سندروم قطع میکروفون در بهارستان

در فیلمی که در جریان بررسی لایحه برنامه هفتم منتشر شده است، محمدرضا صباغیان، نماینده بافق، خطاب به رئیس مجلس در تذکری به ماده ۱۸۰ با انتقاد از قالیباف در بستن میکروفونش می‌گوید: «شما اجازه ندارید صدای من را ببندید! آقای قالیباف شما دیکتاتوری به راه انداختید».

این اولین بار نیست که نماینده‌ای در مجلس از بسته‌شدن میکروفون و ممنوع‌النطقی خود گلایه دارد. در مجلس اصولگرایان بارها هیئت‌رئیسه مجلس دستور قطع میکروفون نمایندگان منتقد را داده است. چندی پیش فیلمی در شبکه‌های اجتماعی از قطع میکروفون سخنان نماینده خرم‌آباد هنگام انتقاد از بیانیه ۲۲۷ نماینده برای درخواست اعدام معترضان، با بازدید حداکثری افکار عمومی مواجه شد. پیش از آن نیز صدای معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار، در حین سخنرانی اعتراضی در مجلس قطع شده بود. معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار، در حال تذکر به دلیل حوادث زاهدان و خاش بود که میکروفون او را قطع کردند.

همچنین در بحبوحه افشاگری احمد علیرضابیگی از ماجرای شاسی‌بلند‌ها، یکباره بستن میکروفون این نماینده خبرساز شد. نماینده افشاگر از سوی هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان، ممنوع‌النطق شده بود و از حق اظهارنظر در صحن علنی مجلس محروم شد؛ موضوعی که حداقل با حکمرانی نوین وعده داده‌شده از سوی قالیباف در تقابل بود و نمی‌تواند با ذات مسئولیت نمایندگی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز در توافق باشد.

بعد از چند روز حاشیه در مجلس و انتقاد برخی نمایندگان از‌جمله محمدرضا صباغیان و غلامرضا نوری‌قزلجه به ممنوع‌کردن نطق احمد علیرضابیگی، هیئت نظارت پا را فراتر گذشته و گفت محدودیت‌های جدید دیگری نیز در راه است. اما عجیب‌تر از محدودیت برای علیرضا‌بیگی، واکنش رئیس و هیئت‌رئیسه مجلس بود. محمدباقر قالیباف در پاسخ به تذکر صباغیان در‌این‌باره، توپ را در زمین هیئت نظارت انداخت و به گفتن اینکه «این تصمیم در هیئت‌رئیسه گرفته نشده بلکه تصمیم هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان است» اکتفا کرد.

به‌هرحال، در تمام این ماجراها نوک پیکان انتقادها به سمت قالیباف بود. او به عنوان رئیسی که ظاهرا تاب شنیدن نقد نمایندگان منتقد را ندارد، شناخته شد.

دیروز هم ماجرای بستن میکروفون خبرساز شد. محمدرضا صباغیان نماینده مردم ابرکوه، بافق، مهریز و خاتم در مجلس شورای اسلامی، در جلسه صبح روز گذشته (دوشنبه) مجلس، در جریان رسیدگی به بند ب ماده ۶۲ لایحه برنامه هفتم توسعه جمهوری اسلامی ایران، در مخالفت با تصویب این بند اظهار کرد: در این ماده گفته شده که نسبت به واگذاری زمین به بخش خصوصی اقدام شود و هیچ بحثی از قوانین و ضوابط مطرح نشده است و ما به دولت اختیار را می‌دهیم که به هر نحوی اقدام کند. بنا بر روایت ایسنا، وی در ادامه در تذکری خطاب به رئیس مجلس گفت: «آقای قالیباف یک تذکر ماده ۱۸۰ دارم؛ سؤالم از شما این است که‌ چرا اخطار و تذکر را بسته‌اید؟‌ پاسخی بدهید که بر اساس کدام ماده آیین‌نامه داخلی بسته‌اید؟ آقای قالیباف خواهش می‌کنم پاسخ دهید. الان خلاف آیین‌نامه است».

