توجیه با چاشنی «متهم‌پنداری مردم»

شرق: «سرعت اینترنت در گوشی‌ها کم نشده بلکه در ذهنتان کم شده است»؛ این توجیه جدید برای گریز از مسئولیت‌پذیری و پاسخ‌گویی در قبال حق نادیده انگاشته‌شده کاربران فضای مجازی در ماه‌های اخیر است که محمد امامی بر زبان رانده است.‌ این ماجرای «متهم‌پنداری مردم» سر دراز دارد و حتی قبل از محدودیت‌های گسترده و شبه‌صیانت اینترنت و اجرای اینترنت طبقاتی به بهانه اعتراضات هم شاهد کاهش سرعت و کیفیت اینترنت بودیم که باقری‌اصل، معاون وزیر ارتباطات در همین رابطه گفته بود: «علت نارضایتی مردم از کیفیت اینترنت رشد شتابان تقاضاست، البته کیفیت پایین نیامده و آمار‌ها این را اثبات می‌کند اما سطح توقع مردم از سرویس‌ها و تعداد کاربرانی که از سرویس‌ها استفاده می‌کنند نیز افزایش یافته‌ است». البته چندصباحی است که اصولگرایان کم و کاستی‌ها را به توقع بالای مردم یا زیاده‌خواهی و ذهن آنها حواله می‌دهند. چند روز پیش بود که شریعتمداری در روزنامه‌اش کیهان مدعی شد «سطح رفاه اغلب اقشار جامعه به طرز ملموسی افزایش یافته و مردم فقیر نیستند بلکه توقعشان بالا رفته است». حال نیز محمد امامی، مدیر‌کل نظارت بر سرویس‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفت‌وگویی در واکنش به وضعیت پیش‌آمده برای اینترنت گفته است: «به عنوان کسی که در حوزه خدمات اینترنتی فعالیت می‌کند و به‌عنوان کسی که اپراتور شبکه و رگولاتور شبکه و رگولاتور حوزه است، می‌توان گفت احساسی که ایجاد شده‌ است، شاید سابقه‌ای در بین مردم دارد و برمی‌گردد به برداشت مردم». او افزوده است: «اگر بخواهیم آن را بررسی کنیم، برای مثال زمانی که اپراتورهای ما چه در حوزه ثابت و چه در حوزه سیار، سرعت دسترسی مشترکین را روی شبکه‌هایشان افزایش دادند، در حوزه تلفن همراه که می‌توان گفت همه مردم آن را حس کردند؛ سرعت اینترنت از EG ارتقا پیدا کرد به 4G، عملا محدودیت‌های مردم و کاربران برای دسترسی به شبکه‌ها و خدمات سرویس اینترنتی خیلی آسان‌تر شد و یا ارتقای 3G به 4G را داشتیم. در بین این موضوعات، بحث سرعت دسترسی مردم به شبکه‌های اینترنتی افزایش پیدا کرده است و اینترنت ما به‌صورت حجمی به کاربران ارائه می‌شود اما مشترکین خیلی سریع‌تر حجم خودشان را از دست می‌دهند. بحث دیگری که وجود دارد این است که کاربران بیشتر از محتواهای ویدئویی و عکس استفاده می‌کنند یا بازی می‌کنند، در تمامی اینها هرچقدر کیفیت محتوا بالا رود، پهنای باند و حجم اینترنتی که نیاز دارند بالا می‌رود. هرکسی به عنوان کاربر می‌تواند این موضوع را تجربه کند و صحت این حرف را به عین ببیند». اجرای طرح صیانت که به محدودسازی اینترنت مشهور شده یکی از مهم‌ترین تصمیمات در مسیر نادیده‌گرفتن قانون و قانون‌گذاری بود که با خارج‌کردن مجلس از گردونه قانون‌گذاری در شورای‌عالی فضای مجازی تصویب و اجرائی شد. مجلس هم که دید باید خودی نشان دهد بدون رعایت تشریفات قانون‌گذاری طرح رهاشده خود را در کمیسیون مشترکی که منحل شده و دیگر وجاهت قانونی نداشت نه با حضور حداکثر اعضا که با نادیده‌گرفتن حداقل‌های قانون‌گذاری، تصویب و راهی شورای نگهبان کرد. خلاصه از چند جهت اینترنت مردم در‌حال صیانت‌شدن است و با فیلترینگ گسترده که ماه‌هاست فعالیت کسب‌وکارهای مجازی مردم را به مرز نابودی کشانده و