چرا تهران نه، چرا مشهد نه؟

 بیست‌وسومین دوره رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران قرار است از 12 مرداد به طور رسمی شروع شود تا تیم‌ها برای داشتن یک فصل پرفشار دیگر کار خود را آغاز کنند. این بازی‌ها هنوز شروع نشده و به نظر می‌رسد قرار است با یک تغییر بزرگ همراه باشد: ورود زنان به ورزشگاه. این موضوع پیش‌ازاین، دست‌کم در پنج سال اخیر هم مطرح بوده و با وجود تهدیدهایی که از سوی فیفا انجام شده، فدراسیون فوتبال و نهادهای دیگر از انجام کامل آن سر باز زده‌اند. نهایتا پس از تهدید مستقیم، از اوایل فصل گذشته بود که مسئولان امر تصمیم گرفتند بالاخره درهای ورزشگاه را به روی زنان برای حضور در رقابت‌های لیگ هم باز کنند. آنها مطابق با وعده‌ای که با فیفا داشتند، بحث ورود زنان برای تماشای بازی‌های تیم ملی را تمام‌شده دانسته بودند و در اقدامی جدیدتر، این بار به زنان اجازه حضور در ورزشگاه برای تماشای بازی‌های لیگ برتر را دادند. این مجوز البته به صورت محدود صادر شد؛ چرا‌که اول فقط مختص ورزشگاه آزادی و بازی تیم‌های استقلال و پرسپولیس شد و بعد هم که پس از اعتراضات سال گذشته، کلا مجوز صادرشده باطل شد و دیگر زنی برای تماشای بازی‌های لیگ برتر پایش به ورزشگاه باز نشد. اما حالا مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال ایران، وعده جدیدتری داده و عنوان کرده که شورای‌ عالی امنیت ملی، ورود زنان به ورزشگاه برای تماشای فوتبال را مصوب کرده است. این برای اولین بار است که این شورا به طور مستقیم وارد مقوله ورود زنان به ورزشگا‌های فوتبال می‌شود. پیش‌تر شده بود که این شورا درباره ورود زنان برای تماشای رقابت‌های والیبال جلسه تشکیل دهد یا اظهارنظر کند؛ ولی به‌تازگی درباره حضور زنان در ورزشگاه‌های فوتبال طرحی را به تصویب رسانده است. در واقع کلیت این طرح، طبق اظهارات مهدی تاج تصویب شده و حالا چند وزارتخانه و یکی، دو نهاد اطلاعاتی باید درباره چگونگی‌اش تصمیم‌گیری کنند. مهدی تاج در این زمینه می‌گوید: «در فصل جدید ورود بانوان را خواهیم داشت. شورای امنیت ملی خوشبختانه این موضوع را تصویب کرده و کارگروهی برای آن تعیین شده که تصمیم‌گیری درباره نحوه اجرا را بر عهده دارد. وزارت کشور، وزارت ورزش و جوانان، فدراسیون فوتبال و دو دستگاه اطلاعاتی برای چگونگی ورود بانوان برنامه‌ریزی می‌کنند». فارغ از ابهاماتی که در این زمینه وجود دارد، به نظر می‌رسد دیگر بحث آمدن یا نیامدن زنان به ورزشگاه چندان مطرح نباشد و فقط ورزشگا‌ه‌های لیگ‌برتری هستند که باید مجوز لازم را به دست بیاورند. اینجاست که اتفاق جدیدتری رخ داده و مهدی تاج به طور رسمی اسامی ورزشگاه‌هایی را که زنان در آنها می‌توانند بازی‌های فوتبال را تماشا کنند، به زبان آورده است. تاج می‌گوید: «آمدن و نیامدن زنان به ورزشگاه دیگر مطرح نیست. در ورزشگاه‌هایی مثل گل‌گهر، سپاهان، ذوب‌آهن و غدیر اهواز که مناسب است، بانوان حضور پیدا خواهند کرد. ورزشگاه آزادی هم باید آماده شود». عجیب آنکه ورزشگاه آزادی که فصل پیش تنها ورزشگاهی بود که زنان می‌توانستند در آن به تماشای بازی‌های لیگ بنشینند، در این فهرست دیده نمی‌شود.

