مسئله‌ای به نام مهاجرت مغزهای پویا
به باور بسیاری مهاجرت فعالان و متخصصان حوزه فناوری اطلاعات به یک بحران تبدیل خواهد شد و طبق اعلام رصدخانه مهاجرت از آمار مهاجرت ایرانیان در سال ۱۴۰۱ در سه سال اخیر ایرانیان برای دریافت ویزای بریتانیا و کانادا بیشترین تلاش را داشتند که بیشتر آنها ویزای استارت‌آپی، سرمایه‌گذاری یا خوداشتغالی بوده است؛
شرق: به باور بسیاری مهاجرت فعالان و متخصصان حوزه فناوری اطلاعات به یک بحران تبدیل خواهد شد و طبق اعلام رصدخانه مهاجرت از آمار مهاجرت ایرانیان در سال ۱۴۰۱ در سه سال اخیر ایرانیان برای دریافت ویزای بریتانیا و کانادا بیشترین تلاش را داشتند که بیشتر آنها ویزای استارت‌آپی، سرمایه‌گذاری یا خوداشتغالی بوده است؛ موضوعی که شرکت‌های فناوری اطلاعات به‌همین‌دلیل دچار مشکلات جدی هستند و به دلیل افزایش مهاجرت، هر روز از تعداد سرمایه‌های متخصص آنها کمتر می‌شود؛ اما در این فضا همچنان افراد و گروه‌هایی در تلاش هستند تا کیفیت تخصص نیروهای جوان و تازه‌نفس این حوزه را افزایش دهند. رویداد جایزه نوآوری آزاده که چندی پیش به یاد خانم آزاده داننده، رئیس ادوار انجمن ملی زنان کارآفرین و سازمان نصر تهران، میان زنان فعال حوزه کارآفرینی و شبکه‌سازی برگزار شد.
ما امیدواریم بچه‌ها بمانند و مهاجرت نکنند
مریم خاوازی، رئیس رویداد جایزه آزاده، درباره علت اینکه چرا رویداد مخصوص زنان بوده، به «شرق» می‌گوید: ما می‌خواستیم به پاسداشت خانم داننده عزیزمان کاری کرده باشیم، ایشان اصلا نگاه جنسیتی نداشتند؛ اما انجمن زنان کارآفرین همیشه همراه زنان جوان بوده و حتی در سازمان نظام صنفی که همیشه یک فضای مردانه داشته، زمانی که خانم داننده مدیریت سازمان یارانه‌ای نصر تهران و کشور را داشتند، همیشه برای خانم‌ها فرصتی را فراهم می‌کردند تا نقش بپذیرند و دیده شوند؛ بنابراین هدف انجمن ترویج و توسعه کارآفرینی و اشتغال‌زایی برای زنان است. ایشان ادامه می‌دهد: در بررسی و در سفرهایی که در استاهای مختلف داشتیم، دیدیم دوستانی که در تهران زندگی می‌کنند، فرصت دیده‌شدن و مطرح‌شدن را دارند؛ ولی دخترانی که در مناطق کم‌برخوردار کشور زندگی می‌کنند، از این امکانات بی‌بهره هستند، برای همین بهتر دیدیم این امکان را برای آنها ایجاد کنیم.
خاوازی اضافه می‌کند: این رویداد قرار بود 9 شهریور‌ماه، روز تولد خانم داننده برگزار شود که ما آن زمان تازه نشست خبری برگزار کردیم و بعد از آن به دلیل شرایط حاکم بر جامعه و قطعی اینترنت خیلی از دوستان امکان همراهی پیدا نکردند. مثلا خیلی از دوستان از ایلام، سیستان‌و‌بلوچستان، اطراف بندرعباس یا سیرجان ثبت‌نام کرده بودند؛ اما ارتباط‌شان با ما قطع شده بود و حتی با تلفن هم نمی‌توانستیم با آنها ارتباط برقرار کنیم؛ بنابراین مجبور شدیم رویداد را به آبان‌ماه موکول کنیم. این بچه‌ها قرار بود از شهرستان به تهران بیایند و مسئولیت اقامت و امنیت این بچه‌ها برعهده ما بود؛ اما با توجه به شرایط حاکم در تهران و اینکه اسکان آنها را در خوابگاه دانشگاه در نظر گرفته بودیم، احساس کردیم ممکن است نتوانیم امنیت این جوان‌ها را تأمین کنیم؛ بنابراین این رویداد را به 25 بهمن‌ماه تغییر دادیم. بازخوردی که خودمان می‌بینیم، خوب است و سال آینده هم بر‌اساس ویژگی‌های خانم داننده در حوزه مشاوره، استانداردسازی و توانمندسازی بانوان که نقش زیادی داشتند، جلو می‌رویم و این استارت‌آپ‌ها را بزرگ‌تر خواهیم کرد. الان هم همچنان با این بچه‌ها در ارتباط هستیم؛ چون داورهای ما همان سرمایه‌گذاران هستند و تا بچه‌ها و سرمایه‌گذاران با‌هم به نتیجه برسند، یک پروسه یک تا دوساله دارند؛ ولی ما در کنارشان هستیم. در‌واقع این‌طور نبوده که فقط رویدادی برگزار شود و جایزه‌ای هم اهدا شود و تمام شود.
