نگاه بریتانیا به الگوی سوئیسی

‌جان استون: اگر تصور می‌کردید برگزیت تمام شده است، تجدیدنظر کنید. رکود اقتصادی پیش‌رو، روابط بریتانیا با اتحادیه اروپا را دوباره در دستور کار قرار داده است. شواهدی قوی وجود دارد که نشان می‌دهد روابط سخت کنونی برگزیت که بوریس جانسون بر سر آنها چانه‌زنی کرده، موجب آسیب جدی به اقتصاد بریتانیا و ایجاد موانعی برای تجارت شده است. به‌این‌ترتیب چندان بعید نبود که آخر همین هفته، گزارش‌هایی بخوانیم که می‌گوید برخی افراد درون دولت می‌خواهند بریتانیا در مسیر توافق برگزیت به سبک سوئیس قرار بگیرد.

سوئیس با اتحادیه اروپا چه توافقی دارد؟ سوئیس خارج از اتحادیه اروپاست، اما رابطه نزدیکی با این اتحادیه دارد؛ در بخش‌هایی از بازار واحد مشارکت می‌کند، از رفت‌وآمد آزاد بهره‌مند است، به بودجه اتحادیه اروپا کمک می‌کند و عضو منطقه سفر آزاد شنگن است. این کشور برخلاف نروژ و ایسلند عضو منطقه اقتصادی اروپا (EEA) نیست و برخلاف ترکیه اتحادیه گمرکی با اتحادیه اروپا ندارد؛ اما معاهده‌های سفارشی‌اش با این اتحادیه، قسمت‌هایی از بازار واحد را در بخش‌های منتخب تکرار می‌کند. در عمل، این به آن معناست که سوئیس قوانین اتحادیه اروپا را در بخش‌هایی خاص اجرا می‌کند. بخش‌های تحت پوشش این قوانین عبارت‌اند از کشاورزی، تدارکات عمومی، آمار و حمل‌ونقل. اداره این وضعیت بسیار پیچیده است؛ بیش از صد توافق دوجانبه مختلف بین دو نهاد تحت پوشش ۲۰ کمیته مشترک وجود دارد، اما نتیجه این است که در بحث تجارت، کسب‌وکارهای سوئیسی در بخش‌هایی خاص از برخی مزایا بهره‌ می‌برند.

آیا بریتانیا می‌تواند چنین چیزی داشته باشد؟

احتمالش کم است. از یک سو، اتحادیه اروپا از توافق سوئیس منزجر است و مدت‌هاست که سعی می‌کند از شر آن خلاص شود. این اتحادیه سال‌هاست که اصرار می‌کند سوئیس به سمت یک توافق‌نامه استانداردتر نزدیک شود و به‌تازگی درباره این مسئله سخت‌گیری‌های دیپلماتیکی را آغاز کرده ‌و این یکی از دلایلی است که [اتحادیه اروپا] سوئیس را از برنامه پژوهشی هورایزن (Horizen) خود محروم کرده است؛ اما دلیل اصلی بیزاری اتحادیه اروپا از نظام سوئیس این است که اداره چنین سیستمی مصیبت است. با این حال از دیدگاه بریتانیا، مهم این است که قرارداد سوئیس موارد بسیار زیادی را شامل می‌شود که دولت بریتانیا خواهان آن نیست. مثلا این دولت به بازگشت رفت‌وآمد آزاد افراد رغبتی ندارد که این بخش اساسی بازار واحد و مدل سوئیس است. چنین به نظر می‌رسد که میلی به همسویی با قوانین اتحادیه اروپا ندارد. اینها بخش‌های اصلی این معاهده‌اند و به‌سختی می‌توان فهمید که با حذف این قوانین، دیگر چه چیزی باقی می‌ماند. واقعیت این است که توافق‌نامه به سبک سوئیس نیز بسیاری از بزرگ‌ترین مشکلاتی را که کسب‌وکارهای بریتانیا با آنها درگیرند، حل نمی‌کند. هنوز کاغذبازی‌های گمرکی که بریتانیا با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، باید حفظ شود؛ چون این کشور همچنان خارج از بازار واحد است. پس کار نابخردانه‌ای است؟ شاید؛ اما بیانگر این واقعیت است که برخی افراد در درون دولت مشکلات روابط کنونی اتحادیه اروپا و بریتانیا را به رسمیت می‌شناسند. طبق نظرسنجی‌ها، افکار عمومی نیز درباره رابطه با اتحادیه اروپا در حال دگرگونی است. بعید است که بریتانیا به رابطه‌ای به سبک سوئیسی برسد؛ اما ممکن است در نهایت به رابطه نزدیک‌تری ختم شود؛ هر طوری که به نظر برسد.

The Independent