جولان پلاک‌های مخدوش
متخلفان پلاک‌های مخدوش علاوه بر جریمه و توقیف خودرو، منتظر پرونده قضائی هم باشند
ماجرای مخدوش‌کردن پلاک خودروها و موتورسیکلت‌ها قصه تازه‌ای نیست. طرح ترافیک و پلاک‌های مخدوش سال‌هاست که شانه‌به‌شانه هم در کلان‌شهرها پیش می‌روند؛ اما به‌تازگی معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ از طرح تازه‌ای برای مقابله با مخدوش‌کنندگان پلاک وسایل نقلیه خبر داد. چند روز پیش، احسان مؤمنی دراینباره گفت: «در حال حاضر از طریق رصدی که صورت می‌پذیرد و برای خودروها و افرادی که اقدام به پوشش پلاک انجام می‌دهند، از تخلف مدنظر عکس تهیه و به مرکز اجرائیات پلیس راهور ارجاع داده میشود.
شرق: ماجرای مخدوش‌کردن پلاک خودروها و موتورسیکلت‌ها قصه تازه‌ای نیست. طرح ترافیک و پلاک‌های مخدوش سال‌هاست که شانه‌به‌شانه هم در کلان‌شهرها پیش می‌روند؛ اما به‌تازگی معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ از طرح تازه‌ای برای مقابله با مخدوش‌کنندگان پلاک وسایل نقلیه خبر داد. چند روز پیش، احسان مؤمنی دراینباره گفت: «در حال حاضر از طریق رصدی که صورت می‌پذیرد و برای خودروها و افرادی که اقدام به پوشش پلاک انجام می‌دهند، از تخلف مدنظر عکس تهیه و به مرکز اجرائیات پلیس راهور ارجاع داده میشود. مرکز اجرائیات با ارسال پیامک به راننده، او را به پلیس راهور تهران بزرگ دعوت می‌کند و او باید در کلاس‌های آموزشی شرکت کند؛ بنابراین چنانچه فرد متخلف در کلاس‌های آموزشی شرکت کرد، تعهدی مبنی بر عدم تکرار تخلف از وی اخذ میشود، در غیر این صورت روی پلاک وسیله نقلیه منع خدمات ثبت و به مراجع قضائی ارجاع داده میشود». او درباره مجازات متخلفان هم توضیحاتی داد: «اگر راننده‌ای در اعداد و ارقام دستکاری کرده باشد، به مراجع قضائی معرفی میشود که مجازات خاص خود را دارد و جریمه پوشش پلاک ۶۰ هزار تومان است. همچنین برابر ماده ۷۲۰ قانون مجازات اسلامی، دستکاری و مخدوشی پلاک جرم محسوب میشود و از شش ماه تا یک سال حبس برای متخلف به‌همراه خواهد داشت».
6 ماه تا یک سال حبس
منظور از پلاک مخدوش این است که شماره‌گذاری پلاک دستخوش تغییراتی شده که امکان شناسایی اصل پلاک تا حد زیادی دشوار میشود؛ مثلا چسباندن آدامس روی پلاک خودرو، کشیدن ماژیک روی پلاک، استفاده از پلاک زیر سپر یا پشت شیشه، استفاده از طلق روی پلاک، همچنین ناخوانابودن پلاک، بستن زنجیر یا کش روی پلاک موتورسیکلت، مالیدن گل روی پلاک و... .
ماده 720 قانون مجازات اسلامی در این زمینه می‌گوید: «هرکس در ارقام و مشخصات پلاک وسایل نقلیه موتوری زمینی، آبی یا کشاورزی تغییر دهد یا پلاک وسیله نقلیه موتوری دیگری را به آن الصاق نماید یا برای آن پلاک تقلبی به کار برد یا چنین وسایلی را با علم به تغییر و یا تعویض پلاک تقلبی مورد استفاده قرار دهد و همچنین هرکس به نحوی از انحا در شماره شاسی، موتور یا پلاک وسیله نقلیه موتوری و یا پلاک‌های موتور و شاسی که از طرف کارخانه سازنده حک یا نصب شده بدون تحصیل مجوز از راهنمایی و رانندگی تغییر دهد و آن را از صورت اصلی کارخانه خارج کند، به حبس از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد».
معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ گفته بود که از طریق رصدهای انجام‌شده خودروها و افرادی که اقدام به پوشش پلاک کنند شناسایی شده و علاوه بر جریمه، برایشان پرونده تشکیل شده و به دادسرا معرفی می‌شوند. ثبت مستندات هم به‌وسیله دست‌افزارهایی است که در اختیار مأموران پلیس راهور قرار دارد انجام میشود. بعد از آن مرکز اجرائیات پلیس راهور برای مالک وسیله نقلیه پیامکی با مضمون دعوت راننده متخلف به قرارگاه ارسال می‌کند. او توضیح داده که براساس این پیامک راننده به پلیس راهور تهران بزرگ دعوت شده و باید در کلاس‌های آموزشی شرکت کند و پس از آن از فرد متخلف تعهدی مبنی بر عدم تکرار این تخلف به پلیس می‌دهد. اما اگر فرد متخلف با وجود ارسال پیامک در کلاس شرکت نکرد، برای بار دوم پیامکی برای او ارسال میشود. با وجود این احتمال وجود دارد که باز هم در کلاس حاضر نشود.
بنابراین اگر بعد از دو بار ارسال پیامک مراجعه نکند، روی پلاک وسیله نقلیه منع خدمات ثبت میشود. براساس آن این خودرو دیگر نمی‌تواند به فروش برود و انتقال یابد و به مراجع قضائی ارجاع داده میشود. پلیس راهور به متخلفان هشدار داده است تا زمانی‌که در کلاس‌های آموزشی شرکت نکند این منع خدمات برایشان پابرجاست.
دستکاری پلاک؛ از تخلف تا سرقت
یکی دیگر از تخلفات در حوزه پلاک وسایل نقلیه دستکاری پلاک و تغییر اعداد و ارقام آن است. مشکلی که هم برای نیروی انتظامی دردسرساز است و هم برای برخی شهروندان. مینا ساکن تهران است. می‌گوید مدتی است که خودروی شخصی‌اش در خانه پارک است و حتی در خیابان‌های تهران هم تردد نداشته، اما طی چند روز گذشته برای او پیامک جریمه خودرو در خیابان‌های مشهد و اصفهان آمده است! می‌گوید واضح است که کسی از پلاک او سوءاستفاده کرده و او نگران پیامدهای احتمالی این سوءاستفاده است.
معاون آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور تهران درباره تغییر شماره پلاک خودروها توضیح داده است: «اگر راننده‌ای در اعداد و ارقام پلاک وسیله نقلیه دستکاری کرده و آن را تغییر داده باشد، به مراجع قضائی معرفی میشود و مجازات‌های خاص خود را دارد. جریمه پوشش پلاک ۶۰ هزارتومان است، اما با توجه به ارتکاب جرم، این افراد به دادسرا نیز معرفی می‌شوند».
به گفته مؤمنی برابر ماده ۷۲۰ قانون مجازات اسلامی، دستکاری و مخدوشی پلاک جرم محسوب میشود و حبس از شش ماه تا یک سال در انتظار فردی است که دست به چنین کاری زده باشد. مقام قضائی در وهله اول فرد متخلف را ملزم به پرداخت تخلفاتی خواهد کرد که برای پلاک جعل‌شده صادر شده است، ضمن اینکه باید تمام تخلفات پلاک خود فرد نیز پرداخت شود. در واقع چنین افرادی دو جریمه را پرداخت خواهند کرد.
او درباره مخدوش‌کردن پلاک موتورسیکلت نیز گفته است: «موتورسیکلت‌هایی که اقدام به مخدوشی و پوشش پلاک کنند، توقیف و به پارکینگ منتقل می‌شوند. راکبان این موتورها نیز باید در کلاس‌های آموزشی شرکت کنند و پس از آن موتورسیکلت تحویل آنان میشود. ترخیص موتورسیکلت مطمئنا یک هفته‌ای طول می‌کشد و هزینه‌هایی برای راکبان در پی دارد که به ارتکاب تخلف نمی‌ارزد».