کمترین ارتباط و فعالیت در فضای مجازی با تلف‌شدن زمان بسیار همراه است، خبری از بهبود خدمات اینترنتی نیست. هرچند، در همین روزهای گذشته که گلایه مردم از کیفیت پایین خدمات اینترنت و ادامه محدودیت‌ها چندبرابر شده، رئیس‌جمهور چندباری دستور به بهبود کیفیت و رفع محدودیت‌ها داده است. برای نمونه اواخر دی‌ماه با اشاره به فراگیرشدن استفاده از فضای مجازی در زندگی و کسب‌وکار مردم، از وزیر ارتباطات خواست دغدغه‌های مردم در زمینه کندی سرعت و دیگر مشکلات موجود را با فوریت پیگیری و رفع کند. یا همین سه‌شنبه هفته گذشته رئیسی در جلسه شورای‌عالی فضای مجازی با تأکید بر لزوم اعمال و اجرای قانون در زمینه سامانه‌ها و پلتفرم‌های خارجی، تصریح کرد: دسترسی آسان مردم به اینترنت با هدف تسهیل در امور، گشایش کسب‌وکارها و ارائه سریع‌تر خدمات امری ضروری است که تحقق آن تلاش بیشتر دست‌اندرکاران این بخش را می‌طلبد.‌ انتظار برای استماع و اجرای دستور رئیس‌جمهور معمولا باید یک امر واقعی و ملموس باشد اما در ایران از این دست دستورها کم صادر نمی‌شود که درنهایت در حد یک رفتار سیاسی باقی می‌مانند که این فرهنگ سیاسی خود جای تأمل و بررسی و ریشه‌یابی در فرصتی دیگر دارد. در همین راستا، هفته گذشته احمد وحیدی وزیر کشور در جمع خبرنگاران در پاسخ به سؤال یکی از خبرنگاران مبنی بر تصمیم نهایی دولت درباره فیلترینگ برخی از پیام‌رسان‌های خارجی اظهار کرد: در ارتباط با فیلترینگ دو شبکه اینستاگرام و واتس‌اپ تا زمانی که صاحبان این شبکه‌ها برابر چارچوب قانونی عمل کنند و تعهد دهند، وزارت ارتباطات براساس تکالیفش عمل خواهد کرد در این زمینه منتظر پاسخ صاحبان این شبکه‌ها هستیم ولی هنوز جواب روشنی در این زمینه داده نشده است. وزیر ارتباطات هم در همین رابطه گفته است: «من قبلا اعلام کرده‌ام که کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، متولی فیلترینگ است که ۱۳ عضو دارد که وزارت ارتباطات یکی از اعضای آن به شمار می‌رود اما تلاش‌مان بر این است که محدودیت‌هایی که قابلیت برطرف‌شدن دارند را برداریم و ان‌شاءالله طی روزهای آینده خبرهای خوبی در این زمینه منتشر خواهد شد». او افزوده است: «دو پلتفرم اینستاگرام و واتس‌اپ که با مصوبه نهادهای امنیتی مسدود شدند، فعلا مشمول این اتفاق نیستند اما سرویس‌ها و خدماتی هستند که از نظر وزارت ارتباطات قابلیت بازنگری دارند و اکنون مسیر بازنگری در انسداد آنها را دنبال می‌کنیم و در گام اول کلاب‌هاوس طی روزهای آینده رفع فیلتر می‌شود». به هرروی وضعیت نه‌چندان مطلوب اینترنت با هیچ توجیه و توضیحی قابل چشم‌پوشی نیست و انتظار برای رفع موانع و بهبود خدمات و دسترسی آسان به جریان آزاد اطلاعات جزء حداقل‌های توسعه است که باید در ایران هم جدی گرفته شود. در‌حالی‌که در دنیا رقابت بر بهبود سرعت و افزایش سرعت است در ایران وصل‌شدن به اینترنت و آپلود یک فیلم یا گزارش تصویری یا فایل با حجم بالا در مدت زمانی کوتاه در‌حال تبدیل‌شدن به یک آرزو است. اینکه فضای مجازی متأثر از فضای سیاسی هر‌روز محدودتر شود جز افزایش نارضایتی حاصلی در بر نخواهد داشت و افکار عمومی حاضر نیست به شرایط این روزهای اینترنت تن دهد و ادامه وضع موجود که به بی‌کاری و ورشکستگی مالی بخشی از کسب‌و‌کارهای مجازی ختم شده به نارضایتی‌های سیاسی ختم خواهد شد.