ارائه گزارش مناظره داخلى شوراى پنجم به چمران!

محمد علیخانی- رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای پنجم: رییس محترم شورای شهر تهران هفته گذشته در سخنانی، وضعیت مدیریت شهری را در پایان مسئولیت اصلاح طلبان زیر صفر توصیف کرده بود و متعاقب پاسخ مستدل اعضای شورای پنجم به این سخنان و اعلام آمادگی برای مناظره درمورد وضعیت مدیریت شهری، جناب مهندس چمران، با اظهار اینکه تعداد اتوبوس های تهران در دوره گذشته، از ۶ هزار دستگاه به ۱۶۰۰ دستگاه رسیده، شورای پنجم را به مناظره با خودشان حواله کرده بود.

با توجه به اطلاعات اشتباه ارائه شده به جناب آقای چمران، به پیشنهاد ایشان کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران -  دوره پنجم، مناظره‌ای داخلی را برگزار کرد! که نتیجه آن  جهت استحضار ایشان و تنویر افکار عمومی تقدیم می گردد.

1–در این مناظره درونی مشخص شد که قانون شرکت واحد اتوبوسرانی تهران مصوب سال 1331 حتی قبل از قانون شهرداری ها می باشد و حمل و نقل عمومی کلان شهرها و ابرشهری چون تهران اهمیت به سزایی دارد، هم از جهت خدمت‌رسانی به مردم و هم از بعد عدالت اقتصادی و اجتماعی و لذا باید در اولویت برنامه‌های سران سه قوه و شورای شهر و شهرداری تهران قرار گیرد.

2–براساس این قانون، مجمع شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، شورای اسلامی شهر تهران است. لذا با توجه به اهمیت آن، شورای شهر می تواند و باید همچنانکه برای شهر تهران شهردار انتخاب می کند، برای شرکت واحد نیز مدیر عامل تعیین نماید که البته این اختیار را با مصوبه‌ای در شورا به شهردار می دهند. هنوز شورای ششم این کار را انجام نداده، لذا مسئولیت مدیریت شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و کیفیت و کمیت خدمت‌رسانی آن به عهده شورای شهر تهران است که به نظر میرسد اعضای شورای ششم شهر تهران از این امر آگاهی کامل ندارند. 

3–از زمان تشکیل شرکت واحد اتوبوسرانی، همیشه این دولت‌ها بوده اند که اتوبوس مورد نیاز را به این شرکت تزریق می کردند. چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب همه دولت‌ها کم و بیش به وظیفه خود عمل کرده‌اند ولی دولت یازدهم و دوازدهم و تا به حال دولت سیزدهم باوجود مصوبات و قوانین مثبت، به این مهم نپرداخته و لذا حمل و نقل عمومی تهران دچار عقب ماندگی جدی شده است.

4–از سال 85 در وزارت کشور و شهرداری بحث خصوصی سازی خدمات مسافربری با اتوبوسرانی در تهران و کلان شهرها مطرح شده و در بعضی از کلان شهرها، از جمله تهران به اجرا گذاشته شده است. 

هم اکنون از حدود 6300 اتوبوس فعال و غیر فعال در تهران، حدود 1800 اتوبوس در خطوط پرسرعت و ویژه در 10 خط که به نظر سه خط آن فعال نیست، مشغول خدمت‌رسانی هستند. بقیه در حدود 4500 اتوبوس در دوره مدیریت جناب آقای دکتر قالیباف به بخش خصوصی واگذار شده است تا به صورت خود مالکی به مسافران خدمت برسانند.

5–متأسفانه به دلیل عدم حمایت لازم و رسیدگی به قیمت تمام شده بلیط، زیان دهی و فرسودگی اتوبوس‌های خصوصی شده و بعضاَ کم سفر بودن بعضی از خطوط با طول 2200 کیلومتری مجموعه خطوط، باعث گردیده بخش خصوصی از عملیات مسافرکشی خود راضی نبوده و  لذا کم کم از این شغل و کار خارج شوند و حتی نسبت به نوسازی و خرید اتوبوس جدید نیز  اقدام ننمایند. 

هنوز هم تکلیف یارانه بلیط آنها با توجه به تورم 50% اخیر روشن نشده است. 

6–فقط حدود 1800 دستگاه و شاید کمتر، اتوبوس در اختیار شرکت واحد اتوبوسرانی است که اکثراَ به سمت سن فرسودگی پیش می روند و لذا با شرایط اقتصادی و محدودیت های موجود، خصوصی سازی سفر شهری در اتوبوسرانی تهران از پایه، کار اشتباهی بوده و باعث گردیده وظیفه دولت و شهرداری در این امر به فراموشی سپرده شود. متأسفانه اکنون وزرای کشور و راه و شهرسازی و سازمان برنامه بودجه اهمیتی به این امر مهم نمی دهند. البته این تصمیم در دوره سوم شورای شهر تهران به اجرا گذاشته شده بود. 

7–بنابراین در مورد تعداد اتوبوس فعال یا شاغل، جناب آقای چمران دچار دریافت گزارش‌دهی غلط از طرف همکارن قرار گرفته و لذا به اشتباه افتاده‌اند، واقعیت این است که در سال 96 از 6262 اتوبوس فرضی، 3434 دستگاه فعال یا شاغل بوده‌اند که 1800دستگاه از آن در خطوط پرسرعت و ویژه فعالند. در سال 1400 از 6262 اتوبوس 2400 اتوبوس به اضافه 500 اتوبوس و مینی بوس تامین شده فعال بوده است. لذا عمدتاَ اتوبوس‌های واگذار شده به بخش خصوصی از دور خدمت‌رسانی خارج شده‌اند. چرا که نحوه حمایت از بخش خصوصی در تهران توسط دولت‌ها و شهرداری به فراموشی سپرده شده است. 

با اینکه در طول 10 سال بعد از خصوصی سازی حدود 10 میلیون خودرو در کشور تولید و توزیع شده است اما متاسفانه ساخت و تولید اتوبوس شهری و واگن مترو بسیار اندک و کمتر از 5000 دستگاه بوده است!

پس مناسب است به جای متهم کردن یکدیگر، با این شرایط ابتدا خصوصی سازی در امر حمل و نقل عمومی متوقف و از دولت خواسته شود تا اهمیت لازم را به حمل و نقل عمومی اعم از تأمین اتوبوس و همچنین تامین تجهیزات ثابت و متحرک مترو بدهند.

 لذا باید برای رسیدن به  15 میلیون سفر با حمل و نقل عمومی در تهران یعنی ده میلیون سفر با مترو و 5 میلیون سفر با اتوبوس به عنوان مکمل مترو، این موارد دنبال شود. چرا که تنها راه حل مشکل آلودگی هوا و ترافیک تهران جز رفع این کمبود نمی باشد.