردههاى اجرایى شده، از من نظر خواستند. توضیحاتى براى رفع مشكل اختلاف دادم. آقاى [سیدمحمد] كیاوش [علویتبار، مشاور نهاد ریاستجمهوری] آمد. از مشكلات جامعه و خود گفت
و خواست كه با ما همكارى كند. ظهر محسن [سرپرست دفتر ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام] آمد. درباره عوارض منفى اختلافات و نزاعهاى جدى بر سر قتلها و راههاى علاج صحبت شد. ساعت سهونیم به دفتر رهبرى رفتم. جمع زیادى از مسئولان كشور را به عنوان افطارى دعوت كردهاند. آقاى [سیدمحمد] خاتمى [رئیسجمهور] صحبت كرد. مطالبی درباره امور كشور و وضع اقتصاد گفت و سپس از برنامه چراغ دیشب سیما و اظهارات آقاى [روحالله] حسینیان، با حضور رهبرى، به تلخى انتقاد كرد. با توجه به اینكه صداوسیما در اختیار رهبرى است، حتما به ایشان هم برخورد داشت، ولى رهبرى بعد از صحبت، عكسالعملى نشان ندادند. آقاى خاتمى به من گفت كه دیشب در هنگام پخش برنامه، به رهبرى پیغام داده است كه بنا دارد اعلامیه علیه صداوسیما بدهد، ولى رهبرى ضمن حقدادن به ایشان، از دادن اعلامیه منع كردهاند. به رهبرى گفته است كه حداقل جبران این است كه آقاى [علی] لاریجانى [از ریاست سازمان صداوسیما] عزل شود؛ انصافا ضربه محكمى است. آیتالله خامنهاى هم صحبت مفصلى داشتند، ولى وارد مسائل سیاسى نشدند و بیشتر موعظه و تحلیل مسائل فكرى و اعتقادى بود. بعد از نماز و افطار، به خانه آمدم.
هنگام افطار، آقاى ناطق [نوری، رئیس مجلس] كنار من بود. با اشاره به اظهارات آقاى حسینیان، گفت كه در مقابل سمپاشىهاى طولانى جناح چپ بوده است».
او در ادامه در 23 دی مینویسد: «جمعى از دستاندركاران پرورش آبزیان، از بخش خصوصى [اعضای اتحادیه شرکتهای تعاونی تکثیر و پرورش میگو و ماهی]، همراه با معاون شیلات جهاد [سازندگی] و معاونان تعاونىها آمدند. گزارش برنامه توسعه پرورش شیلات در برنامه سوم را دادند و از عدم همكارى بانكها گله داشتند و تشكر كردند كه این صنعت را پایهگذارى و تقویت كردم و درخواست ادامه حمایت و سفری به گواتر براى بازدید را داشتند.
آقاى [جواد] مقصودى، از ستاد [برگزاری] نمازجمعه [تهران] آمد. مطابق معمول انتقادات زیادى از عملكرد دولت آقاى خاتمى [رئیسجمهور] و برخوردهاى آنها در مسئله قتلها دارد و از من خواست، به سكوت پایان دهم و براى جلوگیرى از خسارت بیشتر، وارد میدان شوم. اخوى محمد آمد. راجع به حوادث روزهاى اخیر و تشدید خصومتهاى جناحى و اقدام سیما در برنامه چراغ و انتخابات شوراها صحبت شد. آقاى درینجفآبادى [وزیر اطلاعات]، گزارشى از بازجویىهای متهمان قتلها داد و ادعاى آقاى [مصطفی] موسوى [کاظمی، جانشین معاون امنیت وزارت اطلاعات]، درخصوص اطلاع آقاى درى و پیشنهاد خودش به آقاى [محمد] نیازى [دادستان نظامی تهران] قاضى دادگاه، براى شنیدن توضیحات ایشان و ضبط توضیحات و سؤالها و دفاع از خودش داد كه قابل توجه بود و از بىاطلاعى خود و غلطبودن ادعاى موسوى گفت. انتظار دارد كه رهبرى و من كمك كنیم كه به ایشان ختم نشود و مسئله به گونهای جمع شود كه بیش از این به ضرر نظام تمام نشود. گفت، وزارت هم انسجام خود را از دست داده و احتیاج به تقویت دارد. گفت، با توجه به بیانیه اخیر آیتالله منتظرى و تحركات اصفهان، رفع محدودیت از آقاى منتظرى دچار تردید
شده است. تا عصر كارها را انجام دادم و به خانه آمدم. بحث عمده رسانهها، مسئله قتلها و اقدام صداوسیما و [مصاحبه] آقای [روحالله] حسینیان است. رسانههاى چپ، اهانتهاى زیادى به آقاى [علی] لاریجانی و سیما و برنامه چراغ دارند و رسانههاى راست، بهگرمى از آنها دفاع مىكنند. رسانههاى خارجى، عمدتا از آقاى خاتمى دفاع مىكنند. رهبرى هم در صحبتهایشان از حمایتهاى خارجىها انتقاد كردند و تعبیر اصلاحطلبان را كه رسانههای خارجى درباره جناح چپ به كار مىبرند، به سُخره گرفتند».
اصرار خاتمی برای کنارگذاشتن درینجفآبادی
هاشمیرفسنجانی همچنین در 26 دی همان سال یعنی سال 77 مینویسد که خاتمی اصرار به کنارگذاشتن درینجفآبادی داشت و میخواست اسماعیل شوشتری را جایگزین او كند که نظر مقام معظم رهبری علی یونسی بود: «درباره مشاجرات مطبوعاتی برای قتلها، قرار شد دبیرخانه شوراى عالى امنیت ملی، كنترل كنند. درباره مسائل قتلها، گزارش بازجویىها را دادند؛ معلوم شد چیز جدیدى بهدست نیامده است. آقایان [مصطفی] موسوى [کاظمی]و صادق [مهدوی= مهرداد عالیخانی]، آقاى درى [وزیر اطلاعات] را متهم مىكنند كه مطلع و راضی بوده و آقاى درى، منكر است و آقاى خاتمى اصرار دارد كه آقاى درى عوض شود و هنوز با آیتالله خامنهاى بر سر وزیر جایگزین، به توافق نرسیدهاند. آقاى خاتمى بنا دارد آقاى [اسماعیل] شوشترى را پیشنهاد كند؛ رهبری آقای [علی] یونسى را قبول كرده، ولى آقاى خاتمى تردید دارد كه او را بپذیرد یا نپذیرد. آقاى خاتمى گفت به آقایان [عبدالله] نورى و [سیدمحمد موسوی] خویینىها و [سعید] حجاریان و... گفته است كه چرا توقع مردم را در مورد برخورد با مسئله قتلها بالا مىبرند. آنها از آقاى خاتمى انتظار دارند كه برخورد تندتر كند و بر سر این مسئله اختلاف دارند.
از تندروى آنها و نیز جلسات آقاى [جلالالدین] طاهرى در اصفهان، ناراضى است».