خط و نشان «هبت‌الله آخوندزاده» رهبر طالبان، برای غرب
مانیفست کشتار و وحشت
اولین نشست «علمای طالبان» که در روزهای گذشته در کابل پایتخت افغانستان برگزار شد، فرصتی بود تا از مانیفست این گروه افراطی که حدود یک سال قبل بر افغانستان حاکم شده، رونمایی شود و «هبت‌الله آخوندزاده» رهبر آن هم به اعلام مواضع حکومت تحت فرمان خود در این کشور بپردازد.
زینب همتی- اولین نشست «علمای طالبان» که در روزهای گذشته در کابل پایتخت افغانستان برگزار شد، فرصتی بود تا از مانیفست این گروه افراطی که حدود یک سال قبل بر افغانستان حاکم شده، رونمایی شود و «هبت‌الله آخوندزاده» رهبر آن هم به اعلام مواضع حکومت تحت فرمان خود در این کشور بپردازد.
این برای نخستین بار بود که هبت‌الله آخوندزاده، در سفری اعلام‌شده به کابل در «نشست علما» حضور یافت و در یک سخنرانی مفصل بر مواضع خود از جمله در برخورد با جامعه بین‌المللی تأکید کرد؛ اما تصویری زنده از سخنرانی او منتشر نشد و تنها صدای رهبر طالبان پخش شد.
او سخنرانی خود را با ستایش از «پیروزی» طالبان در آگوست سال گذشته آغاز کرد و گفت: «موفقیت جهاد افغانستان نه‌تنها مایه مباهات افغان‌ها، بلکه برای مسلمانان سراسر جهان است».
رهبر طالبان که گروه تحت فرمانش از حامیان جریان‌های تروریستی از جمله القاعده به شمار می‌آید، در سخنرانی طولانی خود، به موارد مختلف از جمله وحدت میان علما، حکومت‌داری، پیروی از شریعت، فراخوان تاجران و بازگشت افغان‌ها به کشورشان و همچنین پرهیز از وابستگی به کشورهای خارجی تأکید کرد. هبت‌الله به شرکت‌کنندگان این نشست گفت که «افغانستان حالا یک کشور آزاد و مستقل است» و افزود که دیگر به مشورت‌های به گفته او «کافران حتی اگر مورد حمله اتمی قرار بگیریم، گوش
فرا نخواهیم داد». رهبر طالبان برخی کشورهای خارجی را نیز متهم به «فتنه‌انگیزی علیه امارت اسلامی»- نامی که طالبان بر حکومت خود گذاشته است- کرد و گفت این کشورها می‌خواهند «نظام» طالبان را از بین ببرند. او از علما و مسئولان طالبان خواست وحدت در میان خود را حفظ کنند و نگذارند چنین «فتنه‌هایی» کارگر واقع شود. «رسانه‌ها این نظام را مورد انتقاد قرار می‌دهند و با حرف‌های سبک از آن یاد می‌کنند؛ اما افغانستان دیگر یک کشور مستقل و آزاد است و به اشاره و فرمایشات کسی یک قدم هم نمی‌گذاریم و فشار‌های آنها هیچ‌گونه تأثیری بر ما نخواهد داشت».
نخستین نشست بزرگ طالبان با عنوان «گردهمایی بزرگ علمای افغانستان» روز پنجشنبه با شرکت علما و بزرگان قومی و قبایل کابل آغاز به کار کرد و تا روز گذشته ادامه داشت.
تاکنون هیچ تصویر زنده‌ای از رهبر طالبان در رسانه‌ها پخش نشده و بارها گمانه‌زنی‌هایی درمورد زنده‌بودن او مطرح شده بود. حتی پس از سخنرانی هبت‌الله آخوندزاده شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی افغانستان درمورد اینکه آیا این همان رهبر طالبان است یا نه، تردیدهایی را مطرح کردند.
آخوندزاده گفت: «رهبری جامعه به دست علماست و اگر علما و رعیت متحد باشند و امنیت تأمین باشد، اقتصاد کشور خود‌به‌خود درست می‌شود». او گفت وابستگی به کمک‌های خارجی هیچ‌گاه افغانستان را از وضعیت بد اقتصادی فعلی نجات نخواهد داد و چرا ما باید منتظر باشیم که کافران بیایند و خیابان‌های ما را اعمار کنند. چرا تاجران افغان نمی‌آیند و کشور خود را آباد نمی‌کنند؟
او همچنین به افغان‌هایی که از پس از روی کار آمدن طالبان از کشور خارج شدند، اشاره کرد و گفت که به کشورشان برگردند و زندگی «با عزت» داشته باشند و خطاب به آنها گفت: «شما و خانواده‌های‌تان در خارج از چه عزتی برخوردار هستید. ما مخالفان خود را که افراد ما را کشتند و شکنجه کردند، عفو کردیم و با مردم کاری نداریم، بیایید؛ اما شرارت نکنید. دسیسه درست نکنید؛ زیرا اگر چنین کنید، مجازات خواهید شد».
