از کارآفرین تا پزشکان خانه‌نشین

وزارت صنعت و تجارت حکومت طالبان می‌گوید که تعداد زنان کارآفرین نسبت به سال پیش و آغاز حضور طالبان ۶۶ درصد افزایش یافته است. به گزارش طلوع‌نیوز طبق گفته عبدالسلام جواد سخنگوی این وزارت «در سال ۱۴۰۱ مجموعا ۶۴۱ نفر از بانوان جواز شرکت تجارتی و سرمایه‌گذاری اخذ کرده‌اند. در حالی که در سال ۱۴۰۰ تنها ۳۸۵ جواز اخذ کرده بودند. اتاق تجارت زنان ۵۶۰ عضو دارد و در تمام کشور در حدود ۸ هزار نفر در بخش‌های مختلف تجارت عملا فعالیت دارند. فعالیت‌هایشان در تمام سکتورها جریان دارد. حضور بانوان در عرصه سرمایه‌گذاری و اقتصاد کشور می‌تواند امنیت غذایی خانواده‌ها را بالا برده و دامنه فقر در کشور را محدود کند». البته این آمار از سوی منبع دیگری تأیید نشده است. این درحالی است که رسانه‌ها و زنان افغان از محدودیت‌های دیگر علی‌الخصوص در زمینه بهداشت خبر می‌دهند. طالبان با تسلط بر افغانستان محدودیت‌های گسترده‌‌ای بر زنان وضع کرده‌اند و اعمال این محدودیت‌ها در عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی، زنان را کاملا به انزوا کشانده است. علاوه بر محرومیت از حق‌ آموزش، تحصیل و کار، دسترسی آنان به ‌خدمات بهداشتی نیز به ‌‌شکل بی‌پیشینه‌ای محدود شده است. زنان و دختران پس از این براساس دستور طالبان از حق دسترسی آزاد به خدمات بهداشتی نیز محروم شده‌اند. طالبان در جریان ۲۱ ماه گذشته، در ولایت‌های مختلف، مقررات دست‌وپاگیری بر کارمندان بهداشت وضع کرده‌اند. مأموران امر به معروف این گروه در بیشتر نقاط کشور از پزشکان آزمون دینی می‌گیرند. منابع آگاه به روزنامه ۸ صبح افغانستان گفته‌اند که ریاست امر به معروف و نهی از منکر طالبان در قندهار به کارمندان بهداشت زن دستور داده‌ است که بدون محرم نمی‌توانند به سر کار بروند. این سؤال مطرح است که اگر پزشکان زن، پدر و برادر نداشته باشند و شوهرشان را از دست داده‌ باشند چگونه با این ممنوعیت کنار بیایند؟ به اینها همچنین باید گذراندن امتحان دینی و پرداخت ۱۰ هزار افغانی برای اخذ اجازه فعالیت از اداره امر به معروف و نهی از منکر طالبان را نیز اضافه کرد. این محدودیت‌ها بر زنان در حالی اعمال می‌شود که افغانستان همچنان در فهرست میزان بلند مرگ‌ومیر مادران در جهان قرار دارد. صندوق جمعیت سازمان ملل متحد احتمال داده که تا سال ۲۰۲۵ میلادی در افغانستان ۵۱ هزار مورد مرگ مادران در اثر زایمان رخ دهد. براساس این آمار، به‌‌طور متوسط سالانه ۱۲ هزار و ۷۵۰ زن در هنگام زایمان جان می‌بازند.

در این میان امید زیادی به مؤسسات بین‌المللی وجود ندارد. رسانه‌های خارجی با توجه به موضع سازمان ملل در قبال محدودیت‌هایی که زنان را حتی از داشتن زندگی عادی محروم می‌کند، به نقل از زنان در افغانستان گزارش داده‌اند که سازمان ملل به آنان «خیانت» کرده است.

یک رسانه خارجی که از سوی مدیر سابق سرویس جهانی بی‌بی‌سی و سردبیر روزنامه تایمز تأسیس شده، در گزارشی تحت عنوان «خیانت سازمان ملل به زنان در افغانستان» ادعا کرده که این سازمان از «کارمندان زن محلی در برابر آزار و اذیت و ارعاب محافظت نمی‌کند».

در گزارش این رسانه که خامه‌پرس رسانه فارسی‌زبان افغانستان آن را ترجمه کرده است، اشاره شده که آژانس‌های ارشد سازمان ملل متحد از‌جمله یونیسف، برنامه جهانی غذا و سازمان جهانی بهداشت در مقابل فشار طالبان برای محو زنان از عملیات‌های بشردوستانه تسلیم شده‌اند و کار را صرفا با حضور مردان ادامه می‌دهند.

این رسانه به نقل از زنان در افغانستان گزارش داده که آنان سازمان ملل را در «محدودیت‌های شدید جنسیتی در کشور شریک» می‌دانند.

یک کارمند زن محلی سازمان ملل در افغانستان به این رسانه گفته که «من احساس می‌کنم که سازمان ملل با این تصمیم نه‌تنها به کارمندان زن خود، بلکه به کل زنان افغان خیانت کرد. سازمان ملل متحد تنها امید زنان افغان برای دفاع از حقوق ما بود؛ اما حتی از کارکنان خود نیز حمایت نکرد».

طبق ادعای این رسانه، «طالبان در بدنه سازمان ملل در افغانستان نفوذ کرده‌اند» و نیز تأکید شده که «سازمان ملل، آگاهانه و ناآگاهانه، پرسنل طالبان را در داخل تمام مجتمع‌های سازمان ملل استخدام کرده است».

علاوه بر انتقادات شدیدی که در افغانستان نسبت به کار سازمان ملل وجود دارد، پیش‌از‌این نیویورک‌تایمز نیز به نقل از چند عضو ارشد مجلس نمایندگان آمریکا گزارش داده بود که موضع‌نگرفتن این سازمان در قبال ممنوعیت کار زنان منشور عمومی سازمان ملل را نقض می‌کند. همچنان دیده‌بان حقوق بشر نیز خواستار موضع قاطع و واحد در قبال محدودیت‌هایی شده که زنان را در افغانستان از زندگی محروم می‌کند.