هرچند به غیر از طرح این سؤال که چرا ورزشگاه آزادی نباید میزبان حضور زنان باشد، باید به موضوع مهم‌تری پرداخت که اگر صحت داشته باشد، اهمیت دوچندانی دارد. پیش‌از‌این مسئولان فدراسیون فوتبال با کنفدراسیون فوتبال آسیا و فیفا توافق کرده بودند که «فقط» بازی‌هایی که تیم ملی در تهران برگزار می‌کند، با حضور زنان باشد. هر بار که اعتراضی در این زمینه صورت می‌گرفت، عنوان می‌شد که دیگر ورزشگاه‌ها «زیرساخت» لازم را ندارند. عجیب آنکه همین ورزشگاه آزادی اغلب برای بازی‌های تیم ملی «زیرساخت» لازم را داشت؛ ولی بعد که دوباره پای بازی‌های لیگ به میان می‌آمد، عنوان می‌شد این ورزشگاه «زیرساخت» لازم را ندارد. موضوع مهم همچنان این است که «ظاهرا» برای اولین بار قرار است ورزشگاهی بیرون از تهران، میزبان تماشاگران زن باشد. طبق صحبت‌های تاج، تا اینجا شهرهای کرمان، اصفهان و اهواز چنین شرایطی را دارند.

چرا  تهران  نه،  چرا  مشهد  نه؟

بزرگ‌ترین غافلگیری که در‌این‌بین صورت گرفته، غیبت شهرهایی مانند تهران و مشهد است. تهران از دیرباز میزبان حضور زنان در ورزشگاه بوده است؛ از همان موقع که پای گزینش در میان بود تا بعدها که برای اولین بار بلیت‌فروشی شد و زنان توانستند بازی تیم ملی را در ورزشگاه آزادی ببینند. این ورزشگاه با ورودی‌های مجزا و البته وسعت خاصی که دارد، هموراه یکی از گزینه‌های ثابت ورود زنان برای تماشای بازی‌های فوتبال بوده است. حالا پرسش اینجاست که چه اتفاقی افتاده که ورزشگاه آزادی از این چرخه خارج شده است؟ آیا ساخت‌وساز در بخشی از این ورزشگاه دلیل این تصمیم‌گیری است؟ آیا نگرانی‌های قبلی، اجازه ورود زنان به این ورزشگاه را نخواهد داد؟ در مورد اول که بعید است ساخت‌وساز در این ورزشگاه به فصل آتی کشیده شود و به نظر می‌رسد پیش از شروع فصل همه چیز حل‌وفصل شود. پس باید مشکل را در جای دیگری جست؛ جایی که شاید فقط مسئولان امر بتوانند با کلیدواژه «زیرساخت» آن را رد کنند. هرچند قبل از بیان‌کردن چنین دلیلی ابتدا باید به این پرسش پاسخ دهند که چطور زیرساخت برای ورود زنان به همراه خانواده‌های‌شان به ورزشگاه برای برنامه‌های غیرفوتبالی مهیاست؛ ولی اسم فوتبال که به میان می‌آید و تازه برخلاف برنامه‌های مذکور، قرار است جایگاه زنان هم مجزا از مردان باشد، زیرساخت ایراد پیدا می‌کند؟ در کنار این موضوع غیبت شهر مشهد و ورزشگاه امام رضا هم محل بحث است؛ چطور می‌شود که یکی از ورزشگاه‌های مدرن ایران زیرساخت لازم برای ورود زنان به ورزشگاه را نداشته باشد. البته ابهام درباره داستان شهر مشهد فقط مربوط به همین روزها نیست و هنوز اتفاق تلخی که فروردین 1401 در ورزشگاه مطرح این شهر رخ داد، فراموش نشده است. فروردین سال گذشته بود که عده‌ای در فدراسیون فوتبال در تصمیمی بحث‌برانگیز بازی تیم ملی ایران با لبنان در مرحله انتخابی جام جهانی را به مشهد بردند. آن روز برخلاف بلیت‌فروشی که صورت گرفت و تعداد زیادی از زنان بلیت بازی را تهیه کردند، مانع از ورود آنها به ورزشگاه شدند و در اقدامی ناشایست که وجهه ایران را در رسانه‌های دنیا زیر سؤال برد، به صورت زنان اسپری فلفل پاشیدند تا آنها را متفرق کنند. سؤال بزرگ در‌این‌باره نیز همچنان وجود دارد و مسئولان این شهر و البته فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش باید پاسخ این پرسش را بدهند که چطور یکی، دو روز قبل در جریان مراسم عید قربان، جشنی به اسم «جشن محفلی‌ها» در ورزشگاه امام رضا با حضور پرشور خانواده‌ها برگزار می‌شود و کسی نگران زیرساخت نیست؛ ولی برای فوتبال، اسم این ورزشگاه خط می‌خورد؟ این دوگانگی که در برنامه‌های مشابه، زنان در کنار خانواده‌های‌شان می‌توانند روی سکوی ورزشگاه بنشینند؛ ولی برای تماشای فوتبال حق ورود به ورزشگاه را ندارند، از کجا نشئت می‌گیرد؟ آیا در این شهر هم «زیرساخت» درست مثل ورزشگاه آزادی، فقط برای برنامه‌های غیرورزشی مهیاست؟