واکنش ترکیه به کتاب پمپئو، وزیر خارجه سابق آمریکا
شما میتوانید آن را دروغ بنامید
در کتاب جدید مایک پمپئو، وزیر امور خارجه سابق آمریکا با عنوان «هرگز کوتاه نیا: مبارزه برای آمریکایی که دوستش دارم»، روابط ترکیه با آمریکا مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش «ترکیه از قدرت غلبه بر داعش برخوردار نبود» آمده است: «اولین مسئله با ترکیه، مذاکرات برای تصرف «رقه» در سال 2017 بوده است. در آن دوران آمریکا دو گزینه داشت و این دو گزینه اول همکاری با کردها یعنی YPG/SDG و دوم همکاری با ترکیه بود.
در کتاب جدید مایک پمپئو، وزیر امور خارجه سابق آمریکا با عنوان «هرگز کوتاه نیا: مبارزه برای آمریکایی که دوستش دارم»، روابط ترکیه با آمریکا مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش «ترکیه از قدرت غلبه بر داعش برخوردار نبود» آمده است: «اولین مسئله با ترکیه، مذاکرات برای تصرف «رقه» در سال 2017 بوده است. در آن دوران آمریکا دو گزینه داشت و این دو گزینه اول همکاری با کردها یعنی YPG/SDG و دوم همکاری با ترکیه بود. ماتیس (وزیر دفاع وقت آمریکا) و دانفورد (رئیس ستاد مشترک وقت آمریکا) نگرانی متفاوتی داشتند؛ ارتش ترکیه قادر به شکست داعش نبود. دانفورد به دیدار «نیروی اشغالگر ترک» که در داخل ترکیه آموزش میدیدند، رفت. پس از اینکه ترکها بارها این دیدار را به تعویق انداختند، سرانجام به وی اجازه داده شد از این نیروها بازدید کند. آنچه دید، او را متقاعد کرد که ترکها بدون حمایت گسترده آمریکا شانس شکستدادن داعش را ندارند».
پمپئو در بخش دیگری از کتابش با عنوان جلسه در مجتمع ریاستجمهوری ترکیه در سال 2019 مدعی است سفر او به ترکیه به همراه مایک پنس، معاون رئیسجمهور وقت آمریکا، در اکتبر 2019 پرحادثه بوده است. به گفته پمپئو، ترکیه پس از اجازه ترامپ به اردوغان، وارد سوریه میشود. با برهمریختن اوضاع نیز پنس و پمپئو برای آتشبس راهی آنکارا میشوند. «وقتی به کاخ اردوغان رسیدیم، رئیسجمهور خواست که برای دقایقی با پنس به صورت خصوصی ملاقات کند. حدود نیمساعت بعد به میزبان گفتم که باید رئیسجمهور را ببینم، ولی این درخواست من بجا آورده نشد. 20 دقیقه دیگر گذشت و من مصمم شدم. من بدون اجازه از راهرو رفتم و سعی کردم در اتاقی را که اردوغان و پنس ملاقات کردند، باز کنم ولی در قفل شده بود.
نگران بودم که پنس در معرض همان ویدئوی سهساعتهای قرار بگیرد که در آن کودتای 2016 را توصیف میکند و من مجبور شدم در اولین سفرم به ترکیه بهعنوان مدیر سیا در سال 2017 تماشا کنم. ویدئوی کودتای 2016 آنقدر طولانی و منزجرکننده بود که فکر کردم یک مشکل سلامت روانی است! تلاش واقعی من برای شکستن در، منجر به نگرانی تیمم از احتمال واکنش تهاجمی محافظان ترک شد. ولی محافظان ترک بلافاصله به من اجازه ورود دادند و در نهایت همه برای مذاکره در اتاق نشستیم. در مقطعی از مذاکرات، نقشهها را روی میز پهن کرده و اشاره کردیم که آمریکاییها کجا هستند». در بخش «حمایت آمریکا از یونان در مقابل ترکیه» پمپئو به تشریح چگونگی تعمیق روابط آمریکا با یونان پرداخته و نوشته است: «من بهویژه به این افتخار میکنم که چگونه روابط خود را با یونان در دهه 1970 تقویت کردیم؛ کشوری که بهشدت ضد آمریکا بود، اما اکنون ما را بهعنوان شریک میبیند. بیشتر تمرکز من با میتسوتاکیس (نخستوزیر یونان) بر جستوجوی غیرقانونی منابع انرژی توسط ترکیه در دریای مدیترانه بود. برای اولین بار در تاریخ، در 2019 یک وزیر خارجه آمریکا در نشست سهجانبه اسرائیل، یونان و قبرس برای بحث درباره اکتشاف انرژی در منطقه شرکت کرد. در نوامبر 2020 نیز در نامهای که برای وزیر خارجه یونان فرستادم، از یونان بهعنوان «ستون ثبات» در منطقه تعریف و تمجید کردم. من از ترکیه خواستم «به تحریکات حسابشده خود پایان داده و فورا مذاکرات اکتشافی را با یونان آغاز کند. آخرین بار یک وزیر امور خارجه آمریکا در دهه 1970 یعنی در دوران هنری کیسینجر حمایت آمریکا از یونان را آشکارا اعلام کرده بود. یونانیها بسیار تحت تأثیر سخنان من قرار گرفتند».
کتاب پمپئو در رابطه با ترکیه با واکنش وزیر خارجه و سخنگوی ریاستجمهوری ترکیه روبهرو شده است. وزیر خارجه ترکیه درباره این کتاب مدعی شد: تصور میکنم پمپئو، فکر این کتاب را در زمان نامزدی ریاستجمهوری یا شروع مبارزات انتخاباتی برای نامزدیاش نوشته است. پیش از هر چیز در این ادعاها اطلاعات غلط وجود دارد. من این را به زبان دیپلماتیک میگویم، ولی شما میتوانید آن را دروغ بنامید. در این ادعاها اغراق و استاندارد دوگانه وجود دارد. علاوه بر این، درباره حمایت آنها از تروریسم که در آمریکا یک جرم جدی است نیز اطلاعات نادرستی وجود دارد».
به گفته چاووشاوغلو، «این ادعا که ارتش ترکیه توان شکست داعش را ندارد، باورنکردنی است. تنها ارتش ناتو که با داعش تن به تن میجنگید، ارتش ترکیه است. زمانی که ما در حال از بین بردن تروریستهای داعش در سوریه و پاکسازی شمال سوریه بودیم، آمریکا در دوران پمپئو همراه با پکک/یپگ اعضای داعش را با اتوبوس و هواپیما به افغانستان میفرستاد. آنها مسئول حملات تروریستی امروز در افغانستان هستند. همه قدرت ارتش ترکیه بهعنوان دومین نیروی بزرگ ناتو را دیدند».
چاووشاوغلو ضمن اشاره به سخنان پمپئو در کتابش مبنی بر ناخشنودی از ویدئوهای دفع کودتای نافرجام 15 جولای سال 2016 در ترکیه تأکید کرد: سازمان تروریستی فتحالله گولن، «فتو»؛ آن شب 251 هموطن ما را به شهادت رساندند. مایک پمپئو نیز آن شب توییتی به اشتراک گذاشته و بعد آن را پاک کرد. این نشان میدهد پمپئو از کودتای نافرجام حمایت کرده است. آن تصاویر نحوه آغاز کودتا و مبارزه ملت ترکیه با آن را نشان میدهد. گمان میکنم پمپئو از پیروزی ملت ترکیه در مبارزه با کودتاگران ناراحت شده است.