نشست علمای طالبان تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار شد؛ اما در اولین روز آن، صدای تیراندازی از اطراف محل شنیده شد. حدود ۱۲ هزار نیروی امنیتی طالبان تأمین امنیت این نشست را بر عهده داشتند. به گفته یک مقام طالبان «دو نفر» از پشت بام یک ساختمان در نزدیکی این نشست، به تیراندازی پرداخته بودند که از سوی نیروهای امنیتی طالبان کشته شدند. «جبهه ملی آزادگان» که علیه طالبان به مبارزه مسلحانه روی آورده، حمله را بر عهده گرفته است. این جبهه در بیانیه‌ای کوتاه گفته که نیروهای ویژه این جبهه «با هدف ازبین‌بردن» طالبان به آنها حمله کرده‌اند. جزئیات بیشتری از این حمله منتشر نشده است.
این جبهه پیش‌تر نیز حمله به گردهمایی رهبران طالبان در مراسم بزرگداشت سالگرد دومین رهبر کشته‌شده طالبان را بر عهده گرفته بود. داعش نیز مسئولیت آن حمله را بر عهده گرفت.
شماری از جریان‌های سیاسی افغانستان از جمله «شورای عالی مقاومت» و حزب جمعیت اسلامی افغانستان به رهبری صلاح‌الدین ربانی، با برگزاری این نشست مخالفت کرده و گفته‌اند که طالبان با راه‌اندازی این نشست به دنبال کسب مشروعیت داخلی است تا زمینه شناسایی در سطح بین‌المللی را فراهم کند.
جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود نیز با انتشار یک اعلامیه چند صفحه‌ای گفته است: «در فضای آکنده از انواع وحشت و دهشت، تدوین سناریویی به نام جلسه علما، بازیچه‌ای بیش نیست که از ورای آن علمای کشور در انظار ملت به استهزا گرفته می‌شوند». در این اعلامیه آمده است «چه ظلمی دردناک‌تر از خودمحوری‌های جاهلانه و زیرپاگذاشتن حقوق شهروندان مظلوم و بی‌دفاع و نشاندن رسم و رواج بدوی قبیله خواهد بود؟».
تقریبا هم‌زمان با برگزاری این نشست، طالبان اولین مانیفست خود را منتشر کرده‌اند.
کارشناسان افغانستان می‌گویند که طالبان در اولین مانیفست‌شان که به زبان عربی منتشر شده است «جهاد با کفار» را از وظایف اصلی امارت خود می‌دانند. تلقی آنها از «کفار» غیرمسلمانان است. طالبان شرایطی را برای نظام امارت بر‌شمرده‌اند که برای خلفای صدر اسلام مطرح بود.
نزدیک به سه دهه از ظهور و فعالیت طالبان در افغانستان می‌گذرد؛ اما این گروه در این مدت، هیچ‌گاه اثر مکتوب یا نظام‌نامه‌ای درباره معیار عمل‌شان ننوشته بودند.
این گروه به‌تازگی اولین نظام‌نامه یا مانیفست خود را به نام «الامارت الاسلامی و نظامها» به زبان عربی منتشر کرده‌اند و تاکنون به هیچ‌یک از دو زبان رسمی افغانستان یعنی فارسی دری و پشتو منتشر نشده است. این کتاب منسوب به قاضی‌القضات امارت، عبدالحکیم حقانی است که از اعضای تیم مذاکره‌کننده طالبان در دوحه بود که با مقدمه‌ای از ملا هبت‌الله آخوندزاده (رهبر طالبان) منتشر شده است.
خلافت در امارت
محمد مناقبی، پژوهشگر در فقه سیاسی و حقوق، به یورونیوز می‌گوید: «آنچه اهمیت دارد، این است که معیار عمل طالبان را این مانیفست‌شان تعیین می‌کند، نه آنچه به‌عنوان نشست مشورتی با علما مطرح کرده‌اند. این نشست‌ها جنبه تشریفاتی دارد و بیشتر برای توجیه عملکرد و نظام خاص مد‌نظر طالبان ایجاد شده است».