موضوع مهم دیگری که او به آن اشاره می‌کند این است که براساس تحقیقات انجام‌شده مشخص شده که چند سال قبل بیشتر در محدوده‌های طرح ترافیک و زوج و فرد تخلف و جرم پوشش پلاک رخ می‌داد و با گسترش طرح تشدید برخورد با موتورسواران، آنهایی که می‌خواستند تخلفاتی چون عبور از چراغ قرمز، عبور از محل ممنوع و عبور از خط‌ویژه را انجام دهند اقدام به پوشش پلاک وسیله نقلیه خود می‌کردند. اما امروزه با تحقیقاتی که با همکاری پلیس پیشگیری و پلیس آگاهی انجام شده به این نتیجه رسیده‌اند که پوشش پلاک دیگر به خاطر عبور از چراغ قرمز، محل ممنوع و به‌خاطر ارتکاب یک تخلف راهنمایی و رانندگی نیست، بلکه سرقت‌هایی مانند گوشی‌قاپی، کیف‌قاپی و... نیز از سوی موتورسیکلت‌هایی انجام میشود که پلاک خود را مخدوش یا دستکاری می‌کنند. به گفته او این موضوع نشان می‌دهد که موضوع دیگر یک تخلف ساده راهوری نیست، بلکه یک جرم است و باید در این خصوص دید مردم عوض شود، چراکه موتورسواری که پوشش پلاک کرده است و به سمت مردم می‌آید، ممکن است سارق باشد. ازاین‌رو نگاه پلیس نیز به فردی که پوشش پلاک دارد، یک نگاه مجرمانه است و دیگر موضوع یک تخلف راهوری نیست.
افزایش 13 درصدی تخلفات
پلیس راهور تهران بزرگ اعلام کرده است که در سه‌ماهه نخست امسال ۳۳ هزار و ۳۷ موتورسوار متخلف که اقدام به پوشش پلاک کرده بودند اعمال قانون شدند و این آمار نسبت به سال گذشته ۹ درصد افزایش داشت. به گفته او روند مخدوش‌کردن پلاک خودروها نیز افزایشی بوده است؛ «برای خودروها نیز این آمار ۴۰ هزار و ۴۸۸ دستگاه بود که نسبت به سال گذشته ۱۳ درصد افزایش داشت».
پلیس افزایش این آمار را به این علت می‌داند که در سال جاری به‌جد با تخلف پوشش پلاک برخورد کرده‌اند. چهار ماه از سال 1402 گذشته است و هشدارها برای برخورد جدی با تخلفات مربوط به پوشش پلاک وسایل نقلیه از مدتی قبل آغاز شده بود. خرداد امسال، سرهنگ محمد رازقی، معاون عملیات پلیس راهور تهران بزرگ، در یک برنامه تلویزیونی این موضوع را خط قرمز پلیس عنوان کرده و گفته بود: «از نظر پلیس راهنمایی و رانندگی هویت وسیله نقلیه با پلاک آن شناخته میشود و دستکاری، مخدوشی و پوشش پلاک، خط قرمز پلیس محسوب میشود؛ چراکه وقتی خودرویی پلاک ندارد یا راننده آن اقدام به پوشش و دستکاری پلاک می‌کند در واقع هویت آن وسیله نقلیه شناخته‌شده نیست».
او گفته بود که تمامی خودروها در حالت استاندارد باید پلاک داشته باشند. موتورسیکلت یک پلاک، خودروها دو پلاک و وسایل نقلیه سنگین دارای سه پلاک هستند که خودروهای سنگین باید یک پلاک بزرگ جهت دیده‌شدن بهتر روی قسمت عقب نصب کنند. دستکاری در پلاک، جابه‌جایی و تردد بدون پلاک و همچنین دستکاری در ارقام آن و مخدوشی آن تخلف و در برخی موارد جرم محسوب میشود. موضوعی که در دی‌ماه سال گذشته، به نحوی دیگر توسط معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران بیان شده بود؛ «در مدیریت ترافیک، امر به معروف باید از طریق پلیس راهور و با اعمال قانون انجام شود و نهی از منکر نیز از طریق شهرداری و با مهندسی و ایمن‌سازی ترافیک صورت گیرد. باید علاوه بر نصب دوربین‌های جدید، نسبت به تعمیر و بازسازی دوربین‌های موجود نیز اقدام شود تا این نوع تخلفات کاهش پیدا کند».