الان فعالیت دنیا بر‌اساس اینترنت است
ایشان تصریح می‌کند: آن روز رویداد از این بچه‌ها خیلی زیاد انرژی گرفتیم، خیلی از آنها می‌گفتند دیگر قصد داشتند تا ایده‌های خود را کنار بگذارند و کار دیگری انجام دهند. چندتایی از آنها با چنان شادی می‌گفتند که تصمیم دارند با همان حمایت مالی اندک جایزه‌ای که گرفتند، کارشان را ادامه دهند، این اتفاق امید را در بچه‌ها زنده کرد.
رئیس رویداد با اشاره به چالش‌های قطعی اینترنت ادامه می‌دهد: پیش‌از‌این قطعی اینترنت داشتیم؛ اما کارها را به شکلی انجام می‌دادیم؛ ولی در مقطعی در ماه‌های اخیر اصلا اینترنت نداشتیم، همه‌چیز در استان‌ها قطع بود و گاهی حتی امکان استفاده از تلفن هم نبود. الان همه فعالیت دنیا بر‌اساس اینترنت است، مردم عادی هم دیگر برای پرداخت قبض خود به شعبه بانک مراجعه نمی‌کنند و از بستر اینترنت برای آنها استفاده می‌کنند. پایه و اساس تمام فعالیت و صنایع جهان اینترنت و فناوری اطلاعات شده است. دیگر نمی‌توانیم اینترنت را حذف یا کمش کنیم. دیگر مثل یک ضرورت در جامعه محسوب می‌شود.
ایشان با اشاره به تأثیر اینترنت در این حوزه کاری و ارتباط با فناوری روز دنیا می‌گوید: همین الان هم بعضی از این جوان‌ها چنین ارتباط‌هایی را دارند، این ارتباط می‌تواند خیلی مؤثر و مفید باشد؛ در‌صورتی‌که فضای باز و امنی ایجاد شود که با کشورهای دیگر تبادل دانش و تبادل مهارت داشته باشیم.
نیروهای متخصص در حال مهاجرت هستند
خاوازی درباره میزان مهاجرت‌های این حوزه اضافه می‌کند: اتفاق بدی که می‌افتد و برای همه دوستان در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، نظام صنفی استان و کشور به یک چالش بزرگ تبدیل شده، این است که نیروهای متخصص ما مهاجرت می‌کنند؛ بنابراین یکی از مشکلات ما حفظ و جذب نیروی انسانی متخصص است. به‌این‌دلیل که در کشور مقصد فرصت‌های شغلی، امکانات و رفاه بهتری برای‌شان فراهم می‌شود. دلیل اصلی این است که آن‌قدر قوانین دست‌وپاگیر جلوی پای جوانان قرار می‌دهند، برای یک مجوز آن‌قدر باید مسیر سختی را پیش بگیرند، در کنارش قوانین مالیاتی و مواردی به این شکل وجود دارد که بچه‌ها را زده می‌کند. حتی به خود ما که حدود 30 سال در این حوزه کار می‌کنیم، هم این مسائل آسیب می‌رساند. به اعتقاد من اقتصاد خصوصی در ایران خیلی کوچک شده؛ اما بخش دولتی بسیار بزرگ شده است. در این سال‌ها هم خیلی تلاش کردند بخش خصوصی را فعال کنند؛ اما همه در حد شعار و شو بوده است؛ در‌صورتی‌که اقتصاد دولتی معایب فراوانی مثل ایجاد رانت به همراه خواهد داشت.
ایشان ادامه می‌دهد: بنابراین الان باید این فرصت را به جوانان بدهیم و یک فضای امن و مطمئن با رفاه نسبی برای آنها فراهم کنیم، اغلب این بچه‌ها اگر رفاه نسبی داشته باشند، دیگر چیزی نمی‌خواهند. وقتی اینها فراهم نمی‌شود، مهاجرت صورت می‌گیرد. ما امیدواریم بچه‌ها بمانند و از این سختی‌ها نهراسند؛ اما این موضوع انتخابی کاملا شخصی است و ما نمی‌توانیم بگوییم همه بمانند، هر شخصی بر‌اساس اهداف خود پیش می‌رود؛ اما متأسفانه ما با مهاجرت مغزهای پویای ایران مواجه هستیم. الان مهاجرت، یکی از چالش‌های بزرگ شرکت‌هایی مثل ما است، الان شرکت‌های بزرگ در‌حال جذب برنامه‌نویس‌ها و متخصصان کدنویسی است؛ در‌حالی‌که اگر همین‌جا فرصت و فضا در اختیار جوانان قرار می‌گرفت، چرا باید مهاجرت می‌کردند؟