علی امیری، نویسنده و پژوهشگر هم معتقد است که «طالبان در مانیفست‌شان تلاش کرده‌اند وفاداری خود را به جریان‌های تروریستی نشان دهند و اگر قرار بود داعش یک مانیفست سیاسی بنویسد، همین کتاب را می‌نوشت و تنها نامش را «الخلافه الاسلامیه و نظامها» می‌گذاشت. در کتاب حتی یک بار اشاره نشده است که تروریسم بین‌المللی حق استفاده از خاک افغانستان را ندارد. این سکوت عمدی و برای جلب حمایت گروه‌های تروریستی به نظر می‌رسد».
محمد محق، پژوهشگر در زمینه افراط‌گرایی اسلامی که سفیر دولت سابق افغانستان در مصر بود نیز مذاکراتی در دوحه با عبدالحکیم حقانی داشت که به تیم طالبان پیشنهاد داده بود الازهر مصر یا گروهی متشکل از الازهر و دیوبندیه به‌عنوان یک مرجع بی‌طرف در مذاکرات قطر حکم کنند؛ اما طالبان نپذیرفته بودند.
به گفته محق، طالبان که در میان گروه‌های تروریستی و سلفی از نظر فقهی فقیر و بی‌سواد محسوب می‌شدند، اکنون با تکیه بر آخرین نسخه مکتب دیوبندیه از فقه حنفی که در ظاهر حنفی اما با درون‌مایه سلفی است، مانیفست نوشته‌اند تا بگویند که از نظر دینی بی‌سواد نیستند.
مدارس جهادی و سرکوب زنان
طالبان در نخستین ماه‌های بازگشت‌شان به قدرت اعلام کرده بودند که صدها مدرسه جهادی را در افغانستان فعال خواهند کرد. به‌تازگی هم رهبر طالبان در فرمان سه‌ماده‌ای، حکم تشکیل «مدارس جهادی» را اعلام کردند و هم‌زمان وزیر دفاع طالبان از نیروهایش خواست در گزارش‌های‌شان «جبهه مقاومت ملی» را «باغیان» بخوانند؛ اصطلاحی که در مانیفست طالبان از آن استفاده می‌شود.
به گفته مناقبی، آنچه اهمیت دارد، این است که «جهاد با کفار» و مسئله زنان از موضوعات کلیدی است که طالبان در مانیفست‌شان بر آن تأکید کرده‌اند که باید همیشه در حال «جهاد با کفار» باشند و تمام غیرمسلمانان را «کافر» تلقی می‌کنند و پیروان مذاهبی غیر از حنفی را «باغیان» می‌خوانند. در بحث زنان نیز تحصیل و رهبری زنان را برنمی‌تابند و تأکید کرده‌اند که باید دروازه‌های تمام مکاتب و مدارس جدید چه برای زنان و چه مردان بسته شود و مدارس جهادی فعال شود. آنها پا را از افغانستان فراتر می‌گذارند و این خواسته را از حاکمان جهان اسلام دارند که فقط مدارس جهادی فعال شوند.
بر‌اساس این مانیفست، زنان عملا حق بیرون‌رفتن از خانه را تحت هیچ شرایطی ندارند و فقط باید به فرزندداری و خانه‌داری بپردازند؛ حتی برای نمازخواندن هم فقط در کوچک‌ترین اتاق خانه باید بروند و حق خواندن نماز در اتاق بزرگ خانه را ندارند. برخی کارشناسان این تبصره درباره زنان را به وحشت این گروه از زنان تعبیر می‌کنند.
جنبش‌های زنان، تنها نهادهای مدنی بودند که بعد از به‌قدرت‌رسیدن طالبان اعتراضات خیابانی را علیه سیاست‌های طالبان برگزار کردند.
در مانیفست طالبان، هیچ بند و تبصره‌ای در زمینه بهبود زندگی و معیشت مردم مطرح نشده و فقط بر مسئله جهاد علیه کفار و باغیان و تطبیق شریعت در جامعه افغانستان تأکید شده است. به نظر می‌رسد این گروه با تکیه بر مانیفست‌شان، قتل‌عام مردم در پنجشیر، بلخاب و اندراب را توجیه‌پذیر بدانند. تنها مذهب مورد پذیرش در این مانیفست، مذهب حنفی است و بقیه مذاهب در افغانستان رد شده است.
