روزگار برزخی «نوشیروانی»

‌ فعالیت سیاسی در دانشگاه‌ها و اعتراض به روندهای موجود در کشور همواره با مخاطراتی همراه بوده و هست. از 78 که کوی دانشگاه خلق شد تا امروز، بارها و بارها اخبار مختلفی از برخورد با دانشجویان و فعالیت‌های سیاسی آنان مخابره شده است؛ اما عمده این اخبار متوجه دانشگاه‌های بزرگ ایران مانند شریف و تهران و بهشتی و علامه بوده، کمتر پیش آمده که همه توجهات به دانشگاهی در خارج از پایتخت و با تعداد دانشجویان کمتر معطوف شود؛ اما در دو ماه گذشته، این اتفاق افتاد. دانشگاه‌های شهرها و شهرستان‌های مختلف ایران پس از جان‌باختن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، بارها و بارها دست به اعتراض و تجمع زدند. دانشگاه نوشیروانی بابل یکی از همین دانشگاه‌هاست. دانشگاهی کوچک در قیاس با شریف و تهران اما با اوضاع و احوالی بحرانی. اخبار مختلفی از برخورد با دانشجویان این دانشگاه مخابره می‌شود؛ برخوردهایی که حداقل تا امروز نتوانسته مانع برپایی تجمعات دانشجویی شود.

آغاز    اعتراضات  با  3  بازداشت

«دانشگاه نوشیروانی مثل شهری است کوچک که در آن همه همدیگر را می‌شناسند. اگر دانشجویی کم شود، فوری متوجه می‌شویم، چه برسد به اینکه یک‌شبه، تعدادی را بازداشت کنند»؛ این روایت یکی از دانشجویان دانشگاه نوشیروانی است و شرحی مختصر از آنچه بر این دانشگاه و دانشجویانش گذشته است. اعتراضات در نوشیروانی نیز هم‌زمان با دیگر دانشگاه‌های ایران آغاز شد؛ برخوردهای امنیتی با دانشجویان هم همین‌طور. اعتراض دانشجویان از 31 شهریور، یکم و دوم مهر با بازداشت محمد عرب، مائده جمال و میلاد شمالی آغاز شد. مائده جمال یکی از دانشجویانی است که مقابل درِ خوابگاه بازداشت شد؛ ولی مسئولان دانشگاه در ابتدای امر در پاسخ به پیگیری دانشجویان، همه چیز را منکر شدند. برخوردها با دانشجویان از سوم آبان به بعد، تشدید شد. به گفته دانشجویان، اگر تا پیش از این تاریخ مسئولان دانشگاه تلاش می‌کردند تا مانع برخورد امنیتی با دانشجویان شوند، از آن زمان به بعد، موضع‌شان به کلی تغییر کرد و خود به ابزاری برای مقابله با دانشجویان تبدیل شدند. یک دانشجوی دانشگاه نوشیروانی اتفاقات 20 مهر دانشگاه نوشیروانی را در یک خط برای «شبکه شرق» توصیف کرده است: «حضور نیروها در صحنه و در مقابل در دانشگاه». همه این اتفاقات در پی آن رخ داد که اعتراضات دانشجویان در نوشیروانی از 31 شهریور به بعد نه‌تنها آرام نگرفته بود؛ بلکه روز‌به‌روز بیشتر هم می‌شد. برخوردهای صورت‌گرفته با دیگر دانشگاه‌ها در سراسر کشور، این اعتراضات را بیشتر هم می‌کرد. دو دانشجوی نوشیروانی به «شبکه شرق» گفتند که تمام این مدت، مسئولان دانشگاه پاسخ‌گوی خانواده‌ها و دانشجویان نبودند و ایستادگی‌ای در برابر برخوردهای نهادهای بیرون دانشگاه با دانشجویان نمی‌کردند.

سوم آبان؛ «جمعشان کنید»

سوم آبان اعتراضات گسترده‌ای در درون دانشگاه نوشیروانی صورت گرفت. نهادهای بیرون دانشگاه هم به گفته دانشجویان، تلاش‌هایی برای ورود به دانشگاه ترتیب دادند و به گفته دو دانشجو، مدام تکرار می‌کردند که «جمعشان کنید»! تلاش ناموفق نهادهای بیرون دانشگاه برای ورود به دانشگاه از قرار معلوم عزم مسئولان دانشگاه برای «جمع‌کردن» دانشجویان را جزم کرد. همان شب، تماس‌هایی پرتعدادی با خانواده دانشجویان گرفته شده و به آنان هشدار داده می‌شود. آمار دقیقی از تعداد تماس‌ها نیست؛ اما اکثر دانشجویانی که در تجمعات دانشجویی حضور داشتند، با خود یا خانواده‌های‌شان تماس گرفته شد. مرجع تماس‌ها هم متفاوت بود. برخی از حراست و معاونت دانشجویی دانشگاه و برخی دیگر نهادهای خارج از دانشگاه! یکی از دانشجویان به «شبکه شرق» گفت که در تماس یک نهاد بیرون دانشگاه با او، تأکید شده که «از فردا (چهارم آبان) در تجمعات حاضر نباشد» و «این آخرین هشدار است».

