نکوداشت زهرا شجاعی با حضور چهره‌های سیاسی و اجتماعی برگزار شد
بانوی سیاست و اخلاق
مراسم نکوداشت زهرا شجاعی، فعال حوزه زنان، با حضور فعالان سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و رسانه‌ای و جمعی از شخصیت‌های برجسته در مجمع روحانیون مبارز برگزار شد.
مراسم نکوداشت زهرا شجاعی، فعال حوزه زنان، با حضور فعالان سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و رسانه‌ای و جمعی از شخصیت‌های برجسته در مجمع روحانیون مبارز برگزار شد. این مراسم برای زنی برگزار شد که بیش از 40 سال از فعالیت سیاسی و اجتماعی‌اش می‌گذرد. زهرا شجاعی اولین زنی است که پس از انقلاب و در زمان ریاست‌جمهوری محمد خاتمی وارد کابینه دولت شد و توانست به‌عنوان اولین رئیس مرکز زنان و خانواده فعالیت کند. در حقیقت
20 سال از پیروزی انقلاب گذشته بود که کابینه مردانه جمهوری اسلامی یک زن را به خودش دید و تا امروز او در سمت‌های مختلفی به فعالیت‌های سیاسی پرداخته است. زهرا شجاعی دوره‌ای مشاور وزیر کشور بوده و زمانی هم بر صندلی رئیس کمیسیون‌های امور بانوان نشسته است. او همچنین از سال 67 تا 84 عضو شورای
فرهنگی-اجتماعی زنان بود و به مدت دو سال ریاست شورای فرهنگی-اجتماعی و ریاست مراکز امور مشارکت زنان در دولت هشتم و هفتم را هم بر عهده داشت. به پاس تلاش‌های زهرا شجاعی روز سه‌شنبه 20 تیر‌ماه مراسم نکوداشتی با عنوان «بانوی مدیریت، سیاست و اخلاق» و با حضور فعالان سیاسی و اجتماعی برگزار شد. در این مراسم چهره‌های شناخته‌شده از‌جمله معصومه ابتکار، شهیندخت مولاوردی، مینو مرتاضی، منصوره شایسته، فاطمه راکعی، محمدابراهیم انصاری‌لاری، اسحاق جهانگیری و هادی خانیکی درباره فاطمه شجاعی صحبت کردند. از سوی دیگر محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات و عبدالله نوری با فرستادن پیام از زهرا شجاعی و تلاش‌های او قدردانی کردند.
شجاعی: مسئله زنان فقط حجاب نیست
زهرا شجاعی، معاون رئیس‌جمهوری در دولت اصلاحات، در این مراسم گفت: به باور من مصالح و منافع ملی در گرو توجه جدی به موضوع زنان است. نمی‌توان به اهداف توسعه دست یافت و زنان را نادیده گرفت یا نگاه ابزاری به آنها داشت. امور زنان در حجاب خلاصه نمی‌شود. در رسانه‌ها این‌گونه برداشت می‌شود که تمام مسائل و امور زنان اختصاص به حجاب دارد؛ در‌حالی‌که نباید این‌گونه باشد. معاون رئیس‌جمهوری در دولت اصلاحات با اشاره به اینکه نظریه واحدی برای حوزه زنان و مسائل آنان نداریم، گفت: به باور من مصالح و منافع ملی در گرو توجه جدی به موضوع زنان است. نمی‌توان به اهداف توسعه دست یافت و زنان را نادیده گرفت یا نگاه ابزاری به آنها داشت. امور زنان در حجاب خلاصه نمی‌شود. در رسانه‌ها این‌گونه برداشت می‌شود که تمام مسائل و امور زنان اختصاص به حجاب دارد؛ در‌حالی‌که نباید این‌گونه باشد.
