چه اتفاقی بیفتد جان آدم‌ها برایتان ارزش پیدا می‌کند؟

نورا حسینی: می‌خواستند جلسه علنی صحن شورای شهر تهران را تعطیل کنند به دلیل آلودگی هوا؛ نایب‌رئیس شورای شهر تهران که این روزها در غیاب رئیس بیمار، مدیریت جلسات را بر عهده دارد، این را قبل از آغاز صحن علنی شورای شهر به خبرنگاران می‌گوید. اما نه شنبه که کیفیت هوای تهران در وضعیت خطرناک بود و نه روز گذشته که هوای تهران همچنان ناسالم بود، مدارس تعطیل نشد. سخنگوی آموزش و پرورش به رسانه‌ها گفته است اگر مدارس تعطیل می‌شد آیا مشکل گردوغبار حل می‌شد؟ اما اعضای شورای شهر تهران به عدم تعطیلی تهران در روزی که شاخص‌ها کیفیت هوا قهوه‌ای بود و برخی معتقد بودند شهر باید تخلیه شود، واکنش‌های تندی نشان دادند و خواستار ورود قوه قضائیه به این موضوع شدند.

پرویز سروری معتقد بود «اطلاعات درستی به مسئولان ندادند؛ چون اعلام کردند روند کاهشی خواهد بود، درحالی‌که شاهد رشد یا تثبیت شرایط بودیم و این برای کسانی که بیماری زمینه‌ای داشتند، بسیار خطرناک بود و اگر اطلاعات درستی را از نظر کارشناسی می‌دادند، به نظرم صلاح این بود که روز شنبه را حتما تعطیل می‌کردند. حتی تصمیم داشتیم جلسه شورا را تعطیل اعلام کنیم، ولی چون گفتند دولت تعطیلی اعلام نکرده، این کار را انجام ندادیم».

بیشتر وقت صحن شورای شهر هم به گزارش آلودگی هوا و تذکر اعضا به مسئولان دولتی برای تعطیل‌نکردن فعالیت‌ها در شهر گذشت. به اعتقاد اکثریت اعضای شورای شهر تهران، به دلیل قرار‌گرفتن کیفیت هوا در وضعیت خطرناک، باید تمامی فعالیت‌های شهر متوقف می‌شد.

مسئولان شهری از زمان ورود شکل‌گیری توده گردوغبار به مرزهای کشور گفتند. محمد‌مهدی میرزایی‌قمی، سرپرست شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران گفت: منشأ این آلودگی خارج از کشور بوده و منشأ آن احتراقی نیست. زمان شکل‌گیری توده ساعت ۱۳ روز چهارشنبه ۱۷ فروردین بوده است. در آن زمان، این توده هنوز وارد کشور نشده بود و روز پنجشنبه از مرزهای غربی وارد کشور شد و غلظت ذرات معلق را در ایستگاه‌های کردستان، کرمانشاه و ایلام افزایش داد.

به گفته او، ورود گردوغبار به تهران از قسمت غربی کشور بوده و پنجشنبه، جمعه و شنبه ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون را شاهد بودیم و پیک آن در ساعت ۱۱ صبح جمعه به بیش از ۴۰۰ ppm رسیده و باعت شده تهران به‌عنوان آلوده‌ترین شهر جهان معرفی شود. این شاخص در هیچ ساعتی به کمتر از ۲۰۰ نرسید.

بر اساس آمار ارائه‌شده در صحن شورا، حداکثر غلظت در ایستگاه صنعتی شریف به میزان ۱۷۸۲ میکرو‌گرم بر متر‌مکعب بود و با توجه به اینکه حد مجاز ۱۵۵ است، این غلظت در ایستگاه صنعتی شریف ۱۱.۵ برابر حد مجاز بوده است. بر اساس پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته، توده اول روز جمعه وارد تهران شد و بعدازظهر وارد استان‌های شمال شرقی شد و پیش‌بینی ما این بود که توده دوم در حال شکل‌گیری و ورود به کشور است که چون زیر توده ابر بود، قابلیت رصد در تصاویر ماهواره‌ای وجود نداشت.

سرپرست شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران معتقد است این موضوع باید از سوی سازمان محیط زیست و وزارت امور خارجه پیگیری شود؛ چرا‌که در سال‌های گذشته گردوغبار در تابستان رخ می‌داد و امسال در روزهای ابتدایی سال اتفاق افتاده که نشان‌دهنده گرمایش زمین است. این اتفاق در ۱۲ سال گذشته کم‌سابقه بوده و نمونه آن به تابستان سال ۸۸ برمی‌گردد که ادارات و مدارس در نهایت تعطیل شدند. این نقد مطرح می‌شد که چرا شهرداری مدارس را تعطیل نکرد و اقدامی انجام نداد؟ ما در شهرداری بیش از شرح وظایف خود اقدام کردیم و اطلاع‌رسانی را انجام دادیم. بر اساس قانون، اطلاع‌رسانی در این زمینه بر عهده شهرداری نیست و وظیفه بر عهده کمیته اضطراری آلودگی هوا مبنی بر اعلام سازمان هواشناسی و وزارت بهداشت است.

