‌تکرار تاریخ در مونیخ

مهدی حجوانی: آیا سینمای غرب، در خدمت آمریکا و انگلیس است؟ کسی پرسیده بود در برابر این همه فیلمی که در محکومیت آلمان نازی تولید شده، چند فیلم درباره جنایات آمریکا و انگلیس ساخته شده است؟

فیلم مونیخ – لبه جنگ (Munich – Edge of War) محصول 2021 به کارگردانی کریستین شوچو است. این فیلم کمی ما را به یاد شرایط امروز تهاجم روسیه به اوکراین می‌اندازد. فیلم یک ژرف‌ساخت و یک روساخت دارد. ژرف‌ساخت فیلم پیشینه واقعی دارد یا ادعا می‌کند که دارد. در پاییز 1938 و یک سال پیش از جنگ جهانی دوم هیتلر آلمان را برای حمله به چکسلواکی آماده می‌کند. چمبرلین نخست‌وزیر بریتانیا برای پیشگیری از شروع و گسترش جنگ در اروپا و خاموش‌کردن آتش درون هیتلر تصمیم می‌گیرد قراردادی با او امضا کند. بر اساس قرارداد که به قرارداد مونیخ شهرت دارد، توافق می‌کنند مناطق آلمانی کشور چکسلواکی به آلمان واگذار شوند و در عوض آلمان از شروع و گسترش جنگ پرهیز کند. روساخت فیلم هم داستانی جذاب است. دو جوان انگلیسی و آلمانی زمانی هم‌کلاس بوده‌اند و بعد از سال‌ها هر دو در کشور‌ خود در بدنه سیاسی کشورهایشان شاغل می‌شوند. این دو تلاش می‌کنند به نحوی چمبرلین نخست‌وزیر بریتانیا را متقاعد کنند که به هیتلر اعتماد نکند و از امضای قرارداد منصرف شود، زیرا مدرکی هست که نشان می‌دهد هیتلر به عهد خود پایبند نخواهد بود. در مجموع کسانی هیتلر را مقصر می‌دانند و در مقابل کسانی عقیده دارند انگلستان مایل به گرفتن ماهی از آب گل‌آلود بوده است. البته این را هم باید گفت که فیلم گرچه در اصل ضد هیتلر است اما نخست‌وزیر انگلیس نویل چمبرلین را هم از انتقاد تند بی‌نصیب نگذاشته است، کمااینکه امروزه کسی همچون کیسینجر عقیده دارد که در جریان حمله روسیه به اوکراین گناه غرب بیشتر از پوتین جنایتکار است؛ زیرا با حرکت‌هایی تحریک‌آمیز کوشیده تا دامنه ناتو را به شرق گسترش دهد. هر‌چه هست، امروزه به هیچ‌یک از قدرت‌ها اعتمادی نیست. این روزها به رفتارهای ضد مردمی دولت بریتانیا توجه کنید. نمونه‌اش سخت‌گیری در پذیرش پناه‌جویان اوکراین و سفر اخیر نخست‌وزیرشان بوریس جانسون به عربستان یکی، دو روز بعد از اعدام بی‌سابقه 81 نفر در عربستان است. «مونیخ – لبه جنگ» را ببینید.