شجاعی افزود: ما نیازمند نهادها و سازوکارهایی هستیم که بتوانند اهدافی را که برای حوزه زنان در نظر گرفته شده، انجام دهند. در جمهوری اسلامی ایران پس از یک دهه که از پیروزی انقلاب اسلامی گذشت و با وجود اینکه زنان نقش بسیار سازنده‌ای در پیروزی انقلاب داشتند، سال 1367 اولین نهاد سیاست‌گذار و برنامه‌ریز در حوزه زنان تصویب شد و تا سال 1388 تشکیل این نهاد طول کشید. همچنین در سال 1368 اولین طرح پایلوت کمیسیون امور بانوان در فرمانداری قم با پیشنهاد بنده شکل گرفت. او در ادامه گفت: در 33سالگی وقتی عضو شورای عالی فرهنگی و اجتماعی زنان بودم، پیشنهاد تدوین منشور جایگاه زنان را دادم؛ چون در قانون اساسی چند اصل بود که کفایت نمی‌کرد و به دنبال یک مدل، مانیفست و منشوری برای این حوزه بودم. این پیشنهاد با استقبال روبه‌رو شد و تدوین آن شروع شد و 16 سال تدوین آن طول کشید. با توجه به تحولات نسلی و تغییرات هویتی و جایگاه زنان، این زمان واقعا طولانی بود. بعد از این‌‌همه سال تازه فهرستی از حقوق و تکالیف زن در نظام جمهوری اسلامی منتشر شده که کار ارزشمندی بود و نمی‌خواهم تلاش دوستان را نادیده بگیرم، ولی منشور نیست و مجموعه‌ای برای فعالیت و تکالیف زنان است. وجه تأسف‌بار مسئله اینجا‌ست که می‌خواستند این منشور را جایگزین کنوانسیون زنان در کشورهای اسلامی کنند. متنی را که بر اساس حقوق داخلی کشور نوشته شده بود، می‌خواستند برای کشورهای اسلامی که تفاوت‌های زیادی از منظر دینی با ما دارند، ببرند و متأسفانه در مجلس با شعار و تبلیغات به تصویب رساندند.
شجاعی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به این موضوع اشاره کرد که متأسفانه پس از چهار دهه از پیروزی انقلاب و تأسیس نظام جمهوری اسلامی، یک نظریه متقن که
به طور نسبی مورد اجماع نظام و گروه‌های مختلف باشد، نداریم. هنوز مشخص نیست جمهوری اسلامی با اشتغال زنان موافق است یا نه؟ هنوز مشخص نیست که جمهوری اسلامی چه برنامه‌ای برای مسئله حجاب دارد؟ مسائل زنان نیازمند هم‌گرایی و وحدت بین گروه‌های مختلف است. باید بر روی اشتراکات تأکید کنیم و دور هم جمع شویم، مثل ائتلاف اسلامی زنان و بپذیریم مسائل زنان ملی است و نیازمند یک عزم جدی ملی است. زنان سرمایه اجتماعی و انسانی هستند که امروزه آگاه‌تر، عالم‌تر و توانمندتر از گذشته شده‌اند. این سرمایه را باید دریافت و اگر به آن بی‌توجهی شود، منفجر می‌شود که نمونه آن را در ماه‌های اخیر و اعتراضات عمومی مردم دیدیم که متأسفانه با بی‌تدبیری هزینه‌های سنگینی به بار آورد.
خاتمی: زهرا شجاعی، مدافع حرمت و حقوق زنان
در بخش دیگری از مراسم حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمحمد خاتمی با ارسال پیامی از اقدامات و فعالیت‌های زهرا شجاعی قدردانی کرد. پیام سیدمحمد خاتمی از طرف صدر‌اعظم نوری قرائت شد که به این شرح است: بسم‌الله الرحمن الرحیم، سرکار گران‌قدر خانم زهرا شجاعی بانوی اندیشمند، مؤمن و خیراندیش و دلداده خدمت برای اعتلای میهن و مدافع حرمت و حقوق زنان که در طول تاریخ گرفتار محرومیت‌های مضاعف بوده‌اند، در همان حال پاسدار ارزش‌های والایی است که زن و مرد را به‌عنوان استوانه‌های جامعه سالم و پویا و آزاد می‌بیند، درخور احترام ویژه است.
