خشم در سرزمین اژدها

نزدیک به سه سال پس از شیوع کرونا در شهر ووهان چین، وضعیت در این کشور نه‌تنها به حالت عادی بازنگشته، بلکه سیاست «کووید صفر» که از سوی حکومت چین اجرا شده، اعتراض‌های گسترده‌ای را برانگیخته است. شهرهای مختلف چین در روزهای گذشته شاهد برپایی تظاهرات و تجمعات بی‌سابقه‌ای بود. خبرها درباره اعتراض‌ها در شهرهای مختلف چین در حالی منتشر می‌شود که حکومت کمونیستی چین سیاست به‌شدت سخت‌گیرانه‌ای برای رسانه‌ها در نظر گرفته و معدود رسانه‌های خارجی فعال در چین هم به‌سختی می‌توانند اخباری برخلاف نظر حزب حاکم این کشور منتشر کنند. معترضان در دانشگاه‌ها و در مراکز برخی شهرها در تجمع‌هایی با جمعیت بیش‌ از صدها نفر شعار می‌دادند: «استعفا، شی جین‌پینگ! استعفا، حزب کمونیست!». این‌گونه اعتراض‌ها که در چین به‌ندرت اتفاق می‌افتد، به‌ دلیل خشم مردم از سیاست سخت‌گیرانه و پرهزینه‌ این کشور در برابر همه‌گیری کووید‌۱۹ شکل گرفت. «سی‌ان‌ان» در گزارشی اختصاصی از تحولات روزهای اخیر چین نوشت به نظر می‌رسد خشم مردم چین پس از وقوع آتش‌سوزی مرگبار در یک آپارتمان به اوج رسید. بر اثر آتش‌سوزی روز پنجشنبه در منطقه دوردست سین‌کیانگ در غرب چین، ۱۰ نفر کشته و ۹ نفر مجروح شدند. چنین اتفاقی خشم مردم را برانگیخت؛ زیرا ویدئویی منتشر شد که نشان می‌داد اقدامات مربوط به قرنطینه کووید‌۱۹ مانع رسیدن آتش‌نشان‌ها به قربانیان شده است.‌بر اساس ویدئوهای منتشرشده در رسانه‌های اجتماعی و گزارش شاهدان، اعتراض‌ها در شهرها و دانشگاه‌های سراسر چین از روزهای گذشته آغاز شد. ویدئوهای دیگری نیز که به‌طور گسترده در رسانه‌های اجتماعی چین منتشر شد، نشان می‌داد صدها نفر در مرکز شهر شانگهای در حال روشن‌کردن شمع و عزاداری برای کشته‌شدگان آتش‌سوزی سین‌کیانگ بودند. جمعیت سپس برگه‌های کاغذ سفید را در دست گرفتند؛ اقدامی که به‌طور سنتی در چین نشانه اعتراض علیه سانسور است. معترضان شعار می‌دادند: «نیاز به حقوق بشر، نیاز به آزادی». در ویدئوهای متعدد دیگری، صدای مردم شنیده می‌شود که خواهان استعفای شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین و حزب کمونیست می‌شوند. جمعیت همچنین با در‌دست‌داشتن بنرهایی در اعتراض به اقدامات فوق‌العاده سخت‌گیرانه پکن برای کنترل همه‌گیری کووید‌۱۹ شعار می‌دادند که «تست کووید نمی‌خواهیم، آزادی می‌خواهیم!».‌تظاهرات به شهر پکن پایتخت چین‌ نیز رسید. یکی از دانشجویان یک دانشگاه معتبر پکن به سی‌ان‌ان گفت وقتی حدود ساعت یک بامداد یکشنبه به محل تظاهرات رسید، حدود صد دانشجو در محل حضور داشتند و فریاد می‌زدند: «نه به قرنطینه،‌ آری به آزادی، نه به آزمایش کووید، آری به غذا». به گفته معترضان، محافظان امنیتی در تلاش بودند شعار اعتراضی روی دیوار دانشگاه پکن را بپوشانند. در این پیام که با رنگ قرمز روی دیوار نوشته بودند، آمده بود: «چشم‌هایتان را باز کنید و به دنیا نگاه کنید، کووید صفر یک دروغ است».‌در استان شرقی جیانگ‌سو نیز ده‌ها دانشجو برای عزاداری قربانیان آتش‌سوزی سین‌کیانگ گرد‌هم آمدند. ویدئوها دانشجویانی را نشان می‌دهد که برگه‌های کاغذ سفید و تلفن‌های همراهی با چراغ‌قوه روشن در دست دارند. در یکی از ویدئوها شنیده می‌شود که یکی از مقامات دانشگاه به دانشجویان هشدار می‌دهد: «هزینه کاری که انجام دادید را می‌پردازید». دانشجویی در پاسخ فریاد می‌زند: «شما هم همین‌طور، کشور هم همین‌طور». با وجود تمام اقدامات سخت‌گیرانه در چین، این کشور در روزهای گذشته با افزایش موارد ابتلا به کووید‌۱۹ مواجه بوده است. به گفته کارشناسان، «سیاست کووید صفر» چین در مجموع توانسته تعداد موارد جدید ابتلا به کرونا را پایین نگه دارد، اما این رویکرد در عین حال رشد اقتصادی را کاهش داده و پکن را در صحنه بین‌المللی منزوی کرده است. بر اساس گزارش شاهدان، مردم این کشور از قرنطینه‌های طولانی خسته شده‌اند. نزدیک به ۶۰۰ منطقه چین در حال حاضر «پرخطر» نام‌گذاری شده‌اند؛ عنوانی که معمولا ساکنان آن مناطق را ملزم می‌کند چند روز در واحدهای مسکونی خود بمانند یا به مراکز قرنطینه دولتی منتقل شوند.

