متن؛ زمینه و تقطیع

روزهای گذشته موضوع اظهارنظر آقای رئیس‌جمهور درباره معضل داروهای خاص در رسانه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها برجسته شد. بسیاری نیز همراهی کرده و آن صحبت‌ها را بازنشر دادند که حاوی نقد شدید و طعنه به ایشان درباره موضوع یادشده بود.

صحبت آقای رئیس‌جمهور چنین منعکس شده بود که در زمانه‌ای که دارو نیست و مردم در‌به‌در به دنبال دارو هستند،‌ رئیس‌جمهور در جواب علت کمبود دارو گفته «اولا عمر دست خداست، ثانیا خودمان سعی می‌کنیم بسازیم!».

بسیاری از افرادی که این پست را در شبکه‌ها نشر دادند، تلاش نکرده بودند فیلم اظهارات ایشان یا متن کامل سخنان را مطالعه کنند.

این موضوع و بازنشر سریع و گسترده این رویکرد انتقادی در شبکه‌ها و پیام‌رسان‌ها بار دیگر موضوع «متن» و «زمینه» را برجسته‌تر کرده است. واقعیت آن است که معضل کمبود دارو در کشور وجود دارد، ضمن آنکه به دلایل متعدد عملا قیمت داروها هم افزایش یافته و با وجود تنگناهای بودجه‌ای و مالی در نزد شرکت‌ها و مؤسسات بیمه‌ای، روز به‌ روز این مشکلات بیشتر می‌شود.

اما واقعیت آن است که آقای رئیس‌جمهور چنین حرفی نزده است. باید قبول کرد که یکی از وظایف حاکمیتی دولت‌ها تهیه و تدارک اقلام ضروری مصارف همه گروه‌های جامعه است و بالطبع بیماران خاص به‌طور ویژه در همین شمول قرار می‌گیرند. باید قبول کرد که فشار روزافزونی به این گروه از افراد وارد می‌شود، ولی تا امروز با وجود افزایش قیمت‌ها و بعضا کمبودهای مقطعی، مشکل حاد و سراسری در تأمین این اقلام (داروهای خاص و نظایر آن) وقوع نیافته است.

در‌عین‌حال، جمله «عمر دست خداست» در زمینه‌ای برجسته شده که مردم جمله «خودت بمال» را فراموش نکرده‌اند. در دوران کرونا که مقطعی کمبود داروهای انسولین و دیابتی حادث شد، سخنگوی وقت وزارت بهداشت به انسولینی‌ها توصیه کرده بود دز (میزان) مصرف خود را کاهش دهند!

اکنون با این پیش‌زمینه است که جمله آقای رئیس‌جمهور برای خیلی‌ها معنادار شده و حاکی از بی‌تفاوتی به آلام بیماران می‌شود؛ خصوصا که این‌دفعه بیماران مذکور کودکان بیماری‌های خاص هستند که حس همدلی و رأفت را در نزد عامه مردم بیدار می‌کند.

این در حالی است که مراجعه به فیلم و متن سخنان نشان می‌دهد جمله مذکور صرفا از باب تجدید روحیه و رفع نگرانی خانواده‌های آنها بیان شده است. خانواده‌های مذکور معتقد بودند فرزندانشان در یکی، دو سال به خاطر مشکل دارو از دست خواهند رفت، ولی رئیس‌جمهور می‌خواسته با جمله «عمر دست خداست» درواقع هرگونه دترمینیسم را نفی کرده و آنها را به آینده امیدوار کند.

در این میان، جمله دیگری نیز بیان شده که آن هم از باب ایجاد امیدواری در نزد مردم و خانواده‌های آن بیماران بوده است. آن جمله این بوده که کشور به تدریج باید به این سمت حرکت کند که داروهای مذکور در داخل تولید شود. این جمله هرچند احتمالا هیچ منطق اقتصادی یا پزشکی یا فناورانه ندارد، اما باید قبول کرد که صرفا بابت ایجاد ارتجا و امید در تصویرسازی آینده روشن برای آنها بوده است.

آقای رئیسی در بخش دیگری از سخنان خود (که در متن هیچ پست دیگری نیامده) اشاره می‌کند که دولت وظیفه دارد که نگذارد هیچ آسیبی به این بیماران برسد و حتی اگر خودشان نتوانند داروها را تهیه کنند، دولت باید در این زمینه مساعدت لازم را مبذول کند.

این نمونه را باید در کنار احتمالا نمونه‌های بسیار دیگری قرار داد که روزانه در پیام‌رسان‌ها و شبکه‌ها تولید می‌شود که متن از «زمینه» خارج شده و تقطیع می‌شود تا اظهارات افراد وارونه نشان داده شود.

فارغ از اینها، بهترین واکنش دولت در برابر این‌گونه اقدامات می‌تواند همانا تأمین و توزیع مناسب و به قدر کفایت از داروهای بیماران خاص باشد تا نگرانی همیشگی این قشر آسیب‌پذیر مرتفع شود.