انحراف بهینه‌سازی

شرق: اما و اگرهای اجرای بهینه‌سازی مصرف در ایران تمامی ندارد و حالا دوباره یک جابه‌جایی وظیفه بر روی کاغذ صورت گرفته است اما این جابه‌جایی به دلیل تضاد‌های فنی و محاسباتی میان دو نهاد شرکت ملی گاز و شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت به‌خصوص در حوزه بخاری‌های فرسوده، باعث مشکلاتی در روند بهینه‌سازی خواهد شد؛ از‌جمله با توجه به پیش‌نویس جدیدی که در‌این‌باره تهیه شده‌ و منتظر تصویب شورای اقتصاد است که به باور بخش خصوصی، تنها تأثیرات آن بر سخت‌ترکردن فضای برای بخش خصوصی در حوزه  بهینه‌سازی است.

آرش نجفی، رئیس انجمن بهینه‌سازی ایران، درباره چالش‌های واگذاری بهینه‌سازی گاز از شرکت بهینه‌سازی مصرف به شرکت ملی گاز و ارائه پیش‌نویس این طرح به «شرق» گفت: در بحث تعویض بخاری‌ها قرار است مجری طرح شرکت بهینه‌سازی نباشد و شرکت گاز متولی باشد. در اینکه شرکت گاز بابت تعویض بخاری‌ها می‌تواند بهتر از شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت عمل کند، شکی نیست، ولی این نباید دلیلی بر کنارگذاشتن شرکت بهینه‌سازی باشد.‌ به دلیل اینکه هر کجا خط لوله گاز رفته‌، تیم فنی شرکت گاز نیز مجبور است آنجا حضور داشته باشد و خدمات دهد، در نتیجه تعویض بخاری را شرکت گاز بهتر می‌تواند انجام دهد، اما ‌مباحث فنی و کنترل بهینه‌سازی باید با شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت باقی بماند. ضمن اینکه تمام مسئله بهینه‌سازی کاهش مصرف گاز نیست. یکی از مباحث مهم بهینه‌سازی، کاهش مصرف و بهینه‌سازی در ساختمان‌ها، خودرو‌ها و.. است. اینکه شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت چقدر خوب کار کرده‌ یا خیر بحث دیگری است و در سنوات گذشته مدیران این شرکت هیچ‌کدام نقش خود را درست ایفا نکردهاند و ضعف شرکت بهینه‌سازی باعث شده است حالا کار به اینجا برسد.

او در ادامه درباره تضاد محاسباتی شرکت ملی گاز و شرکت بهینه‌سازی مصرف در میزان مصرف بخاری‌ها از 480 مترمکعب تا 660 مترمکعب و اختلاف چهار‌میلیارد مترمکعبی این دو نهاد و تأثیرات منفی این تضاد، افزود: شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، شرکتی است که پایه آن علمی‌تر از شرکت گاز است؛ در نتیجه بررسی آماری شرکت گاز در پیک مصرف ممکن است درست باشد، ولی اطلاعات و داده‌های شرکت بهینه‌سازی درباره میزان صرفه‌جویی درست‌تر است؛ چون شرکت بهینه‌سازی مصرف با بهره‌گیری از خدمات نهاد‌های علمی و تحقیقاتی مثل مرکز تحقیقات راه‌و‌شهرسازی، مؤسسه استاندارد و... به این نتیجه علمی رسیده و عدد 660 متر‌معکب شرکت بهینه‌سازی درست است. پیک 110 روز شرکت گاز هم به نظر درست‌تر است؛ در برخی از استان‌ها ما 170 روز هم پیک مصرف داریم، مثل استان اردبیل و گلستان ولی شرکت گاز آمار متوسط دارد، میزان متوسط عدد درست‌تری است.

نجفی سپس درباره عدم اجرا مصوبات قبلی و ارائه مصوبه جدید برای ارسال به شورای اقتصاد درباره بهینه‌سازی اشاره کرد: این بحث نقدی است که ما نیز مستمرا داریم و در نحوه برخورد به وزارت نفت نقد جدی داریم؛ به این دلیل که یک‌سری دست‌های نامرئی به نظر می‌آید پشت داستان است برای اینکه موضوع بهینه‌سازی ‌اجرائی نشود. قطعا طرح قبلی اجرا نشده است و طرح فعلی نیز نقد فراوان دارد. ما روی همین طرح فعلی نیز ایرادهای جدی داریم که نمی‌توانیم امیدوار باشیم به‌درستی اجرا شود. مصوبه اخیر، سرعت و شدت تعویض بخاری‌اش آن‌قدر کند است که عملا هیچ تأثیری در بهینه‌سازی مصرف نخواهد داشت و از همین الان این مصوبه محکوم به شکست است و فقط یک دل‌مشغولی برای شرکت گاز ایجاد می‌کند. این‌قدر سرعت تعویض و مدل اقتصادی تعریف‌شده به نظر ما ضعیف و ناکارآمد است که ما سال آینده قطعا چالش جدی‌تری در حوزه گاز خواهیم داشت.

نجفی در پایان درباره موضع انجمن بهینه‌سازی مصرف نسبت به طرح جدید بهینه‌سازی دولت گفت: دولت باید گارد خود را نسبت به بخش خصوصی باز کند و معاون اول شخصا همراه رئیس‌جمهور به بحث بهینه‌سازی ورود کنند. این موضوع اثر مستقیمی در اقتصاد کشور دارد و می‌تواند بسیاری از مشکلات کشور را حل کند ولی نحوه نگارش قوانین، تصویب قوانین، بوروکراسی موجود در ساختار دولت، همه و همه باعث ناکارآمدی است. بنابراین امروز بهترین کار این است که دولت اجازه دهد بخش خصوصی به واردات تکنولوژی و تولید بخاری‌های جدید ورود کند و محل درآمد آن را از فراورده‌های نفتی ببیند و درگیر بودجه نشود.

این تغییر از لحاظ اقتصادی می‌تواند برخی از مشکلات جدی کشور را در سال آینده رفع کند و اگر دولت بخواهد با همین فرمان حرکت کند، قطعا ناموفق است و شکست خواهد خورد؛ بنابراین دولت باید بخش خصوصی را به جدیت بخواهد و از بخش خصوصی انتظار مشارکت داشته باشد و با ما همدلی کند، وگرنه سال آینده درگیر خطرات جدی‌تری در حوزه گاز خواهد شد.