این بانوی بزرگوار و سختکوش چه در منصب رسمی و چه به‌عنوان عضو فعال و خوش‌فکر جامعه مدنی، همه همت و تلاش خود را صرف شناختن حق و شناساندن زیبایی‌های آن کرده است و صاحب تجربه گران‌سنگی است که بهره‌گیری از آن به‌ویژه از سوی زنان رشیدی که آینده‌ای بهتر از دیروز و امروز را برای جامعه فراهم‌آمده از زنان و مردان صاحب حق و حرمت می‌خواهند، مغتنم می‌دانم.
نکوداشت این عزیز علاوه بر اینکه ادای دین به ایشان است، نشانه توجه به فرهیختگی توأم با مسئولیت‌شناسی است؛ امری که جامعه ما بیش از هر زمان به آن نیازمند است. برای سرکار خانم شجاعی سلامتی، بهروزی و کامروایی روزافزون آرزو می‌کنم و به این وسیله از برگزارکنندگان محترم این مجلس وزین و ارزشمند تقدیر می‌کنم.
ابتکار: زهرا شجاعی نگاه‌ها و الگو‌ها را تغییر داد
در بخش دیگری از مراسم، معصومه ابتکار، معاون پیشین امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری، با اشاره به اینکه آقای خاتمی سال 76 برای اولین بار به دو زن در کابینه مسئولیت سپردند، گفت: خانم شجاعی توانست در دولت تأثیرگذاری بالایی داشته باشد و با اقداماتش یادآوری کرد که یکی از محورهای مهم عدالت، عدالت جنسیتی است. یادآوری کرد که اگر قرار است ما در زمینه‌های اقتصادی بتوانیم پیشرفت داشته باشیم، یکی از ارکان آن توان‌افزایی زنان در عرصه اقتصادی است. دکتر شجاعی حضور مهم زنان را در عرصه مهم یادآور شدند و این یادآوری‌ها بود که شاهدیم سال به سال تحولات مثبتی برای زنان رخ داد و اگر سال‌های بعد توانستیم حدود 25 تا 30 درصد مدیران عالی زن در دولت را داشته باشیم، حاصل زحمات و تلاش‌های خانم شجاعی بود.
ابتکار تأکید کرد: نسل جدید امروز بحق سؤالات مهمی دارد و می‌پرسد و می‌گوید که چرا وضعیت امروز این‌طور است؟ وضعیت امروز این‌طور است، نه به دلیل اینکه گذشتگان و شخصیت‌های بزرگی مثل خانم شجاعی موفق نبوده‌اند یا کاری نکرده‌اند، بلکه موفق بوده‌اند و گام‌های بزرگی هم برداشته‌اند و افق‌گشایی کرده‌اند، راه‌های زیادی را باز کرده‌اند، پایه‌های بسیار خوبی را گذاشته‌اند و نگاه‌ها را تغییر داده‌اند و الگوهای موفقی را معرفی کردند؛ اما اینکه چرا امروز این وضعیت را داریم، بحث دور‌برگردان‌زدن است. زهرا شجاعی برای دختر امروز برندی از دیانت و نگاه پیشرو است و کسی که توانسته در چارچوب موازین دینی هم خودش پیشرفت کند و هم راهش را برای زنان ترسیم کند. وجود شخصیت و برند خانم شجاعی نگاه‌هایی را که قائل به رشد، پیشرفت، عزت و سربلندی زنان در این سرزمین نیستند، باطل می‌کند.
عبدالله نوری: تا احقاق حقوق کامل و برابر راه بلندی در پیش است
حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالله نوری که از دهه اول پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی مسئولیت‌های متعددی از‌جمله نمایندگی حضرت امام خمینی(ره) در سپاه و جهاد سازندگی، وزیر کشور در دولت اول آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و مدتی در دولت اصلاحات، ریاست شورای اسلامی شهر تهران در مدتی از اولین دوره شورا و... را بر عهده داشت، در پیامی به آیین نکوداشت دکتر زهرا شجاعی به تجلیل از او پرداخت.