چهارم  آبان؛ چندین  نفر  بازداشت شدند

برخوردها با دانشجویان از صبح چهارم آبان روند متفاوتی در پیش گرفت. سه دانشجوی دانشگاه نوشیروانی تأیید کردند که از صبح آن روز، حراست با فهرستی 50‌نفره، مقابل در ایستاد و از حضور افرادی که نامشان در لیست بود، به داخل دانشگاه جلوگیری کرد. به گفته دو دانشجوی دانشگاه «نوشیروانی»، غروب همان روز مأموران تعدادی دانشجو را بازداشت کرده و «با خود می‌برند». برخی از این دانشجویان مقابل خوابگاه «ریحانه» بازداشت شدند. مقامات دانشگاه در حالی تعداد بازداشتی‌ها را 15 نفر اعلام کردند که فعالان دانشجویی نوشیروانی از بازداشت دست‌کم 28 نفر خبر می‌دادند. بازداشت‌ها در روزهای بعد هم ادامه پیدا کرد؛ محمد عرب 9 آبان برای دومین بار و محمد‌امین مرادقلی، 7 آبان بازداشت شدند. نام خوابگاه «ریحانه» ششم مهر هم دوباره بر سر زبان‌ها افتاد؛ جایی که پس از پایان نماز‌جمعه، گروهی مقابل در خوابگاه حاضر شدند و هرچه خواستند، به دانشجویان گفتند.

300 تماس   در   یک   روز؛ «در تجمعات باشید،  اخراجید»

در روزهای بعد از بازداشت دانشجویان، در شرایطی که دانشجویان نگران دوستان‌شان بودند، دست‌کم 70 دانشجو به حراست دانشگاه نوشیروانی احضار شدند و کارت‌های دانشجویی‌شان ضبط شد. لیست ممنوع‌الورودی‌ها هم به‌روز شد و تعداد دانشجویان ممنوع‌الورود به بیشتر از 80 نفر رسید. هم‌زمان با خانواده دانشجویان هم تماس‌هایی گرفته شد. سه دانشجوی دانشگاه نوشیروانی در گفت‌وگو با «شبکه شرق» تأیید کردند که «در یک روز» بیش از ۳۰۰ تماس با خانواده دانشجویان گرفته شد. در تماس‌ها با دانشجویان و خانواده آنها گفتند که در صورت مشاهده دانشجویان در تجمعات، از خوابگاه و دانشگاه اخراج خواهند شد. مرجع این تماس‌ها اما فقط مسئولان درون دانشگاه نبود. تهدید دانشجویان فقط به تماس‌های تلفنی ختم نشد. فردی از دانشگاه نوشیروانی با انتقاد از همراهی‌نکردن مسئولان دانشگاه با دانشجویان، به «شبکه شرق» گفت: «در یکی از اعتراضات، بچه‌ها منتظر رئیس دانشگاه بودند. دانشجویان این پیشنهاد را دادند که اگر رئیس نمی‌تواند در جمع دانشجویان معترض حاضر شود، دانشجویان در طبقه پنجم در دفتر رئیس دانشگاه، حاضر شوند تا درباره وضعیت خود و دوستان‌شان با او گفت‌وگو کنند. با این اظهارات دانشجویان، معاون فرهنگی دانشگاه خطاب به دانشجویان گفت: مشکلی نداره، ما وسایلمون رو جمع می‌کنیم و می‌ریم و می‌گیم بیان جمعتون کنن!».

آزادی  با  وثیقه؛ «پرونده‌ها  باز  است»

پس از بازداشت‌ها، احضارها، ضبط کارت‌های دانشجویی و تماس با خانواده، اعتراض‌ها در دانشگاه نوشیروانی فروکش کرد. به گفته دانشجویان به «شبکه شرق»، به همین علت هم رئیس دانشگاه از طریق «دادستانی، فرمانداری و نمایندگان مجلس» اقدام به «پیگیری وضعیت دانشجویان بازداشتی کرد». در نتیجه پیگیری‌ها بود یا خیر، مشخص نیست؛ اما دانشجویان رفته‌رفته آزاد شدند؛ اما با قید وثیقه. دو دانشجوی دانشگاه نوشیروانی که نام‌شان در میان بازداشتی‌های چهارم آبان بود، به «شبکه شرق» گفتند که با توجه به باز‌بودن پرونده‌ها، نگران هستند. بازبودن پرونده دانشجویان منوط به دانشگاه نوشیروانی نیست. اخبار واصله از دانشگاه‌های دیگر به‌ویژه تهران، شریف، علامه، مازندران و... هم حاکی از اتخاذ همین روند برای دانشجویان وجود دارد؛ موضوعی که از دید استادان دانشگاه‌ها و فعالان باسابقه دانشجویی می‌تواند اساس فعالیت دانشجویان را با مشکل مواجه کند.

تعهد   و   بررسی تلفن همراه!

یک دانشجوی دانشگاه نوشیروانی به «شبکه شرق» گفت که «اعتراض‌ها تمام نشده؛ ولی اوضاع کمی آرام‌تر از قبل است». یک دانشجوی دیگر این دانشگاه از برخوردها با دانشجویان در «نوشیروانی» برای «شبکه شرق» روایت کرد: «معاون دانشجویی خود شخصا به بررسی گوشی‌های تلفن دانشجو‌یان و ضبط کارت‌های دانشجو‌یی پرداخته است». یکی دیگر از دانشجویان هم گفت که تعداد دقیق دانشجویانی که کارت‌های دانشجویی‌شان ضبط شده هم مشخص نیست؛ اما یکی از دانشجویان نوشیروانی از ضبط بیش از صد کارت دانشجویی به «شبکه شرق» گفت: «یک بار حراست، یک بار امور دانشجویی، یک بار انتظامات». اصرار بر ارائه تعهد از سوی دانشجویان نیز همچنان ادامه دارد. ارائه تعهد تنها راه رفع ممنوع‌الورودی بیشتر از 70 دانشجوی این دانشگاه اعلام شده است.