سرسام در تخصیص بودجه رسانه ملی

 اگرچه این روزها خبر افزایش 75 درصدی بودجه صداوسیما در برنامه هفتم توسعه برای پنج سال متوالی خبرساز شد و انتقادهای زیادی را در فضای رسانه و جامعه به‌همراه داشت، اما روز گذشته مجلس یازدهمی‌ها در ادامه بررسی برنامه هفتم توسعه به این موضوع رأی ندادند. محمدباقر قالیباف هم به عنوان رئیس مجلس در مخالفتی قاطع افزایش 75 درصدی بودجه صداوسیما را نپذیرفت و در واکنش به این موضوع آن را جهت بررسی به کمیسیون تلفیق عودت داد. رئیس مجلس در توضیحات خود درباره میزان اختصاص بودجه به سازمان صداوسیما در برنامه هفتم توسعه این‌طور گفت: «در تنظیم سیاست‌های برنامه هفتم در مجمع تشخیص مصلحت نظام، برای سه دستگاه، یعنی حوزه دفاعی پنج درصد، صداوسیما ۰.۷ درصد و قوه قضائیه حدود سه درصد از بودجه عمومی پیش‌بینی درصدی انجام شده بود که وقتی مصوبات مجمع محضر حضرت آقا رفت، با اختصاص درصد برای قوه قضائیه و صداوسیما مخالفت شد و فقط برای بخش دفاع را پذیرفتند». قالیباف تأکید کرد: «اما حضرت آقا در همان‌جا تأکید کردند از این دو دستگاه باید در برنامه هفتم پشتیبانی شود و نسبت به قبل تقویت شوند، یعنی ۰.۷ درصد افزایش پیدا کند اما مبنای آن نباید درصد باشد». رئیس قوه قانون‌گذاری همچنین افزود: «براساس پیشنهاد در برنامه هفتم توسعه بودجه صداوسیما نسبت به قبل حدودا ۷۵ درصد افزایش پیدا می‌کرد که این میزان زیاد است. تقویت صداوسیما باید انجام شود، اما این میزان زیاد بوده لذا به کمیسیون ارجاع داده خواهد شد». بنابراین ماده فوق به انضمام تبصره‌های آن جهت بررسی دوباره به کمیسیون تلفیق ارجاع شد.

نکته دیگر تبصره 3 ماده فوق است. در تبصره 3 سازمان‌ها را مکلف به تخصیص بخشی از بودجه خود به صداوسیما جهت برنامه‌سازی کرده است. در این تبصره آمده است: «سازمان صداوسیما مکلف است در اجرای بند «ج» ماده 37 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، منابع ذکور را از سهم هر دستگاه کسر و به صورت مستقیم در اختیار سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران قرار دهد. سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران مکلف است مبتنی بر سهم هر دستگاه طی قرارداد مشخص با دستگاه، برنامه مناسب جهت فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی آن دستگاه را تولید کند».

بنابراین روز گذشته مجلسی‌ها در صحن علنی به مصوبه پیشین کمیسیون تلفیق رأی ندادند و قالیباف آن را به کمیسیون ارجاع داد. مصوبه‌ای که اول شهریورماه محسن زنگنه به عنوان سخنگوی کمیسیون تلفیق به خبرنگاران از افزایش 75 درصدی بودجه صداوسیما خبر داد و گفت: «بر اساس مصوبه این کمیسیون در سال اول برنامه هفتم توسعه، سهم بودجه صداوسیما از منابع بودجه عمومی نسبت به سال ۱۴۰۲، ۷۵ درصد رشد خواهد داشت». همچنین گفته بود: «در حال حاضر سهم صداوسیما از بودجه عمومی در سال ۱۴۰۲ حدود هفت‌دهم درصد است که این رقم در سال اول برنامه به حدود ۱.۱۵ درصد از منابع بودجه عمومی می‌رسد و در این بخش دولت و سازمان برنامه و بودجه مکلف شده‌اند این نسبت را تا پایان سال برنامه هفتم توسعه حفظ کنند».