در بخش‌هایی از این پیام آمده است: از‌جمله گام‌های مؤثری که در ارتقا و منزلت ایرانیان در جمهوری اسلامی برداشته شد، بازخوانی نقش زن در تاریخ گذشته ایران بود. انقلاب ایران با تصریحی که رهبری آن در فرایند مبارزات سیاسی منتهی به بهمن ۱۳۵۷ بر نقش زنان داشت، موجبات احیای برخی حقوق این قشر عظیم را فراهم کرد. زنان با حضور فعال خویش در پیروزی انقلاب ضد استبدادی ۱۳۵۷ نقش‌آفرین شدند و این نقش فعال، در فرایند دفاع مقدس به شکل دیگری در پشتیبانی از رزمندگان سرافراز باقی ماند. با پایان جنگ تحمیلی و با دفع خطر دشمن خارجی، به ضرورت احیای نقش زنان در عرصه اجتماع توجه شد؛ چراکه پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، متأسفانه نگاه‌های تنگ‌نظرانه موجب محدودیت‌های گوناگون برای زنان در حوزه‌های مختلف و همچنین سبک زندگی شد.
در دولت سازندگی این مهم مورد عنایت و بازخوانی قرار گرفت. از‌جمله در وزارت کشور به اقتضای تکالیف مهمی که بر عهده اینجانب در کسوت مسئولیت جدید قرار می‌گرفت، تصمیم بر آن شد که بیش از گذشته و به صورت اساسی و به دور از تبلیغات به نقش‌پذیری زنان و ارتقای جایگاه ایشان در عرصه مدیریت کشور توجه شود. اولین نکته‌ای که در این زمینه ضروری می‌آمد، این بود که از میان چهره‌های برجسته، توانمند و نکته‌دان زنان، شخصیتی برگزیده و این مسئولیت سنگین بر عهده او نهاده شود. از خلال مطالعات و بررسی‌های شخصی و سازمانی با شخصیت فرهیخته و ممتاز سرکار خانم دکتر زهرا شجاعی آشنا شدم و هر‌چه از شروع همکاری‌مان گذشت به منزلت والا، مراتب علمی و دقت نظر و اندیشه ایشان بیشتر پی بردم و این بانوی ارجمند را در میان شناخته‌شدگان مناسب‌ترین شخصیتی دانستم که می‌توانست مسئولیت هدایت، جذب، آموزش و ارائه مهارت‌های اجتماعی را برای بانوان کشور علی‌الخصوص دختران جوان را که ذخیره‌های بالقوه و ارزشمند جامعه بوده و هستند، بر عهده گیرد. این مهم بر دوش این بانوی بافضیلت به بهترین وجه قرار گرفت و سامان یافت و به تدریج تجربه موفق ایشان برای دیگر دستگاه‌های اجرائی و مدیران کشور، مبنای تصمیمی نو شد و در دولت اصلاحات و دولت‌های پس از آن به ظرفیتی تعمیم‌یافته تبدیل شد تا آنجا که حضور کیفی و مؤثر زنان در دولت، عالی‌ترین نهاد اجرائی، امری قطعی و اجتناب‌ناپذیر شد.
ناگفته نماند که خلأهای قانونی یا فراقانونی همچنان در محروم‌کردن زنان از حضور در برخی عرصه‌های اجرائی و تصمیم‌گیری مانند خبرگان، شورای نگهبان، شورای عالی قضائی، ریاست‌جمهوری و... وجود داشته و دارد و تا احقاق حقوق کامل و برابر راه بلندی در پیش است.
بی‌تردید عرصه فعالیت و مشارکت زنان در جامعه مرهون تلاش‌های پیشین و رنج‌های فراوانی است که سرکار خانم شجاعی و امثال ایشان از گذشته‌های دور در عصر غربت و تنهایی بر خود هموار کرده‌اند.
اقدامی که دوستان ارجمند در برپایی بزرگداشت و همایش تکریم سرکار خانم دکتر شجاعی به کار بستند درخور ستایش و تقدیر است و اینجانب به اعتبار شناخت بیش از ۳۰ سال که از فضایل و صفات برجسته اخلاقی و ایمانی و اندیشه‌ورزی و تلاش‌های ایشان در حوزه فعالیت‌ها و مشارکت‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی زنان دارم، مراتب قدرشناسی و سپاس خود را به یکایک زنان فرهیخته که این گام ارجمند را برداشته‌اند، تقدیم می‌دارم.
