فاز اجرائی آشتی

روابط ایران و عربستان وارد دوره‌ای جدید و البته جدی شده و بعد از دیدار نخستین در پکن و سفر بن فرحان به تهران، سفر وزیر امور خارجه ایران به عربستان نقش مهمی در توسعه ابعاد مختلف این مسیر تازه دیپلماسی داشت تا دو کشور مهم منطقه به دنبال کاهش تنش‌ها از بهبود روابط و برنامه برای احیای اسناد همکاری اقتصادی و امنیتی و توافقات جدید در ابعاد گوناگون حتی ورزشی سخن بگویند.

هرچند سفر امیر‌عبداللهیان با دیدار و گفت‌وگوی دوجانبه با بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان، اولین دیدار او در عربستان بود؛ اما بمب خبری که نشان از بهبود جدی روابط داشت در جده رسانه‌ای شد؛ ولیعهد محمد بن سلمان در جده میزبان وزیر امور خارجه کشورمان بود تا فصلی جدید و البته جدی در روابط دو کشور رقم بخورد.

امیرعبداللهیان در ملاقات با امیر محمد بن سلمان، ولیعهد و‌ نخست‌وزیر پادشاهی عربستان سعودی، بر عزم جمهوری اسلامی ایران برای توسعه مناسبات با کشورهای منطقه و عربستان تأکید کرد. این نخستین سفر امیرعبداللهیان به عربستان و نخستین دیدارش با ولیعهد عربستان سعودی بود. وزیر امور خارجه با تأکید بر فرصت‌های فراروی دو کشور گفت: جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی می‌توانند با توسعه همه‌جانبه همکاری‌ها ازجمله در حوزه سیاسی، اقتصادی، تجاری، ترانزیت، علم و فناوری، فرهنگی و مردمی، رشد و شکوفایی بیشتر را برای منطقه رقم بزنند. امیرعبداللهیان به تحولات نظام بین‌الملل هم اشاره و تأکید کرد: امروز ما در برابر یک مسئولیت تاریخی قرار داریم. او با اشاره به دستاوردها و ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران افزود: راه موفقیت منطقه تقویت گفت‌وگو و همکاری و افزایش همکاری‌های توسعه‌محور است. در این دیدار علیرضا عنایتی، سفیر جدید ایران در ریاض، هم حضور داشت. امیرعبداللهیان همچنین به جایگاه و نقش ایران و عربستان در منطقه و‌ جهان اسلام اشاره کرد و از موضوع فلسطین و قدس به‌عنوان قضیه محوری جهان اسلام یاد کرده و رژیم صهیونیستی را تهدیدی برای همگان خواند. وزیر خارجه بر اهمیت امنیت درون‌زا و پایدار منطقه هم تأکید کرد. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، هم در این دیدار با ابلاغ سلام خود و‌‌ پادشاه عربستان سعودی به مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهوری ایران گفت: نگاه عربستان به رابطه با ایران راهبردی بوده و ریاض در این زمینه عزم جدی دارد. ولیعهد عربستان ضمن تأکید بر دعوت از رئیس‌جمهور ایران برای سفر به عربستان، دیدار سران دو کشور را بسیار با‌اهمیت خواند و‌ گفت این دیدارها تأثیرات اساسی بر توسعه و تعمیق مناسبات دوجانبه و چندجانبه خواهد داشت.

البته روز پنجشنبه بعد از ورود هیئت ایرانی به ریاض زمزمه این دیدار شنیده می‌شد که با توجه به سخنان وزرای خارجه دو کشور در نشست خبری پنجشنبه نتیجه‌بخش‌بودن این سفر کاملا ملموس بود؛ زیرا طرفین از توافقات مهمی سخن گفتند. امیرعبداللهیان در نشست خبری خود با همتای عربستانی، با اشاره به اینکه این چهارمین دیدار وزرای خارجه از پکن تا تهران تا ریاض است، اظهار خرسندی کرد که روابط دو کشور در مسیر درست خود قرار دارد. او افزود: لازم است زمینه‌های مختلف روابط دو کشور در راستای منافع مشترک فعال شود.

امیرعبداللهیان گفت: در ریاض هستیم تا زمینه استمرار و پایداری روابط سازنده دو کشور را به صورت مشترک فراهم کنیم.

امیرعبداللهیان با اشاره به زمینه‌های مختلف همکاری دو کشور، پیشنهاد تشکیل کمیته‌های تخصصی مشترک همکاری در زمینه‌های مختلف مورد علاقه دوجانبه را مطرح کرد که مورد استقبال قرار گرفت. امیرعبداللهیان همچنین آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای فعال‌سازی کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور را اعلام کرد.

تشکیل شورای هماهنگی روابط دوجانبه به ریاست وزرای خارجه دو کشور، از دیگر مباحث مورد توجه و مشورت وزرای خارجه دو کشور به‌عنوان یکی از راه‌های سرعت‌بخشیدن به مناسبات دو کشور بود. وزیر امور خارجه کشورمان مبارزه با تروریسم را در راستای امنیت مشترک دو کشور و کشورهای منطقه دانست و افزود این موضوع می‌تواند یکی دیگر از زمینه‌های همکاری میان دو کشور باشد.

امیرعبداللهیان دیدگاه‌های ایران برای همکاری دو کشور در زمینه‌های امنیتی، امداد و نجات، قضائی، زندانیان و امور کنسولی را تشریح کرد.