افزایش موارد مرگ بر اثر کرونا

چین در روزهای گذشته چند مورد مرگ جدید بر اثر ابتلا به کووید‌۱۹ را گزارش کرد. در هر مورد، افراد درگذشته ساکن پکن و شهروندانی مسن با بیماری زمینه‌ای بودند.

تازه‌ترین قربانیان کرونا در چین، یک زن ۹۱‌ساله با سابقه سکته مغزی و بیماری آلزایمر بود‌ و یک مرد ۸۸‌ساله با سابقه سرطان، برونشیت و سکته. پیش از آن و در هفته گذشته، مقام‌های چین نخستین مورد مرگ ناشی از کووید‌۱۹ در این کشور را از ماه می‌ سال جاری میلادی اعلام کردند. قربانی این مرگ نیز مرد ۸۷‌ساله‌ای با سابقه ابتلا به عفونت باکتریایی بود.

مرگ این افراد در شرایطی رخ می‌دهد که در چندین شهر بزرگ چین، محدودیت‌های سخت‌گیرانه مربوط به دوران همه‌گیری کووید‌۱۹ ادامه دارد. برخلاف خواسته بسیاری از شهروندان، مقام‌های دولتی چین همچنان به اعمال قرنطینه‌های طولانی و آزمایش‌های گسترده در واکنش به شیوع کرونا ادامه می‌دهند. با اینکه دولت مرکزی چین در ماه جاری میلادی مهم‌ترین اقدامات خود را در زمینه کاهش محدودیت‌های مربوط به کرونا اعلام کرد، به دلیل افزایش تعداد موارد جدید ابتلا، مسئولان محلی در بسیاری از مناطق به محدودیت‌های سخت‌گیرانه پایبندند. با تمام سخت‌گیری‌ها، موارد جدید ابتلا به کووید‌۱۹ در پایتخت چین، از ۶۲۱ مورد روز پیش از آن به ۹۶۲ مورد افزایش یافت. در همین حال، نزدیک به ۶۰۰ منطقه در حال حاضر «پرخطر» نام‌گذاری شده‌اند؛ عنوانی که معمولا ساکنان آن مناطق را ملزم می‌کند چند روز در واحدهای مسکونی خود بمانند یا به مراکز قرنطینه دولتی منتقل شوند. در برخی از محله‌ها، به مدارس دستور داده شده است کلاس‌ها را به صورت مجازی برگزار کنند و به کارمندان ادارات نیز گفته شده است از خانه کار کنند. همچنین، در برخی شهرها، از‌جمله قطب صنعتی گوانگژو -‌جایی که ده‌ها هزار مورد جدید ابتلا در هفته گذشته شناسایی شد- به شمار کثیری از ساکنان دستور داده‌ شده است آزمایش‌های متعددی را انجام دهند.‌طبق گزارش کمیسیون ملی بهداشت چین، این کشور حدود ۲۷ هزار مورد جدید ابتلا را ثبت کرد. اگرچه این میزان بخش کوچکی از جمعیت گسترده این کشور را شامل می‌شود، برای کشوری که در این اواخر به ارقام ده‌ها یا صدها نفر مبتلا عادت کرده است، افزایش شدیدی به‌شمار می‌رود. به گفته کارشناسان، «سیاست صفر کووید» چین در مجموع توانسته است تعداد موارد جدید ابتلا به کرونا را پایین نگه دارد، اما این رویکرد در عین حال رشد اقتصادی را کاهش داده و پکن را در صحنه بین‌المللی منزوی کرده است و در کشوری که مخالفان را به‌سرعت سرکوب می‌کند، به بروز اعتراضاتی انجامیده است. با‌این‌حال نکته مهم این است که منتقدان می‌گویند سیاست اشتباه کووید صفر باعث شد تا ایمنی جمعی و طبیعی مانند دیگر نقاط جهان، در این کشور ایجاد نشود و به محض بازگشایی نسبی، شیوع ویروس اوج گیرد. در اوایل ماه جاری، مقام‌های چین ۲۰ قانون را به منظور بهینه‌سازی سیاست صفر کووید، از‌جمله کاهش دوره قرنطینه برای مسافران خارج از کشور، تدوین کردند. پس از آن، چندین شهر چین آزمایش‌های انبوه مربوط به کووید‌۱۹ را لغو کردند تا امیدها برای بازگشت به روال عادی زندگی در این کشور افزایش یابد. با‌این‌حال، مرگ بیمار مبتلا به کرونا در روزهای گذشته، باعث نگرانی مسئولان و احتمال برقراری مجدد محدودیت‌های سخت در چین شد. در پی افزایش تعداد مبتلایان و مرگ‌های ناشی از کرونا، بازارهای آسیایی روز دوشنبه سقوط کردند، شاخص بورس «هنگ‌‌سنگ» در هنگ‌کنگ نزدیک به دو درصد کاهش یافت و بورس شانگهای نیز افت کرد.