... در پایان از خداوند بزرگ برای توفیقات معنوی و علمی و نقش ارجمند سرکار خانم شجاعی خیر و برکت روزافزون و صحت و تندرستی ایشان و همگان را خواستارم.
مولاوردی: عدالت جنسیتی از ابداعات زهرا شجاعی است
شهیندخت مولاوردی، معاون پیشین امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری از دیگر میهمان‌های مراسم نکوداشت زهرا شجاعی بود. او با اشاره به اینکه در تمام سال‌های فعالیت زهرا شجاعی مشاور و راهنمای او بوده است، گفت: تلاش برای آهسته و پیوسته رفتن از اولین درس‌هایی است که این سال‌ها از معلم و استادم سرکار خانم شجاعی که در ادامه و در طول مسئولیتم همچون مشاوری امین در کنارم بودند، آموختم و در عشق او، همچون او شدم! حرکت با سرعت مطمئنه، آرام و تدریجی و صبورانه...
مولاوردی با اشاره به فعالیت‌های مرتبط با حوزه زنان از سال 1370 گفت: ماجرای «عدالت جنسیتی» که از ابداعات دوره ریاست خانم شجاعی بر حوزه زنان است، خود داستانی است پر آب چشم! که بعد از برنامه اول توسعه که پس از پایان جنگ بود و از لحاظ جنسیتی خنثی ارزیابی می‌شود و برنامه دوم توسعه که بسیار کم‌رنگ و فقط در یکی، دو ماده به موضوع زنان پرداخته بود، مثل اختصاص درصدی از عوارض واردات هر نخ سیگار به ورزش بانوان، نوبت به تدوین برنامه سوم توسعه در دولت اصلاحات رسید.
معاون پیشین امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری افزود: برنامه سوم توسعه برای اولین بار تحولی کمّی و کیفی در جاری‌‌سازی نگرش جنسیتی در برنامه‌های توسعه‌ای کشور به وجود آورد و مقدمات لازم را برای گنجاندن رویکرد عدالت جنسیتی در برنامه چهارم توسعه در سال 82 و اواخر دولت دوم آقای خاتمی فراهم کرد که اولین بار در اجلاس پکن و در تحفظ هیئت ایرانی شرکت‌کننده این عبارت استفاده شده و اجرای تعهدات ایران طبق سند اعلامیه و کارپایه عمل پکن، منوط به رعایت چارچوب رویکرد عدالت جنسیتی شده بود و متأسفانه در مجلس هفتم به همت فراکسیون زنان از متن لایحه حذف شد و حتی حضورم به نمایندگی از مرکز در نشست اعتراضی فعالان مدنی به عنوان اتهام مطرح شد.
مولاوردی با اشاره به برگزاری دوره آموزشی حقوق انسانی زنان و دختران در سال 79، ادامه داد: در چارچوب این دوره، مجموعه محورهای حقوق انسانی زنان به مدرسان و استادان دوره ابلاغ و از آنها خواسته شد که یک پکیج بومی آماده کنند که فقط و فقط یک دوره در برخی شهرها با همکاری استانداری‌ها و دانشگاه‌های کشور اجرا شد و باز برخلاف آنچه ادعا شده که «دختران روستایی را در معرض آموزش‌های جنسی قرار داده!» و «از طریق ساختارهای رسمی حاکمیتی مسائل آزادی جنسی مطابق فرهنگ جهانی را در روستاها آموزش می‌دادند، بدون اینکه به مسائل شرعی اسلامی و فرهنگ ایرانی و بومی توجه کنند و صرفا دستورالعمل‌های جهانی را ملاک قرار دادند» یا اینکه مطرح می‌کنند «نوجوانان را برای عدم ابتلا به بیماری‌های مقاربتی! آموزش می‌دادند»، اساسا نوبت به همه شهرها نرسید، چه برسد به روستاها!
