التهاب معلمان و تأثیر آن بر دانش‌آموزان

معلمی که برای درخواست نیازهای اولیه خود مجبور به فریاد و اعتراض می‌شود و مورد بی‌مهری قرار می‌گیرد، دیگر توانی برای حضور در کلاس‌های درس ندارد و حمل تنش و احساسات ناخوشایند این معلم‌ها ضربه‌های بیشتری بر پیکر سیستم آموزشی کشور وارد خواهد کرد.

موضوعی که علی نیکجو، روان‌پزشک و عضو انجمن روان‌پزشکان ایران هم به آن اشاره می‌کند: معلمی که احساس تحقیر و خشم دارد و این حس را در خودش سرکوب می‌کند، دستش از همه‌جا کوتاه است و به استیصال رسیده، خشمی درونش ایجاد می‌شود که بروزش از روش‌های انفعالی، تهاجمی خود را نشان می‌دهد، مثلا دیگر انگیزه‌ای برای آموزش به دانش‌آموزان ندارد.

اینها در حالی است که همیشه معلم‌ها نقش پررنگی در شکل‌گیری شخصیت کودکان داشتند و در بسیاری از جوامع حوزه آموزش مهم‌ترین بخش تربیتی جامعه محسوب می‌شود و برای همین مطالبات معلم‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است که نیکجو در بین صحبت‌هایش این موضوع را هم در نظر می‌گیرد و می‌گوید: معلم‌های دبستان، پیش‌دبستان و دوره راهنمایی تأثیر بسیار عمیقی روی احساساتی مثل شجاعت، جسارت صداقت، عزت نفس و احساساتی مثل تحقیر کودکان دارند، هرچه معلم به لحاظ روان‌شناختی سالم‌تر باشد می‌تواند تأثیرات بسیار عظیمی روی کودکان داشته باشد.

روان سالم معلم و مؤثر بر روحیات کودکان

علی نیکجو، روان‌پزشک و عضو انجمن روان‌پزشکان ایران، با توجه به تنش‌های موجود در سیستم آموزشی کشور که به مطالبات معلم‌ها مربوط است، می‌گوید: توجه کنید که وقتی معلم احساس تحقیرشدگی سیستماتیک می‌کند و همچنین مطالباتش توسط دولت دیده نمی‌شود و حتی مورد بی‌مهری قرار می‌گیرد، یا می‌بیند که در مقایسه با بسیاری از اقشار دیگر مثل حوزه املاک، ماشین و آرایشگر از نظر اقتصادی در شرایط بسیار پایین‌تری به سر می‌برد، در کنارش هم شاهد صحبت‌هایی از رانت‌های چند هزار میلیاردی است، در صورتی که خودش برای حداقل‌های یک معیشت آبرومند خانواده ناتوان است تأثیر روانی ناخوشایندی بر آنها می‌گذارد.

این روان‌پزشک اضافه می‌کند: بی‌تردید همه اینها در ذهن و روان او تأثیر می‌گذارد و او را از انگیزه لازم برای انتقال آموخته‌های خود تهی می‌کند، این جمله که معلمی شغل انبیاست از آن حرف‌های درستی است که با تفسیر اشتباه باعث می‌شود معلم‌ها به حقوقشان نرسند، در این شرایط معلمی که می‌خواهد تشکیل خانواده بدهد، بچه‌دار شود و فرزندش هزاران نیاز و درخواست دارد، از همه حقوقش محروم می‌ماند و با یک جمله مقدس‌مآبانه بر همه اینها سرپوش گذاشته می‌شود، بنابراین معلمی که احساس تحقیر و خشم دارد و این حس را در خودش سرکوب می‌کند، دستش از همه‌جا کوتاه است و به استیصال رسیده، خشمی درونش ایجاد می‌شود که بروزش از روش‌های انفعالی، تهاجمی خود را نشان می‌دهد، مثلا دیگر انگیزه‌ای برای آموزش به دانش‌آموزان ندارد.

نیکجو ادامه می‌دهد: همچنین اگر معلم خشمش را نمی‌تواند کنترل کند یا به سمت مدیران بالادستی ببرد، احتمال دارد به سمت دانش‌آموزان ببرد که البته کنش دموکراتیک و مدنی معلم‌ها در یک الی دو سال اخیر واقعا برای ما درس‌آموز است، بی‌تردید معلم‌ها یکی از آن عواملی هستند که نقش کلیدی در شکل‌گیری شخصیت بچه‌ها دارند و برای همین این حوزه باید اهمیت زیادی داشته باشد، وقتی ما یک نگاه روان‌کاوانه داشته باشیم در رابطه با ساختار روان‌شناختی آدم‌ها چند چیز را باید در نظر بگیریم، یکی از آنها ژنوگرام است و اینکه فرد از چه خانواده‌ای می‌آید و از نظر ذهنی و روان‌شناختی آن خانواده به چه صورت است، پدر و مادر چه روابطی با هم داشتند و حتی اینکه پدر و مادر در چه خانواده‌ای رشد کردند همه عاملی در شکل‌گیری ذهنیت روان‌شناختی ماست و تأثیری که در مدار‌های مغزی می‌گذارد در این اندازه است که فرد در کدام کشور با چه شرایط زندگی می‌کند، قوانین کشور چگونه است و دولتمردانش چه کسانی هستند، با همه اینها موضوع راجع به معلمان همین است که کمتر مورد بحث گذاشته شده، معلم‌های دبستان، پیش‌دبستان و دوره راهنمایی تأثیر بسیار عمیقی بر احساساتی مثل شجاعت، جسارت صداقت، عزت نفس و احساساتی مثل تحقیر کودکان دارند، هر چه معلم به لحاظ روان‌شناختی سالم‌تر باشد می‌تواند تأثیرات بسیار عظیمی روی کودکان داشته باشد. در کنارش کودکان خیلی خوب همانندسازی می‌کنند و رفتار معلم برای آنها بسیار تأثیرگذار است، وقتی معلم با روحیات تنش‌آلود و احساس استیصال و تحقیر تدریس می‌کند و ناگزیر است که نیازش را فریاد بزند، بی‌شک این تنش را با خودش به هر کجا می‌برد، از کلاس درس تا خانه و اطرافیان همه تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند، اما آنچه بیشتر مؤثر است اینکه معلم‌ها الان برای حق و حقوقشان تلاش می‌کنند و از هر درس تاریخی و اجتماعی مفیدتر خواهد بود.