قراری که محقق نشد

‌گفتنی است قرار بود بودجه‌ای که به گفته جبار کوچکی‌نژاد رقمی بالغ بر 50 هزار میلیارد تومان است به عنوان بودجه سالانه در اختیار سازمان صداوسیمایی قرار بگیرد که طی سال‌های اخیر مرجعیت خود را در جامعه از دست داده و با ریزش مخاطب مواجه شده است. لذا با وجود اینکه برخی نمایندگان معتقدند باید در مقابل 250 رسانه فارسی‌زبان مخالف جمهوری اسلامی، بودجه صداوسیما را تا حدی افزایش داد و تقویت کرد که مخاطبان را جذب کند، اما نمایندگان به دلیل عدم تحقق انتظارات خود از برنامه‌ها و رویکرد صداوسیما این امر را تصویب نکردند و قالیباف هم برای بررسی دوباره این ماده را به کمیسیون ارجاع داد. موضوع قابل توجه دیگر اظهارات جبار کوچکی‌نژاد، نماینده مردم رشت در گفت‌وگو با «شرق» است که از هزینه‌های نامتعارف در این سازمان گفته و حتی از تخلفات گسترده در صندوق صداوسیما می‌گوید. او همچنین در ادامه سخنان خود به مواردی اشاره کرد که در جای خود قابل تأمل است. مطالبی که علاوه بر گفت‌وگوهای دیگر نمایندگان در ادامه می‌خوانید.

تخصیص بودجه 50 هزار میلیارد تومانی برای صداوسیما پذیرفتنی نیست

جبار کوچکی‌نژاد ارم‌ساداتی، عضو کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه درباره افزایش 75 درصدی بودجه صداوسیما در برنامه هفتم توسعه که با مخالفت رئیس مجلس به کمیسیون مربوطه عودت داده شد، به «شرق» گفت: «با توجه به بودجه‌ای که صداوسیما دریافت می‌کند، مردم و مسئولان انتظاراتی از این رسانه دارند که تاکنون برآورده نشده است».

این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ادامه داد: «این رسانه نتوانسته برنامه‌های خود را برای همه مناطق کشور خصوصا روستاها و مناطق کوهستانی پوشش مناسبی بدهد. بنابراین شاهدیم که در خط‌های مرزی همه کانال‌ها و شبکه‌های جهانی را به‌جز شبکه‌های صداوسیما دریافت می‌کنند و این یک مشکل جدی در صداوسیماست».

او در ادامه به مشکلات دیگر صداوسیما اشاره کرد و گفت: «از مشکلات دیگر صداوسیما قیمت بالا و گران تجهیزات این سازمان است. ضمن اینکه این سازمان صندوقی دارد که این صندوق هم پر از مشکل است».

کوچکی‌نژاد درخصوص مشکلات صندوق صداوسیما توضیح داد: «پیش از این طرح تحقیق و تفحص از صندوق صداوسیما مطرح شد که متأسفانه رأی نیاورد و با تحقیق و تفحص از این صندوق ممکن بود خیلی از مسائل روشن شود».

نماینده مردم رشت در مجلس یازدهم اضافه کرد: «در دل شهر رشت زمینی به مساحت پنج هکتار و نیم که قیمتی بالغ بر سه هزار میلیارد تومان دارد یکباره و مبهم به‌طور رایگان بدون هیچ‌گونه وجه و پرداختی به صندوق صداوسیما واگذار شده است. در حالی که این صندوق غیردولتی است».

او افزود: «این صندوق مشکلاتی دارد که باید به طور جداگانه مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد».

این عضو کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه همچنین تأکید کرد: «به اعتقاد من صداوسیما تا حد زیادی ریخت‌وپاش دارد که باید جلوی این ریخت‌وپاش‌ها گرفته شود. ضمن اینکه به اعتقاد من این سازمان به برخی نیروهای خود که 10 یا 15 سال بدون هیچ قراردادی با کمترین پول در این سازمان کار می‌کنند ظلم می‌کند. نیروهایی که اکثر آنها افرادی تحصیل‌کرده، خوش‌فکر و هنرمند هستند».

عضو کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه تأکید کرد: «سازمان صداوسیما در تبدیل وضعیت نیروهای خود به دلیل اینکه آزمون خاصی برگزار نمی‌کنند و ضوابط خاصی ندارد، کسانی که نفوذ دارند به سمت تبدیل وضعیت می‌روند و دیگرانی که چنین امکانی را ندارند حقشان پایمال می‌شود».