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: با مرور مجموعه سیاست‌ها و برنامه‌های آن دوره، به این جمع‌بندی می‌رسیم که هرچند نانوشته و شاید ناخواسته و ندانسته، اما در عمل حرکت حوزه زنان به مرور به سمتی بود که از آن می‌توان دقیقا رویکرد «برنامه» و «بودجه» و حتی «آمار» حساس به جنسیت را برداشت کرد. شاید آن زمان خیلی متوجه نبودیم دقیقا چه اتفاقی دارد می‌افتد، اما بعدها که با مأموریت‌های فوکال‌پوینت‌های مشابه و دستگاه‌های ملی برای پیشرفت زنان بیشتر آشنا شدیم، این باور و ذهنیت بیشتر تقویت شد. بنابراین، گزافه نیست اگر بگوییم نهادسازی‌ها و نهادینه‌سازی‌هایی که برای امور زنان صورت گرفت، زمینه‌ساز بسیاری از تحرکات و تصمیمات در دولت‌های بعدی –هرچند با انگیزه و رویکردی متفاوت- بود، از‌جمله وزارت زنان در دولت نهم. هنوز آن دوره آماج انواع اتهام‌ها و دروغ‌پراکنی‌های ریز و درشت است و از مداومت تفکر و اندیشه و عمل اصلاح‌طلبانه و تسری آن به دوره‌های بعدی بارها و بارها در سال‌های گذشته صراحتا ابراز نگرانی شده است که نمونه آن این ادعاست: «مسیر انحرافی زنان از دولت خاتمی و با شروع دولت اصلاحات و ورود کنوانسیون زنان است و اسناد بین‌المللی که روح‌شان برابری زن و مرد است، نعل به نعل در کشور ما آموزش داده می‌شود» و هنوز نیت‌خوانی و سوءتفاهم و سوءتعبیر و نسبت‌دادن هر اقدام مصلحانه و خیرخواهانه به دیکته و دستور مجامع بین‌المللی، سکه رایج و بلای جان حوزه زنان و فعالان این حوزه است. در واقع فلسفه حضورمان به اتفاق در برنامه جهان‌آرای شبکه افق سیما و ناتمام‌گذاشتن آن، ارائه پاسخ مستند به این‌گونه اتهامات تکراری و واهی بود.
مولاوردی در پایان به این موضوع اشاره کرد که پیگیری مداوم و تأکید بر دخالت زنان در مقدرات اساسی مملکت و ارتقا و نهادینه‌سازی مشارکت سیاسی زنان، درسی دیگر است. بر این اساس، ظاهر‌شدن در قامت رجل سیاسی و داوطلبی برای انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر، اوج سیاست‌ورزی زهرا شجاعی است که انصافا خوش درخشید.
جهانگیری: مسئولیت سختی بر عهده زهرا شجاعی بود
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور در دولت‌های یازدهم و دوازدهم؛ در مراسم نکوداشت زهرا شجاعی در رابطه با نحوه آشنایی‌اش با زهرا شجاعی گفت: آشنایی من با خانم شجاعی به حدود 25 سال قبل برمی‌گردد. خانم شجاعی مسئولیت مهمی را در دوران سختی بر عهده گرفتند. ما در مجلس دوم بودیم که عده‌ای از علما به امام نامه نوشتند که شما دستور دهید زنان در رأی‌دادن هم شرکت نکنند. در چنین فضایی آقای هاشمی‌رفسنجانی رئیس‌جمهور شدند و ایشان بنای این موضوع را گذاشتند که مسئله زنان باید به شکل جدی‌تری مورد توجه قرار بگیرد. با وجود مقاومت‌هایی که بود، مدیرانی از زنان در عرصه‌های مختلف منصوب شدند.