تا پیش از این خلاصی از رفع توقیف پلاک وسایل نقلیه از جمله موتورسیکلت سخت بود؛ رئیس پلیس پایتخت گفته بود «استفاده از هرگونه طلق مشکی برای پلاک موتورسیکلت که خوانش رقم پلاک را محدود کند، ممنوع است و پلیس با چنین مواردی برخورد می‌کند. حتما موتورسیکلت را توقیف می‌کند و مالک وسیله نقلیه به این راحتی نمی‌تواند موتورسیکلت خود را آزاد کند، چراکه باید مراحل مختلفی از جمله پرداخت خلافی، دریافت معاینه فنی و... را به‌درستی انجام دهد». حالا شرایط سخت‌تر هم شده و علاوه بر توقیف، پرونده قضائی نیز برای متخلفان صادر میشود.
متخلفان در سایر شهرها
مخدوش‌کردن پلاک وسایل نقلیه مختص پایتخت نیست و در برخی دیگر از شهرها به‌ویژه شهرهای بزرگ در نوع خود یک آسیب اجتماعی محسوب میشود. از شناسایی متخلف در هنگام بروز تصادفات تا دردسرهایی که ممکن است در صورت مخدوش‌کردن پلاک برای دیگر راکبان وسایل نقلیه ایجاد شود یا سرقت با وسیله نقلیه‌ای که پلاک آن غیرقابل‌تشخیص است.
مثلا در سه ماهه نخست امسال هزار و 261 خودروی بدون پلاک و دارای پلاک مخدوش در اصفهان توقیف شده است. محمدرضا محمدی، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان اصفهان خبر داده که در بهار امسال ۲۱۲ دستگاه خودرو را که بدون داشتن پلاک در سطح معابر شهری استان تردد می‌کردند، شناسایی و توقیف کردند که از این تعداد ۱۶۳ مورد مربوط به شهر اصفهان بودند. همچنین طی این مدت، هزار و 49 دستگاه خودرو به علت داشتن پلاک تقلبی، دستکاری در اعداد و ارقام پلاک و مخدوش‌بودن پلاک در سطح استان توقیف شدند که ۳۲۰ مورد از این خودروها مربوط به شهرستان اصفهان بودند.
چند روز پیش هم سرهنگ ابوالفضل کهزادی، رئیس پلیس راه استان ایلام، خبر داد که در راستای افزایش امنیت اجتماعی طرح برخورد با خودروهای پلاک مخدوش در سطح محورهای مواصلاتی این استان و در عرض 48 ساعت ۴۳ دستگاه خودروی پلاک مخدوش توقیف و برای سیر مراحل قانونی روانه پارکینگ شدند.
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی استان سیستان و بلوچستان هم از ادامه طرح تشدید برخورد با وسایل نقلیه پلاک ناخوانا و مخدوش با توقیف 218 دستگاه خودرو در بازه یک‌ماهه در شهر زاهدان خبر داد. سرهنگ محمدعلی بزی دراینباره گفته است: «در ادامه طرح تشدید توقیف وسایل نقلیه پلاک ناخوانا و مخدوش در شهر زاهدان در خردادماه سال جاری 218 دستگاه خودرو در این خصوص توقیف و روانه پارکینگ شده است. برخورد جدی پلیس با خودروهای پلاک ناخوانا و مخدوش در دستور کار است و پلیس اجازه نخواهد داد عده کمی از رانندگان قانون‌گریز با انجام تخلفات و هنجارشکنی‌های خود امنیت و آرامش دیگر شهروندان را مختل کنند و موجب برهم‌زدن نظم و امنیت ترافیکی سطح معابر شهری شوند».