کوچکی‌نژاد در پاسخ به اینکه بر چه مبنایی افزایش 75 درصدی بودجه صداوسیما در برنامه پنج‌ساله هفتم لحاظ شده است؟ گفت: «با توجه به اینکه امروز در جنگ رسانه‌ای قرار داریم، نگاه نمایندگان این است که اگر صداوسیما را تقویت کنیم، در جنگ رسانه‌ای و جنگ تبلیغی می‌توانیم موفق شویم. این نوع نگاه در بین نمایندگان وجود دارد. اما برای اینکه به این نقطه برسیم، این سؤال مطرح است که آیا صداوسیما این توان را دارد یا خیر؟ این بحثی است که باعث شد نمایندگان به آن رأی ندهند و رئیس مجلس آن را به کمیسیون تلفیق عودت داد تا در کمیسیون مورد بررسی قرار گیرد».

عضو کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه ادامه داد: «اگر صداوسیما خوب کار کرده بود و رضایت نسبی درباره کارکرد آن وجود داشت، این ماده به کمیسیون تلفیق برگردانده نمی‌شد».

نماینده چند دوره مردم رشت در مجلس ادامه داد: «این موضوع در کمیسیون تلفیق باید بررسی شود و این احتمال وجود دارد که افزایش 75‌درصدی بودجه را کاهش دهیم. با توجه به اینکه هفت‌دهم درصد بودجه کل کشور مربوط به بودجه صداوسیماست، قرار است این میزان بودجه سر جای خودش باشد و به موجب این تصمیم 75 درصد دیگر برای پنج سال هم به آن اضافه کنیم که معادل یک‌وخرده‌ای درصد می‌شود».

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تأکید کرد: «1.15 درصد بودجه سازمان صداوسیما از کل بودجه کشور که رقمی معادل 230 هزار میلیارد تومان است، رقم بسیار بالایی معادل حدود 40 تا 50 هزار میلیارد تومان بوده که بودجه بسیار بالایی برای سازمانی است که محدود است».

او در پاسخ به اینکه تخصیص چنین بودجه‌ای برای سازمانی که در سال‌های اخیر  با چالش مخاطب مواجه بوده، مشکلاتی به همراه ندارد؟ بیان کرد: «در این زمینه دستگاه‌های نظارتی باید نظارت‌ها را تقویت کنند».

2 روز است که همه وقت مجلس به تعیین بودجه برای صداوسیما معطوف است

جلال رشیدی‌کوچی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس، نیز در‌این‌باره به «شرق» گفت: «به دلیل اینکه عددهای این ماده همخوانی نداشت، به کمیسیون تلفیق ارجاع شد تا رقم‌ها همخوانی بیشتری پیدا کنند و واقعی‌تر شوند». او ادامه داد: «دو روز است که همه وقت و انرژی مجلس در بررسی برنامه هفتم توسعه معطوف به صداوسیماست. مجلس در حال تصویب بودجه برای این سازمان است؛ اما به دلیل همخوانی‌نداشتن این اعداد و ارقام و نبود شفافیت در‌این‌باره آقای قالیباف این ماده را به منظور شفاف‌شدن و واقعی‌شدن اعداد و ارقام و همچنین مشخص‌شدن منابع آن به کمیسیون تلفیق برگرداند. اقدامی که قابل تحسین است».

اگر بعد از بررسی مجدد بودجه صداوسیما عدد درخور‌توجهی شد، درباره آن اظهار‌نظر می‌کنم

محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی و عضو کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه، نیز درباره افزایش بودجه غیرمتعارف سازمان صداوسیما در برنامه هفتم توسعه که با مخالفت نمایندگان از سوی رئیس مجلس به کمیسیون تلفیق عودت داده شده، به «شرق» گفت: «اتفاقی که در‌این‌باره افتاد، این بود که در ابتدای بررسی برنامه هفتم توسعه حکم‌هایی آمد و البته در کمیسیون هم مصوب شد».

او ادامه داد: «مثلا این احکام تعیین کرد قوه قضائیه فلان درصد و صداوسیما فلان درصد افزایش بودجه داشته باشد. البته این موضوع مورد انتقاد قرار گرفت که آیا اساسا ما می‌توانیم در برنامه موضوعات مربوط به حوزه بودجه‌ای و عددی را بررسی کنیم؟».

