فریاد و اشک‌های مهرجویی بلندترین اعتراض

‌حوالی نیمه‌شب 15 اسفند بود که ویدئویی چند‌دقیقه‌ای از «داریوش مهرجویی» منتشر شد؛ ویدئویی بسیار تلخ و دردناک که او را در حال اعتراض به «سانسور» و رفتار مسئولان نشان می‌داد، درحالی‌که پروانه نمایش به قول مدیران نظارت و ارزشیابی منقضی‌شده فیلم «لامینور» در دستش بود. ویدئویی که در آن اعلام کرد: «معترض است» و می‌گفت: «شما به من پروانه نمایش داده‌اید، چرا زیر قول خودتان می‌زنید؟!مردانه رفتار کنید» و می‌پرسید: «که هستی تو؟ پشت پرده مانند اشباح هی حکم صادر می‌کنید...» و می‌گفت که نمی‌تواند تحمل کند. او که به‌تازگی از بیمارستان برگشته بود، در‌حالی‌که صدایش می‌لرزید، از تحصن جلوی سازمان سینمایی می‌گفت؛ از اینکه می‌خواهد این بار حقش را بگیرد. اعلام کرد این بار می‌خواهد «بجنگد». این ویدئو تا ابد در یاد و خاطره هرکسی که ذره‌ای به سینما علاقه دارد و حداقل یک فیلم سینمایی ایرانی در زندگی‌اش دیده، باقی می‌ماند. بسیاری از کاربران به این فشار و رفتاری که با یکی از مهم‌ترین، خوش‌فکرترین و بهترین کارگردانان سینمای ایران شده است، در مدت کمی اعتراض کردند. آن اشک‌ها، آن فریادها، آن گلویی که خود را برای قربانی‌شدن حاضر می‌کرد، در حافظه تصویری ما باقی ماند؛ مایی که در این سال‌ها اعتراض‌های بسیاری دیده‌ایم، اما اعتراض از سوی هنرمندان به این شکل و این‌قدر شدید و مستأصلانه ندیده بودیم. اعتراض‌های هنری از جنس امضا‌کردن بیانیه بود و حضور‌نداشتن در جشنواره‌های دولتی. چند سال قبل منیژه حکمت نیز اعلام کرد اگر پروانه ساخت به او ندهند، در مقابل وزارت ارشاد سیگار خواهد فروخت. طبق قانون نانوشته‌ای، در این هشت سال گذشته، محدودیت‌هایی از جایی غیر از سازمان سینمایی بر هنرمندان اعمال می‌شد و هنرمندان به جاهایی دیگر باید پاسخ‌گو می‌بودند؛ اما اکنون شرایط در حال تغییر است. این را از رفتار مسئولان سینمایی، حتی آنانی که سال‌های سال در این سیستم حضور داشته‌اند، درمی‌یابیم. حبیب ایل‌بیگی، معاون نظارت سازمان سینمایی کنونی که حداقل در چند دولت حضور داشته‌، این بار آن‌طور که ایسنا گزارش داده است، درباره دلیل حذف «لامینور» و «علفزار» از اکران نوروز می‌گوید: «این‌طور به جمع‌بندی رسیدیم!» و در پاسخ به اینکه «آیا ممیزی مسئله اکران‌نشدن فیلم «لامینور» است؟» بیان می‌کند: «نه، اصلا چنین چیزی نیست. اینها -لامینور و علفزار- فیلم‌هایی هستند که مجوز می‌گیرند و مشکلی برای اکران ندارند، ولی برای اکران نوروزی انتخاب نشدند!». هرچند سازندگان فیلم «لامینور» از چندین بار بازبینی فیلم از سوی مسئولان از وزیر و رئیس سازمان سینمایی و کارشناسان نظارت و ممیزی خبر می‌دهند، بازهم در ظهر روز 15 اسفند و طبق آخرین تصمیم شورای صنفی نمایش اعلام می‌شود «با احترام به جایگاه داریوش مهرجویی در سینمای ایران، ضمن تأکید بر لزوم صدور پروانه نمایش توسط وزارت ارشاد اسلامی، تأیید شده تا این فیلم از اکران ویژه عید فطر یا هر مورد دیگری که او تمایل داشته باشد، برخوردار شود». همین تصمیم بود که کاسه صبر «داریوش مهرجویی» را لبریز کرد و فریاد «معترضم» سر داد. هرچند فریاد و گریه‌هایش سبب نشد که وزیر ارشاد دولت ابراهیم رئیسی، «محمدمهدی اسماعیلی» یا رئیس سازمان سینمایی، «محمد خزایی»، تا لحظه نوشتن این متن واکنشی به درخواست او نشان دهند. از یک سو شورای صنفی نمایش تأکید می‌کند که اسامی فیلم‌ها با در‌نظر‌گرفتن اصلاحات سازمان سینمایی اعلام شده است و از سوی دیگر، حبیب ایل‌بیگی به‌عنوان معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، حرف‌های مرسوم را تکرار می‌کند و می‌گوید: «فیلم «لامینور» به کارگردانی داریوش مهرجویی، نه توقیف است و نه مانعی برای اکران آن در آینده وجود دارد». البته این بار بر دلایلی مانند تنوع و مخاطب برای عدم حضور فیلم در بین فیلم‌های اکران نوروزی تأکید می‌کند نه اینکه چون مجوز نمایش ندارد. حتی فراموش می‌کند که کمتر از یک روز پیش چه ‌گفته‌ و این بار می‌گوید: «بارها به تهیه‌کننده فیلم گفته‌ایم که فیلم مشکلی برای پروانه نمایش ندارد و مسیر اکران آن باز است؛ فیلم فقط در جدول اکران نوروز نیست». حرف‌هایی که به نظر می‌رسد فقط برای تلف‌کردن وقت است نه یک اقدام عملی.