او با اشاره به اهمیت موضوع محیط زیست و معضل گردوغبار به‌عنوان یک مشکل فراگیر اقلیمی، بر دعوت ایران از عربستان برای شرکت در نشست بین‌المللی مبارزه با گردوغبار در تهران تأکید کرد. برگزاری نشست مشترک اتاق‌های بازرگانی دو کشور، فعال‌سازی خطوط پروازی، سرمایه‌گذاری مشترک، همکاری‌های علمی و پژوهشی، شرکت‌های دانش‌بنیان، مبارزه با قاچاق مواد مخدر، تبادل هیئت‌های نخبگانی، علمی و همچنین تیم‌های ورزشی دو کشور از دیگر موضوعات مطرح‌شده از طرف وزیر امور خارجه کشورمان بود که مورد استقبال طرف عربستانی قرار گرفت.

وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به اهمیت همکاری‌های پارلمانی، بر لزوم زمینه‌سازی برای همکاری‌های دو کشور در این زمینه تأکید کرد.

وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به اعلام آمادگی طرف عربستانی برای میزبانی از رئیس‌جمهوری کشورمان در عربستان، ضمن تشکر از دعوت به‌عمل‌آمده بر لزوم تلاش مشترک برای فراهم‌سازی زمینه‌های انجام موفق این سفر در زمان مناسب تأکید کرد.

وزیر امور خارجه کشورمان افزود آماده فعال‌کردن همه اسناد همکاری دوجانبه هستیم و برای امضای اسناد جدید نیز منطبق با نیازهای توسعه روابط دو کشور آمادگی داریم. همچنین از سفر گردشگران سعودی به‌ ایران استقبال می‌کنیم و همه تسهیلات را برای‌شان فراهم می‌کنیم.

امیرعبداللهیان درباره مسائل منطقه‌ای نیز گفت امنیت و توسعه در منطقه تفکیک‌ناپذیر است. ایران همواره از گفت‌وگو و مسیر سیاسی برای حل بحران‌ها استقبال می‌کند.

امیرعبداللهیان همچنین با تبیین مواضع کشورمان درباره فلسطین، آن را مسئله اصلی و مرکزی جهان اسلام توصیف کرد و رژیم صهیونیستی را تهدیدی دائمی‌ برای امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی و امنیت کشورهای اسلامی دانست.

وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به رخدادهای ناگوار اخیر در اهانت به ساحت مقدس قرآن کریم در برخی کشورهای اروپایی، همکاری مشترک اخیر ایران و عربستان و عراق در برگزاری اجلاس فوق‌العاده وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی را اقدامی ارزشمند توصیف کرد و بر لزوم پیگیری و اجرائی‌کردن مصوبات آن به منظور تضمین بازدارندگی تأکید کرد.

وزیر امور خارجه کشورمان همچنین با تشکر از عربستان در میزبانی از حجاج کشورمان در سال جاری، اظهار امیدواری کرد که در گفت‌وگوهای آتی هیئت‌های حج دو کشور، در زمینه‌های مورد نیاز برای تسهیل هرچه بیشتر سفر حج واجب و انجام عمره توافقات لازم به عمل آید.

فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان، هرچند کم سخن گفت و در نقش میزبان اهم سخنانش تأیید نظرات طرف ایرانی بود، ضمن ابراز خرسندی از این دیدار و تأکید بر اهمیت آن در پیشبرد هرچه بیشتر روابط دوجانبه، به نتایج مثبت گفت‌وگوها در سفر اخیر خود به تهران اشاره کرد و افزود این دیدارها و گفت‌وگوها و تلاش‌های مشترک برای گسترش روابط دو کشور مهم است و دو ملت باید این احساس را داشته باشند که روابط به نفع دو کشور در حال پیشرفت است.

او ضمن تشریح دیدگاه‌های خود درباره موضوعات مطرح‌شده از طرف وزیر امور خارجه کشورمان و طرح برخی پیشنهادهای متقابل افزود مهم‌ترین سفری که منتظر آن هستیم و به گسترش روابط دو کشور کمک خواهد کرد، سفر جناب آقای رئیسی، رئیس‌جمهور، است و همه وزارتخانه‌های دولتی عربستان موظف هستند که زمینه موفق این سفر را فراهم کنند. وزیر امور خارجه عربستان همچنین شهادت و مجروح‌شدن جمعی از زائران در حمله تروریستی شاهچراغ را به ملت و دولت ایران تسلیت گفت و افزود این حمله محکوم است و تروریسم خطر مشترکی است که باید برای مقابله با آن تلاش کنیم.

او علاوه بر اعلام آمادگی کشورش برای توسعه روابط در زمینه‌های دوجانبه، بر اهمیت تقویت همکاری‌های دو کشور در محافل و سازمان‌های بین‌المللی نیز تأکید کرد.

بعد از این دیدار، وزیر امور خارجه با حضور در سفارت ایران در ریاض که هفت سال گذشته بعد از تیره‌و‌تار شدن روابط ایران و عربستان خالی مانده بود، از آن بازدید داشت تا در جریان تلاش‌های فشرده گروه اعزامی از مرکز به منظور آماده‌سازی سفارت در بازه زمانی حدودا دو‌ماهه و بازگشایی آن قرار گیرد؛ سفارتی که نوزدهم ماه مبارک رمضان درهای بسته‌اش باز شد و ساختمانی که بدون آسیب عمدی اما به جبر حغرافیایی و شرایط سخت آب‌و‌هوایی منطقه شرایط مساعدی نداشت، اکنون آماده بهره‌برداری است. قرار است در آینده نزدیک سفیر کشورمان علیرضا عنایتی در محل مأموریت خود حاضر شود.