جهانگیری ادامه داد: دوم خرداد انفجار رأی شد و آقای خاتمی رأی آورد و معتقدم یکی از دلایلی که کمتر به آن پرداخته شده، دگرگونی‌هایی بود که در جامعه ما اتفاق افتاد. زنان تحصیل‌کرده شده بودند و مطالباتشان افزایش یافته بود و نسل جوان مطالبات جدیدی داشت. برخی گمان می‌کردند که اگر وعده دهند که مسائل اقتصادی آن زمان را حل می‌کنند، رأی می‌آوردند؛ در‌صورتی‌که آقای خاتمی هیچ اشاره جدی‌ای به مسائل اقتصادی نکرد. زنان مطالبات خود را در این دیدند که آقای خاتمی رئیس‌جمهور شود. اولین صحبت آقای خاتمی با کابینه این بود که همه دستگاه‌ها باید مسئله زنان و جوانان را در اولویت قرار دهند و تا آخر روی این دو مسئله ایستادگی کردند. دکتر شجاعی از کسانی بود که با اعتقاد و باور به این مسئله و به دور از ایجاد تنش و جنجال، موضوع را دستور کار دولت قرار داد و مرکز مشارکت زنان را تأسیس کرد و اقدامات ماندگاری در این زمینه انجام داد. حضور دو زن در دولت برای اولین بار در تاریخ در دولت اصلاحات اتفاق افتاد و برای اولین بار بود که در تصمیم‌گیری سطح اول کشور زنان حضور پیدا کردند. مطالبات زنان به صورت جدی به یک بحث دولت تبدیل شد و نظام مشارکت زنان و حل مشکلات حقوقی زنان مورد توجه ویژه قرار گرفت.
معاون اول رئیس‌جمهور در دولت‌های یازدهم و دوازدهم گفت: با همه اقداماتی که در دولت آقای خاتمی، آقای روحانی و مرحوم هاشمی شد، امروزه انتظارات زنان و ضرورت توجه به حل مسائل زنان بسیار فراتر رفته است. در بخش کارآفرینی، علمی، پزشکی و مدیریت‌ها امروز حضور زنان در ایران بسیار قابل توجه است و زنان در این زمینه‌ها بهترین حضور را از خود نشان داده‌اند. دکتر شجاعی بانی کارهای بزرگی شدند و از خود مایه گذاشتند. ایشان یک انسان شایسته، پرتلاش و آینده‌نگر هستند. امروز مسائل زنان بسیار مهم است و دولت و ملت مسئولیت دارند برای مسائل زنان راهکار پیدا کنند.
او با تأکید بر اینکه مهم‌ترین مسئله ایران، توسعه پایدار، همه‌جانبه و متوازن است، گفت: یکی از مشکلات ایران، حداقل در دوران بعد از انقلاب، این است که نظام تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی به دنبال حل مسائل کشور به صورت پایدار نیست. امروز همان حرف‌هایی را راجع به برخی از مسائل کشور می‌شنوید که 40 سال قبل شنیده‌اید. حتما برای همه این سؤال مطرح است که اگر موضوعی مثل موضوع زنان مسئله اصلی بوده، چگونه علی‌رغم گذشت چهار دهه همچنان روی میز تصمیم‌گیری است و تصمیم‌گیری جدی برای آن نشده است؟
اسحاق جهانگیری در این مراسم خاطرنشان کرد: در نکوداشت سرکار خانم دکتر شجاعی نه‌تنها به عنوان نکوداشت یک فرد باید توجه کرد، بلکه فرصتی برای تأمل در چند مسئله، مفهوم و ظرفیت است. لازم است جریانات و تفکرات سیاسی و سیاست‌مداران کشور درباره آنها بحث کنند و بیندیشند و راجع به آنها راهکار ارائه دهند.
او گفت: مهم این است که مفهوم زن در توسعه و مشارکت زنان در توسعه، به یک مسئله جدی تبدیل شود. این قضیه امروز یک مسئله تجربی و جهانی است که نمی‌شود کشوری بگوید مسئله اصلی توسعه است اما به زن در توسعه و مشارکت زنان در توسعه توجهی نشود.