سازمان هواشناسی باید ۹۶ ساعت قبل پیش‌بینی را انجام می‌داد و به وزارت بهداشت اعلام می‌کرد و این وزارتخانه ۱۲ ساعت فرصت داشت در صورت ایجاد خطر برای مردم، شرایط را به کمیته اضطراری استان اعلام کند.

قوه قضائیه به عدم تعطیلی تهران ورود کند

صحبت‌های این مقام مسئول در شهرداری چندان مورد پسند اعضای شورای شهر تهران قرار نگرفت. حبیب کاشانی در انتقاد تندی درخصوص وقوع توفان گردوغبار تهران گفت: ما در این زمینه با تساهل سخن می‌گوییم که انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است، در حالی که سخن از جان و سلامتی مردم است. من از قوه قضائیه خواهش می‌کنم این موضوع را به‌طور ویژه نگاه کنند. رئیس قوه قضائیه و دادستان کل کشور به‌طور ویژه به قضیه ورود کنند؛ چراکه ترک فعل صورت گرفته است. می‌گوییم افرادی که با مشکلات تنفسی مواجه می‌شوند به مراکز درمانی مراجعه کنند، در صورتی که باید بپرسیم چه تعداد افراد در این دو روز جان خود را از دست دادند.

به گفته او مردمی که از خانه خارج شدند به دنبال کار و معیشت خود بودند. اتفاقی که افتاد ترک فعل است. در مواردی که من از مراکز نگهداری از کودکان استثنائی بازدید می‌کنم این موضوع مطرح می‌شود که کودکان مبتلا به اوتیسم به علت حضور مادرانشان در دوران بارداری در اوج آلودگی هوا به این بیماری مبتلا شده‌اند. این انصاف و مردانگی نیست که با جان مردم بازی شود. این جوانمردی است که یک تصمیم غلط منجر به مرگ حتی یک نفر شود؟ برخی اعضا گفتند با قوه قضائیه نامه‌نگاری کنیم اما نمی‌خواهیم کار سیاسی کنیم. اتفاقی که در این روز افتاد مهم است و از قوه قضائیه می‌خواهیم اگر ترک فعل صورت گرفته برخورد شود.

 آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی

ناصر امانی، عضو دیگر شورای شهر تهران هم به نبود شهردار و معاونش در صحن شورا اشاره کرد و گفت: توقع داشتیم به دلیل اهمیت این بحث و جنجالی که در ۴۸ ساعت گذشته علیه شهرداری و شورا رخ داد، امروز یا آقای شهردار یا معاون حمل‌ونقل می‌آمدند، هم به افکار عمومی احترام می‌گذاشتند و هم با حضورشان اهمیت موضوع را نشان می‌دادند که مردم فکر نکنند این اتفاق که به تنفس، حیات و سلامت مردم ارتباط دارد برای شورای شهر و شهرداری مهم نیست.

او ادامه داد: من هم قبول دارم و می‌دانم حداقل آلایندگی و آلودگی ۴۸ ساعت گذشته هیچ ارتباطی به شهرداری تهران ندارد و سرچشمه‌اش کشورهای غربی ایران بود. مسئولیت آلایندگی و مقابله با آلودگی هوا در تهران که مربوط به آلایندگی‌های داخلی هم هست با شهرداری تهران نیست، اما شهردار تهران گفته مبارزه با آلایندگی هوا در تهران به من تفویض شده است و برای این کار قرارگاه تشکیل دادم. مردم هم نمی‌توانند تشخیص دهند که قرار است این قرارگاه در مورد آلایندگی‌های ناشی از ذرات داخلی و خودروها و آلودگی‌های داخلی تصمیم بگیرد یا هر وقت به دلیل ریزگردهای واردشده به کشور هوای تهران آلوده شد؟ این وظیفه بر عهده شهرداری است یا دولت؟ مردم شهرداری و دولت را یکی می‌بینند و برایشان مهم نیست که کمیته آلودگی اضطراری را باید استانداری تشکیل دهد یا کمیته مقابله با آلودگی هوای داخلی را شهرداری تشکیل دهد و حق هم دارند که این موضوعات را از ما قبول نکنند.

