آخرین وضعیت لایحه «پلیس ویژه اطفال»

ایسنا: سیدعلی کاظمی، دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک، با اشاره به آخرین وضعیت لایحه پلیس ویژه اطفال و نوجوانان، خبر داد این لایحه در‌حال‌حاضر در کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس در دست بررسی است و به‌زودی جهت تصویب در نوبت ورود به صحن قرار خواهد گرفت.

دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک با اشاره به ضرورت افتراقی‌سازی ساختارها، فرایندها و ساز‌و‌کارهای دادرسی ویژه اطفال و نوجوان تأکید کرد: هدف از تدوین لایحه، آن است که ساختار پلیسی با نیروهای دارای بینش، دانش و مهارت‌‌های ویژه ارتباط با کودکان ایجاد شود و در مواجهه با کودکان، با رعایت استانداردهای رفتاری متناسب با شرایط کودک، با آنها تعامل کند. 

درباره دادگاه و کانون اصلاح و تربیت این ساز‌و‌کار به‌طور جداگانه وجود دارد‌ اما در‌خصوص مددکاران اجتماعی و نیروهای پلیس که اولین نقطه تماس نظام عدالت و حمایت با کودکان هستند، چنین ساختارهای افتراقی شکل نگرفته است. لایحه پلیس ویژه اطفال و نوجوانان این خلأ را پر می‌کند و زمینه بهره‌‌گیری از نیروی انتظامی شایسته و دارای بینش، دانش و مهارت لازم را فراهم می‌آورد.

دبیر مرجع ملی حقوق کودک درباره لزوم تصویب این لایحه توضیح داد: در ماده ۳۱ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ مقرر شده است: «به‌منظور حسن اجرای وظایف ضابطان در مورد اطفال و نوجوانان، پلیس ویژه اطفال و نوجوانان در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران تشکیل می‌شود. وظایف و حدود اختیارات آن به موجب لایحه‌ای است که توسط رئیس قوه قضائیه تهیه می‌شود». از زمان تصویب قانون آیین دادرسی و حتی قبل از ادغام آن، تلاش‌­هایی در قوه قضائیه جهت تدوین لایحه صورت گرفت. 

در‌نهایت در معاونت حقوقی قوه قضائیه، کارگروه مشترکی از قضات و نمایندگان پلیس تشکیل شد. در زمان تدوین چند سؤال اساسی مطرح بود. نخست اینکه آیا این لایحه محدود به اطفال و نوجوانان ناقض قانون کیفری باشد که ضابطین در مورد آنها نقش دارند و قانون صراحتا به وظایف آنان اشاره کرده یا وظایف و اختیارت پلیس در حوزه پیشگیری و حمایت از اطفال و نوجوانان در معرض خطر و بزه‌دیده را هم مشخص کند؟ در‌نهایت با توجه به مصوبه کارگروه علمی حوزه ریاست قوه قضائیه، بنا شد لایحه به صورت جامع و فراگیر در همه حوزه‌های کاری پلیس در ارتباط با اطفال و نوجوانان نوشته شود.

او ادامه داد: پرسش بنیادی دوم آن بود که آیا در حوزه ضابطی، به اختیارات پلیس در قانون آیین دادرسی کیفری باید بسنده شود یا بیشتر از آن مد‌نظر قرار گیرد؟ با توجه به ناچیز‌بودن اختیارات پلیس در قانون آیین دادرسی کیفری، نهایتا قرار شد این لایحه طرحی نو در‌اندازد و اختیارات وسیع‌تری به پلیس اطفال و نوجوانان از‌جمله میانجیگری، برگزاری نشست خانوادگی و قضازدایی اعطا کند. در مورد ساختار نیز ابهامات زیادی وجود داشت که سرانجام توافق شد ساختار مستقلی برای پلیس اطفال و نوجوانان در سطح ستادی و ساختاری ترکیبی در سطح عملیاتی پیش‌بینی شود.

کاظمی درباره تأخیر در تدوین و تصویب این لایحه بیان کرد: معمولا قانون‌گذاری به‌ویژه در حوزه‌هایی مثل زنان، کودکان و خانواده به دلیل بالا‌بودن حساسیت‌های اجتماعی نسبت به آنها، فرایند زمان‌بری دارد و میانگین زمان تصویب لایحه در مورد آنها طولانی‌تر است. با این وصف، درباره این لایحه حساسیت‌­ها و مباحث مربوط به ساختار پیشنهادی و اختیارات اعطایی تا حد زیادی موجب اطاله فرایند تصویب‌شده است.

کاظمی در پایان افزود: با دقت‌‌هایی که در مجلس انجام شده است، لایحه کمترین تغییرات را داشته و ارزیابی ما از تغییرات انجام‌شده نیز مثبت است.