در ادامه، محمدباقر قالیباف قصد داشت تا توضیحاتی به صباغیان بدهد و در حال خطاب‌کردن او بود که صباغیان مانع شد و گفت: «اجازه بفرمایید حرفم تموم بشه».

در این لحظه میکروفون مقابل صباغیان خاموش شد که این موضوع با واکنش اعتراضی شدید او مواجه شد. صباغیان در واکنش به این اتفاق، با سر‌دادن فریادهایی خطاب به قالیباف گفت: «آقای قالیباف حق ندارید [میکروفون] را ببندید؛ دیکتاتوری راه انداخته‌اید».

قالیباف در پاسخ به فریادهای صباغیان خطاب به او گفت: آقای صباغیان شما خودت داری خلاف قانون عمل می‌کنی؛ الان به عنوان مخالف باید صحبت کنید، [اما] دارید درباره موضوع دیگری صحبت می‌کنید. دیروز ۱۰ بار صحبت کردید و همیشه خلاف آیین‌نامه به عنوان مخالف ثبت‌نام می‌کنید، اما تذکر می‌دهید. شما مخالف هستید و بفرمایید به عنوان مخالف صحبت کنید و غیر از مخالف نمی‌توانید صحبت کنید.

رئیس مجلس سپس از محمد رشیدی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس، خواست تا نام دیگر نماینده‌ای را که به عنوان مخالف بند مورد بررسی ثبت‌نام کرده بود، قرائت کند.

فریادهای اعتراضی نماینده بافق نیز با وساطت و حضور برخی از نمایندگان مقابل صندلی او در صحن مجلس و دلجویی از او پایان یافت.

طی توافق نمایندگان مجلس، در جریان بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه جمهوری اسلامی ایران در صحن مجلس هر‌کدام از نمایندگانی که به عنوان موافق یا مخالف اظهار‌نظر می‌کنند، دو دقیقه فرصت بیان نظرات خود را دارند. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، میکروفون مقابل نماینده بافق حدود ۴۸ ثانیه زودتر از پایان فرصت ۱۲۰‌ثانیه‌ای او خاموش شد.

بستن میکروفون یا ممنوع‌النطقی نمایندگان مجلس رفتاری قانونی در بهارستان نیست. برابر قانون اساسی و ماده ۷۳ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس، اظهارنظر نمایندگان معاف از مجازات‌های ماده ۶ است. مطابق این تبصره: «کلیه امور مربوط به حقوق نمایندگی ملت که در قانون اساسی به آن تصریح شده است، اعم از اظهارنظر و اعلام مواضع در مسائل داخلی و خارجی کشور و آزادی در انجام وظایف قانونی و اعمال رأی خود و کسب اخبار و اطلاعات مورد نیاز وظایف نمایندگی و قانون‌گذاری و تحقیق و تفحص در تمام امور کشور و سؤال و استیضاح وزرا و رئیس‌جمهور و رأی اعتماد و رأی عدم اعتماد و مأموریت‌های محوله که همه آنها در راستای ایفای وظایف نمایندگی به عمل می‌آید از شمول مجازات موضوع این ماده مستثناست». از این‌رو به خوبی قابل مشاهده است که هیچ‌یک از قوانین در مقام تحدید آزادی بیان نمایندگان نیامده‌اند و حتی چنین مجازاتی را برای ایشان در نظر نگرفته‌اند؛ چرا‌که تحدید آزادی بیان نماینده در حقیقت محدود‌کردن صدای مردم به حساب می‌آید. بنابراین محروم‌کردن از حق نطق برای مدتی کوتاه یا حتی محدود‌کردن به زمانی کمتر از آنچه در قانون پیش‌بینی شده، تضییع حق نمایندگی است. چه نطق خوشایند هیئت‌رئیسه نباشد‌، چه نقد به مسئله‌ای خاص و حاکمیتی باشد، در نهایت در زمان مقرر نماینده باید سخنان خود را آزادانه بیان کند تا جان مطلب ادا شود.