جهش تقاضای برق به 75 هزار مگاوات

شرکت برق حرارتی در واکنش به گزارش «نشت تابستانی برق» که در روز یکشنبه 25 تیر 1402منتشر شد، پاسخی را ارسال کرده که در ادامه می‌خوانید:

هر ساله با آغاز فصل گرما و روشن‌شدن تجهیزات سرمایشی در ساختمان‌ها، مصرف برق به سرعت شروع به افزایش کرده و در ساعات ظهرگاهی ماه‌های تیر و مرداد به اوج خود می‌رسد. تأمین بار تابستانی ناشی از اضافه‌شدن این تجهیزات به شبکه، به ویژه در کشورهایی که اختلاف دمای قابل توجهی را بین فصول مختلف تجربه می‌کنند، از چالش‌های اساسی در برنامه‌ریزی توسعه و بهره‌برداری شبکه است. به عنوان مثال در کشور ما، اوج تقاضا در فروردین ماه سال جاری کمتر از 45 هزار مگاوات بوده است، در حالی که این عدد در هفته گذشته به بیش از 72 هزار مگاوات رسیده و پیش‌بینی می‌شود که تا پایان دوره اوج بار، به حدود 75 هزار مگاوات نیز برسد.

بررسی آمار 10 سال گذشته گویای این است که حداکثر تقاضای برق سالانه در شبکه ما به طور متوسط حدود پنج درصد رشد داشته و از 46.469 مگاوات در سال 1392 به 69.457 مگاوات در سال 1401 رسیده است. صنعت برق نیز همواره سعی کرده که از طریق احداث نیروگاه‌ها و توسعه شبکه، پاسخ‌گوی این نیاز باشد.

ظرفیت نامی نیروگاه‌های منصوبه در کشور در سال 92 حدود 70 هزار مگاوات بوده که در سال 1401 به 91 هزار مگاوات افزایش یافته است. حدود 88 هزار مگاوات از این میزان از طریق احداث نیروگاه‌های حرارتی و سه هزار مگاوات مابقی از طریق احداث نیروگاه‌های برقابی و تجدیدپذیر حاصل شده است. اما توان قابل تولید نیروگاه‌ها به میزان قابل توجهی کمتر از ظرفیت نامی منصوبه است. چراکه توان تولیدی انواع نیروگاه‌ها، به شرایط محیطی و جغرافیایی وابسته است. درمورد نیروگاه‌های حرارتی (اعم از جدیدالاحداث یا قدیمی)، با افزایش ارتفاع محل احداث نسبت به سطح دریا و افزایش دمای محیط، توان قابل تولید واحدها کاهش می‌یابد؛ به عنوان مثال، یک واحد گازی با ظرفیت نامی 160 مگاوات در منطقه تهران، در تابستان امکان تولید تنها 110 تا 115 مگاوات برق را خواهد داشت. در مورد نیروگاه‌های برقابی نیز با توجه به اینکه توان و انرژی قابل تولید این نیروگاه‌ها به میزان آب ذخیره شده و حجم آب قابل جایگزینی وابسته است، با کاهش حجم بارش و دبی آب رودهای ورودی به سدها، بهره‌برداری بی‌رویه از این ذخایر آب حیاتی برای تولید برق باعث تبعات جبران‌ناپذیری خواهد شد که برای پیشگیری از آن، حجم برداشت از این منابع و تولید برق آنها مدیریت می‌شود. درخصوص مولدهای برق‌بادی و خورشیدی نیز، وابستگی میزان تولید آنها به میزان و شدت وزش باد یا تابش خورشید و نیز کاهش راندمان ناشی از افزایش دما در پنل‌های خورشیدی باعث کاهش توان تولیدی این نیروگاه‌ها در زمان اوج بار تابستانی نسبت به ظرفیت نامی نصب‌شده می‌شود. لذا پاسخ‌گویی به رشد سالانه تقاضای برق، مستلزم احداث ظرفیت نیروگاهی به‌مراتب بیشتر از میزان رشد تقاضاست.