امانی با اشاره به گزارش قرائت‌شده در صحن شورا گفت: گزارش خیلی خوبی بود اما این چیزها برای مردم مهم نیست و مردم می‌گویند چرا دیروز تهران تعطیل نشد؟ در قانون حالت اضطرار آمده که اگر میزان ذرات بیش از ۲۰۰ باشد باید همه ادارات غیر از سازمان‌های امدادی تعطیل شود. شاخص کیفیت هوای تهران تا ۴۸۰ و دو برابر حد مجاز رفت اما تهران تعطیل نشد. این توضیحات به ابهام مردم بیشتر اضافه می‌کند و می‌شود آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی. وزیر کشور، رئیس سازمان محیط زیست و شهرداری تهران مسئول هستند ولی هر یک این مسئولیت را به زمین دیگری پاس می‌دهند و مردم هم سردرگم‌اند و از ما نمی‌پذیرند. مردم به ما بد و بیراه‌های زیادی گفتند، به همگی حق می‌دهم و عذرخواهی می‌کنم.

سید‌جعفر تشکری‌هاشمی هم در واکنش به گزارش قرائت‌شده گفت: قانون‌گذار شرایط و قواعدی را تعریف کرده است تا مدیران در چارچوب همان قواعد تصمیم‌گیری کنند. بر اساس ماده سه و تبصره سوم قانون هوای پاک دولت باید آیین‌نامه‌ای را برای شرایط گوناگونی که آلودگی در شهرها به وجود می‌آورد مشخص کند و بر همان اساس تصمیم لازم گرفته شود.

او ادامه داد: گفته شده است اگر میزان ذرات معلق زیر ۱۰ میکرون و همین‌طور سایر آلاینده‌ها از ۱۵۱ تا ۲۰۰ pm شد در وضعیت قرمز قرار می‌گیریم که در این حالت باید همه فعالیت‌های عمرانی و همچنین همه مقاطع تحصیلی باید تعطیل شود. در وضعیت بنفش که بین ۲۰۱ تا ۳۰۰ است باید از تردد خودرو‌های پلاک شخصی در محدوده‌های تعیین‌شده جلوگیری شود، ادارات و مدارس نیز باید تعطیل شود. در شرایط قهوه‌ای که ۳۰۰ به بالا است، باید تردد در شهرها متوقف شود و شهر به حالت تعطیلی در‌آید. میزان ذرات معلق ۱۰ میکرون به‌طور میانگین به ۴۹۲ رسید و آنچه جای سؤال دارد و استاندار تهران باید به آن پاسخ بدهد، این است که چرا با وجود مصوبه دولت و برای حفظ جان مردم، مدارس و فعالیت‌ها متوقف نشد و تنها به لغو برگزاری یک مسابقه فوتبال بسنده شد که این به معنای بازی با جان مردم است.

چه زمانی جان مردم برای شما مهم تلقی می‌شود

سوده نجفی، عضو هیئت‌رئیسه شورا هم استاندار تهران را خطاب قرار داد و گفت: آقای استاندار شاخص هوای تهران باید به چه مرحله‌ای می‌رسید که جان مردم و شهروندان برای شما مهم تلقی شود و اقدام به تعطیلی مدارس و ادارات می‌کردید؟ بله، ما هم معتقدیم که تعطیلی مدارس و ادارات اولین و ساده‌ترین راه‌حل است و باید برای آلودگی هوای تهران عزمی ملی و همت همگانی صورت گیرد؛ اما فراموش نکنیم که در برابر جان شهروندان مسئول هستیم و باید برای حفاظت از آن تلاش کنیم.

همه جا باز است می‌گویند تردد نکنید

احمد علوی، یکی دیگر از اعضای شورای شهر نیز گفت که پیش‌بینی‌ها حاکی از وزیدن باد در بعد‌از‌ظهر شنبه بود. مدارس و ادارات صبح فعالیت می‌کنند و آقایان سلامت شهروندان را به باد عصر گره زدند. واقعا در آن جلسه کسی نگفت باد قرار است بعد‌از‌ظهر و زمانی که مدارس و ادارات به فعالیت خود خاتمه داده‌اند، بوزد؟ هیچ کجا را تعطیل نکردند، بعد می‌گویند مردم اگر کار ندارند، بیرون نیایند. وقتی همه جا باز است، مگر می‌شود که کسی کار نداشته باشد؟

جلسه شورای شهر تهران در حالی به پایان رسید که مسئولان شهری گفتند آسمان خاکستری تهران دیگر نه به دلیل گردو‌غبار بلکه به دلیل آلاینده‌ها ناسالم است.