ناکامی حزب‌الله و متحدان

با پایان شمارش آرای انتخابات پارلمانی در لبنان، برآوردهای اولیه محقق شد و حزب‌الله لبنان و متحدانش اکثریت کرسی‌های پارلمان را از دست دادند. حزب‌الله و احزاب هم‌پیمان ۶۲ کرسی پارلمان جدید لبنان را از آن خود کردند. این فراکسیون در دوره گذشته ۷۱ نماینده در پارلمان لبنان داشت؛ نهادی که فراتر از قانون‌گذاری و رأی به کابینه، رئیس‌جمهوری این کشور متکثر مذهبی را هم تعیین می‌کند. ریاست پارلمان لبنان از سال ۱۹۹۲ بدین سو در اختیار نبیه بری، رئیس سازمان امل و متحد حزب‌الله بوده است. نکته جالب توجه اینکه در انتخابات این دوره ۱۳ نامزد مستقل و اصلاح‌طلب به پارلمان راه یافتند. این تحول بزرگ نشانگر بدبینی شهروندان به احزاب سنتی طبقه حاکم است. سمیر یوسف، خبرنگار لبنانی به یورونیوز می‌گوید این نامزدها، نمایندگان «انقلاب اکتبر ۲۰۱۹» و سخنگوی مطالبات شهروندان به‌ستوه‌آمده از وضعیت بد اقتصادی و بی‌کفایتی نهادها هستند. این اصلاح‌طلبان نمایندگان جنبش اعتراضی سال ۲۰۱۹ علیه هیئت حاکمه و فساد حکومتی هستند که از سوی بیشتر نسل جوان لبنان حمایت می‌شوند. انفجار مرگ‌بار در بندر بیروت در آگوست 2020 که ۲۰۰ کشته بر جای گذاشت، یک بار دیگر این جنبش را تقویت کرد. بزرگ‌ترین بازنده این انتخابات را باید جریان آزاد مسیحی به رهبری میشل عون، رئیس‌جمهوری کنونی لبنان دانست. عون برای سال‌ها به‌عنوان هم‌پیمان حزب‌الله، نماینده نزدیکی دو جریان شیعه و مسیحی مارونی لبنان بود. حزب «نیروهای لبنانی» (قوات اللبنانیه) تحت رهبری جریان سمیر جعجع و از مخالفان حزب‌الله در این انتخابات به بزرگ‌ترین نماینده جامعه متکثر مسیحیان لبنان بدل شد. این حزب راست‌گرا و طرفدار غرب، روابط بسیار نزدیکی با عربستان سعودی هم دارد.

سمیر یوسف می‌گوید با پایان انتخابات، بحث‌های طولانی آغاز خواهد شد و توافق بر سر مسائلی نظیر تصویب لایحه بودجه، رأی اعتماد به کابینه و همچنین برگزیدن رئیس‌جمهوری جدید، از موضوعات چالشی خواهد بود. به گفته او، در پارلمان آینده به جای دوقطبی ۸ مارس (حزب‌الله و متحدان) و ۱۴ مارس (حریری و متحدان)، شاهد یک نیروی سوم، یعنی نامزدهای مستقل در کنار دو نیروی اقلیت دیگر خواهیم بود.

تغییر عمده در انتخابات لبنان به گروه‌های اهل سنت مربوط می‌شود. در این دوره از انتخابات سعد حریری از نامزدی در انتخابات کناره گرفت و فعالیت جریان المستقبل را که به مدت سه دهه نماینده اهل سنت در پارلمان بود، به حالت تعلیق درآورد.

نظام سیاسی لبنان برای سالیان دراز براساس تعلقات دینی شکل گرفته و عمل کرده بود. این سیستم به جایگاه هیئت حاکمه معینی تحکیم بخشیده بود که فساد گسترده‌ای در آن جریان داشت. تاکنون بر اساس این نظام سیاسی، به طور سنتی رئیس‌جمهوری یک مسیحی مارونی، نخست‌وزیر یک سنی‌مذهب و رئیس مجلس یک شیعه‌مذهب بوده است. این سیستم سیاسی حکومتی تاکنون مانع ورود کاندیداهای احزاب غیرمذهبی و نمایندگان جامعه مدنی به پارلمان ‌شده است.

انتخابات پارلمانی در لبنان در شرایطی برگزار شد که این کشور با فروپاشی کامل اقتصادی دست‌به‌گریبان است. به گزارش بانک جهانی، از سال ۱۸۵۰ تاکنون بحران اقتصادی لبنان بدترین بحران در کشورهای جهان بوده است. بیش از ۸۰ درصد جمعیت لبنان زیر خط فقر به سر می‌برند و پول ملی این کشور حدود ۹۰ درصد ارزش خود را برابر دلار از دست‌ داده است. نرخ بی‌کاری نیز به حدود ۳۰ درصد رسیده است.