با توجه به مشکلات زیربنایی اقتصاد صنعت برق که با اعمال تحریم‌های ظالمانه بر کشورمان تشدید شده است، ناترازی تولید و مصرف در شبکه در سال‌های اخیر افزایش یافته است. چراکه میزان تقاضا مستقل از نرخ رشد اقتصادی کشور افزایش می‌یابد در حالی که احداث نیروگاه‌های جدید ماهیتا نیازمند سرمایه‌گذاری با نرخ‌های جهانی است و احداث نیروگاه برای جبران هر مگاوات از ناترازی بین تقاضا و تولید، نیازمند سرمایه‌گذاری حداقل 40 میلیارد تومان است. با این حال، وزارت نیرو همواره سعی بر تأمین حداکثری تقاضای برق مردم را داشته و در این زمینه از هیچ تلاشی فروگذار نکرده است. اما ناترازی برق موجود که طی چندین سال ایجاد و رشد داشته، به‌یکباره قابل رفع نبوده و مستلزم صرف زمان و هزینه خواهد بود.

در این راستا، نتیجه تلاش صنعتگران برق، جبران بخشی از این ناترازی در سال 1401 نسبت به سال قبل از آن بوده است: در سال 1401 نسبت به سال 1400، ظرفیت نامی نیروگاه‌های کشور از حدود 87 هزار مگاوات به حدود 91 هزار مگاوات، و توان تأمین‌شده در لحظه اوج تقاضای برق، با رشد 8.5درصدی، از 55 هزار مگاوات به حدود 60 هزار مگاوات رسیده است.

این در حالی است که حداکثر تقاضا در همین بازه از 67 هزار مگاوات به حدود 70 هزار مگاوات افزایش یافته است. لذا مقایسه مقادیر فوق اگرچه نشان‌دهنده رفع ناترازی تولید و مصرف در شبکه نیست، اما بیانگر کاهش این ناترازی از 12 هزار مگاوات به کمتر از 10 هزار مگاوات در لحظه پیک شبکه است. در حوزه برق تجدیدپذیر نیز احداث 10 هزار مگاوات نیروگاه جدید شروع شده که کار گسترده و فراگیری در این بخش در حال انجام است. تداوم این اقدامات طی سال‌های آتی از طریق سرمایه‌گذاری مناسب در بهینه‌سازی و افزایش بهره‌وری مصرف برق، احداث نیروگاه‌های جدید، بهسازی یا جایگزینی نیروگاه‌های فرسوده و مدیریت مصرف می‌تواند منتج به رفع کامل ناترازی مذکور شود.

درخصوص کیفیت مازوت مصرفی در نیروگاه‌های بخاری که سوخت دوم آنها محسوب شده و طبق قانون و با مجوزهای لازم و دستور دادستانی کشور امکان مصرف آن را در برخی از مواقع پیدا می‌کنند؛ همان‌گونه که بارها عنوان شده است مازوت در صورت قطع‌شدن سهمیه گاز نیروگاه‌ها از سوی وزارت نفت، در نیروگاه‌های بخاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و نیروگاه نقشی در انتخاب نوع سوخت مصرفی نداشته و تنها دریافت‌کننده سوخت تحویلی از سوی وزارت نفت است. شایان ذکر است سازمان ملی استاندارد ایران با همکاری سازمان محیط زیست، وزارت نیرو و وزارت نفت اقدام به تهیه و تدوین استاندارد سوخت مازوت مطابق با معیارهای جهانی و کاهش میزان گوگرد موجود نموده است و امید است در آینده نزدیک شاهد تولید سوخت مازوت استاندارد در پالایشگاه‌ها باشیم. بدیهی است مصرف این سوخت، آلودگی زیست‌محیطی بسیار کمتری در پی خواهد داشت و تمامی مشخصات دود خروجی مطابق با معیارهای اعلامی سازمان محیط زیست خواهد بود.