عضو کمیسیون تلفیق برنامه هفتم همچنین تأکید کرد: «با وجودی که بخش‌های بودجه قوه قضائیه و صداوسیما در کمیسیون تلفیق مصوب شدند، در صحن علنی با مخالفت مواجه شد و رئیس مجلس این مصوبات را به کمیسیون تلفیق برگرداند تا درباره کلیات آن در کمیسیون بحث شود».

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس یازدهم تأکید کرد: «از آنجایی که این ماده به کمیسیون برگشته و مصوبات قبلی کمیسیون تلفیق هم نیازمند بررسی دوباره است، بعد از بررسی این موضوع و مشخص‌شدن وضعیت آن، درباره اعداد و ارقام بودجه توضیح خواهیم داد».

عضو کمیسیون تلفیق برنامه و بودجه اضافه کرد: «اگر از کمیسیون تلفیق عدد بیرون آمد و عدد و درصد افزایش بودجه صداوسیما مشخص شد و عدد درخورتوجهی بود، درباره آن اظهار نظر خواهم کرد».

با وجود 250 شبکه فارسی‌زبان که علیه ما برنامه می‌سازند، باید صداوسیما را تقویت کنیم

اما علی‌اصغر عنابستانی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، در موافقت با افزایش بودجه صداوسیما مواردی را بیان کرد. او در گفت‌وگو با «شرق» گفت: «آنچه گفته می‌شود قرار است 75 درصد به بودجه صداوسیما افزوده شود، صحت ندارد. وزن بودجه صداوسیما به نسبت بودجه کل کشور طبق آنچه در برنامه هفتم آمده بود، 1.2 درصد افزایش داشت؛ اما مجلس با آن مخالفت کرد و به کمیسیون تلفیق عودت داده شد تا بررسی شود».

او درباره تبصره یک ماده 77 برنامه و بودجه که به دیگر سازمان‌ها برای تخصیص 10 درصد از بودجه خود به صداوسیما به منظور ساخت برنامه‌های تبلیغی تکلیف کرده است، توضیح داد: «همه تبصره‌ها هم به انضمام ماده فوق به کمیسیون تلفیق برگردانده شده است».

عنابستانی توضیح داد: «البته این موضوع قانون جدایی دارد و ربطی هم به برنامه هفتم توسعه ندارد؛ اما این‌طور نیست که نهادها ملزم شوند 10 درصد بودجه خود را به صداوسیما تخصیص دهند؛ بلکه ماجرا این است که دستگاه‌ها و مجموعه‌هایی که خدمات می‌دهند، برای رسیدن به اهداف خودشان مبنی بر بهینه‌سازی مصرف و صرفه‌جویی در مصرف و کاهش مصرف پویش‌های هنری و خبری با صداوسیما قرارداد می‌بندند و تا این سقف می‌توانند هزینه کنند. به میزان کاهش مصرف، 10 درصد از هزینه کاهش مصرف به صداوسیما تعلق می‌گیرد».

او با تأکید بر این نکته که برخی بر افزایش 75درصدی بودجه صداوسیما تأکید می‌کنند که نادرست است، افزود: «وزن بودجه صداوسیما از بودجه عمومی کشور قرار است 75صدم درصد اضافه شود».

عنابستانی درباره الزام افزایش درخورتوجه بودجه صداوسیما توضیح داد: «باید بودجه صداوسیما را تقویت کنیم. در شرایطی که 250 شبکه فارسی‌زبان مخالف ما در حال برنامه‌سازی و پخش رایگان هستند؛ هرچه بودجه صداوسیما را افزایش داده و تقویت کنیم، باز هم کم است».

نماینده مردم سبزوار در مجلس یازدهم در پاسخ به اینکه این حرف در حالی درست است که مردم اقبالی به برنامه‌های صداوسیما نشان دهند، گفت: «اگر صداوسیما را تقویت کنیم، مردم حتما به برنامه‌های آن اقبال نشان می‌دهند؛ اما اگر تقویت نشود، نمی‌تواند برنامه‌ها و سریال‌های خوب بسازد؛ بنابراین ریزش مخاطب دارد؛ پس اگر کار باکیفیت و فاخر بسازد و از نظر بودجه‌ای تقویت شود، مخاطبان خود را جذب می‌کند و اگر این‌طور نشده، ما مقصر ریزش مخاطب سازمان هستیم».