خانیکی: نقش محوری زنان در تغییر دادن جامعه‌ای سخت
هادی خانیکی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، از دیگر چهره‌های سرشناسی بود که در این مراسم حضور داشت. او در مراسم نکوداشت زهرا شجاعی گفت: متابولیسم جمعیتی فقط این نیست که زنان از خانه به بیرون آمده‌اند. زنان با توانایی آموزشی و حرفه‌ای بالاتر، قدرت سازندگی بیشتر و حتی شجاعت و صراحت بیشتر به میدان آمده‌اند. ما باید بتوانیم با این جامعه جدید گفت‌وگو کنیم. در این گفت‌وگو نقطه عزیمت این است که با تمام وجودمان باور داشته باشیم و بفهمیم که جامعه متکثر و متفاوت شده و نسل‌هایی به میدان آمده‌اند که از ما هم تواناتر هستند.
او گفت: من و ایشان در ادامه راه فکری، سیاسی و فرهنگی خودمان وارد دنیای سرطانی شدیم و این بیماری ما را به هم نزدیک‌تر کرد و افق‌های تازه‌ای باز کرد. وقتی تصمیم گرفتم سرطان را پنهان نکنم، اولین کسی که به این اقدام من لبیک گفت، خانم شجاعی بود که بعدها فهمیدیم خودش هم در حال همنشینی با سرطان بود. سرطان برای ما برکت‌های زیادی داشت و ما را سامان داد.
خانیکی با اشاره به ویژگی‌های زهرا شجاهی اظهار کرد: کنشگری در مرز میان اخلاق، سیاست و مدیریت، متفرع بر مهارت و باور به گفت‌وگو است. این گفت‌وگو طبیعتا به معنای این نیست که در یک جلسه به حرف کسی گوش بدهد. باور به گفت‌وگو مسئله دیگری است. باور به گفت‌وگو برای نسل ما یک ضرورت حیاتی است. به خاطر اینکه خیلی تعلق خاطر پیدا کرده‌ایم به مسیری که پیموده‌ایم و خیلی در گذشته زندگی می‌کنیم و خوش هستیم و اگر به نقل گذشته هم می‌پردازیم در چارچوب خاطره و نقد دیگری و دفاع از ظرفیت‌های نامحدود و کارهای انجام نشده است.
او افزود: امروز با جامعه‌ای مواجه هستیم که سخت تغییر کرده و در این تغییر پر‌دامنه، نقش محوری را زنان دارند و امروزِ ما را زنان رقم زده‌اند و فردای ما را هم زنان رقم می‌زنند. از دو متفکری که به ایران آمده بودند پرسیدم که چه چیزی در ایران توجه شما را جلب کرده؟ هابرماس به عنوان بزرگ‌ترین فیلسوف زنده قرن بیستم و کاستلز به عنوان کسی که تغییرات جامعه را بر اساس فناوری تشخیص داده، گفتند زنان.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: به نظر من خانم شجاعی با تمام وجودش این گفت‌وگو را باور دارد و مهم این است که از پایگاه و جایگاه مذهب و سنت این باور را می‌گوید و از سنت نوآوری می‌کند. اینکه کسی بر اعتقادات خودش راسخ باشد و عمیقا به حق انتخاب دیگران احترام بگذارد، نکته مهمی است. دیدن تکثر توسط ایشان یک ویژگی ممتاز است. ویژگی دوم ایشان پایبندی به اخلاق مدارا و به‌رسمیت‌شناختگی است. اخلاق به‌رسمیت‌شناختگی یعنی دیگرانی حق دارند با ما متفاوت باشند و پایگاه ضعیف‌تر و جایگاه پایین‌تری از ما ندارند؛ ما در بالا نایستاده‌ایم که با آنها حرف بزنیم و ما در برابر آنها هستیم. ویژگی سوم ایشان کنشگری در عین امید است. ساده‌ترین زبانی که نسل ما می‌تواند داشته باشد، این است که زمان ما گذشته؛ بازنشسته شویم و برگردیم. اما مهم‌تر این است که بگوییم اگرچه زمان ما گذشته ولی نیاز به گفت‌وگو این است که ما دعوت به کار شویم. در حقیقت یعنی حضور داشته باشیم اما حضوری نه در امتداد آنچه تصلب بر تجربه‌های پیشین ما‌ست، بلکه حضوری که بر اساس فهم جدید باشد.
